Βασικός Νόμος της Ιστορίας: "Η Ηθική και ο Πατριωτισμός είναι απαραίτητα προαπαιτούμενα για την στοιχειώδη επιβίωση και την πρόοδο των λαών και των Εθνών"

Στις 11 Ιανουαρίου 1872 ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος εκφώνησε έναν σημαντικό λόγο στον φιλολογικό σύλλογο του Παρνασσού με θέμα:

"Ποιόν το εκ της Ιστορίας όφελος και πως δέον να σπουδάζομεν αυτήν". 

Σε αυτή την ομιλία ένας από τους κεντρικούς άξονες γύρω από τον οποίο επιχειρηματολογεί ο Παπαρρηγόπουλος είναι ποια είναι τελικά η πρακτική χρησιμότητα της γνώσης της Ιστορίας και πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα πορίσματα της στην πολιτική και στην αυτογνωσία μιας κοινωνίας.

Προσπαθώντας λοιπόν να αποδείξει ότι η γνώση και τα πορίσματα της Ιστορίας παραμένουν πολύτιμα, υποδεικνύει ότι ...
η σπουδή της οδηγεί στην διατύπωση Νόμων που διέπουν την ζωή των ανθρώπων και των λαών, χωρίς εξαιρέσεις, παρά την ποικιλομορφία του βίου στην εκάστοτε εποχή.  Ο Παπαρρηγόπουλος αναφέρει δύο βασικούς τέτοιους Νόμους: την αδιάλειπτη πρόοδο στην οποία τείνουν τα Έθνη, αλλά και την αξία της σταθερότητας του ηθικού κόσμου των κοινωνιών των Εθνών ως βασική συνιστώσα της προόδου αυτής.
Και εξηγεί αυτολεξεί ο μεγάλος πνευματικός άνδρας:

"Αφ΄ής στιγμής γνωρίζομεν την ιστορίαν της ανθρωπότητος μέχρι της παρούσης στιγμής, ουδέν των επί της γης εθνών εμεγαλούργησεν η απλώς ηυδαιμώνισεν η απλώς συνετηρήθη άνευ ισχυρού θρησκευτικού συναισθήματος, οιονδήποτε άλλως τε και αν υπήρξε το δόγμα αυτού, άνευ ακριβούς των νόμων εκτελέσεως, άνευ πειθαρχίας, άνευ παιδεύσεως, άνευ εργασίας, άνευ οικονομίας, άνευ σωφροσύνης. Και επειδή αυτός υπήρξεν επί χιλιάδας ετών ο αναλλοίωτος νόμος της ανθρωπότητος, ουδέν δικαιοί ημάς να είπωμεν, ότι ειμπορεί να επέλθη εποχή, καθ΄ήν τα έθνη θέλουσιν ισχύσει και ευδαιμονήσει δια της απιστίας, της ανομίας, της ακολασίας και της αμάθειας". 

Λίγο πιο κάτω ο Παπαρρηγόπουλος αναφέρεται στους Νόμους της Ιστορίας που αφορούν τα Έθνη γενικότερα. Παρατηρεί πως συχνά υπάρχουν γνωρίσματα που είναι κοινά ανάμεσα σε Έθνη, αλλά το βασικότερο γνώρισμα που τα διακρίνει αναμεταξύ του είναι οι φυσικές και ιερές παραδόσεις και η ανάμνηση της κοινής καταγωγής που μοιράζονται τα μέλη τους. Γιατί "Έθνος αυτόνομον χωρίς πατρίδα δεν υπήρξε ούτε θα υπάρξει". Και κλείνει τον συλλογισμό του με μια κατακλείδα που πιστεύω είναι επίκαιρη και σήμερα:

"Αλλοίμονον λοιπόν εις ημάς, εάν, δελεασθέντες υπό του σήμερον πολλούς παραφέροντος κοσμοπολιτικού πνεύματος, αποβάλλωμεν το της πατρίδος αίσθημα. Το όνομα ημών θέλει σβεσθή εκ της Βίβλου των ζώντων."

Ι. Β. Δ.

Πηγές

Κ. Θ Δημαράς, Κ. Παπαρρηγόπουλος, εκδόσεις ΜΙΕΤ

http://www.lsparnas.gr/

http://www.istorikathemata.com/2011/04/blog-post_07.html