Τα τέσσερα προβλήματα «επανεκκίνησης»

Του Χρύσανθου Λαζαρίδη, αντιπροέδρου του ΔΣ / Δ21

Ο Διοικητής της Τράπεζας Ελλάδας τάραξε τη νερά με τη φετινή του έκθεση. Άλλοι θεώρησαν ότι σήκωσε τη σημαία της «νεοφιλελεύθερης αντεπανάστασης». Άλλοι, πάλι, πανηγύρισαν γιατί «υπέδειξε το δρόμο προς την υπέρβαση της κρίσης»...
Και οι δύο αυτές – αντίθετες – εκτιμήσεις είναι λανθασμένες.
Σε κάθε οικονομικό πρόβλημα υπάρχουν δύο διαστάσεις:
Αυτού που οφείλουμε να επιδιώξουμε.
Και των περιορισμών που αντιμετωπίζουμε.
Οι επιδιώξεις (objective function) και οι περιορισμοί (constraints) είναι το απαραίτητο «δίδυμο» κάθε μείζονος η ελάσσονος οικονομικού προβλήματος.
Στην περίπτωσή μας, ο κ. Προβόπουλος δεν διέγραψε κάποια στρατηγική για το ξεπέρασμα της οικονομικής κρίσης. Απλώς περιέγραψε τους περιορισμούς της ελληνικής οικονομίας:
Το υψηλό χρέος που δεν αφήνει περιθώρια για υψηλούς νέους δανεισμούς.
Τα μεγάλα ελλείμματα, που δεν αφήνουν περιθώρια για «κοινωνική πολιτική» (παροχών).
Το δημογραφικό πρόβλημα και
το εύθραυστο ασφαλιστικό σύστημα που δεν αφήνουν περιθώρια για εφησυχασμούς.
Τις ακαμψίες της ελληνικής αγοράς, που δεν αφήνουν περιθώρια να αναβολές στις διαρθρωτικές αλλαγές.
Ο κ. Προβόπουλος δεν είπε κάτι καινούργιο. Είπε πράγματα, όμως, που τείνουμε να ξεχάσουμε, ειδικά μέσα σε συνθήκες προεκλογικής έντασης.
Όπου τα κόμματα έχουν την τάση να τάζουν ή να δίνουν, από εκείνα που δεν έχουν…
Ο κ. Προβόπουλος υπέδειξε κάτι απλό: Να μηδενίσουμε το έλλειμμα ως το 2012 κι από κει και πέρα να βγάλουμε πρωτογενή (δημοσιονομικά) πλεονάσματα, ώστε να κατεβάσουμε το δημόσιο χρέος από το 96% στο 60% του ΑΕΠ, όπως προβλέπει η ευρωζώνη.
Όμως αυτό δεν είναι «στρατηγική». Είναι μάλλον… «ευχή»!
Στην εφαρμοσμένη Οικονομία η αντιμετώπιση μιας κρίσης αρχίζει με μια «αναδιάρθρωση επανεκκίνησης» (jump start, το λένε οι αγγλοσάξονες).
Αυτή η «επανεκκίνηση» σημαίνει, στην περίπτωσή μας, ότι πρέπει να απαντηθούν τέσσερα ερωτήματα:

* Βραχυχρόνια: Πώς θα ξεμπλοκάρει η «παγίδα ρευστότητας» που ήδη λιμνάζει στις τράπεζες (όπως ο ίδιος ο κ. Προβόπουλος παραδέχθηκε).
* Μέσο-βραχυπρόθεσμα: Πώς θα αξιοποιηθεί η δημόσια περιουσία για να μειωθεί δραστικά το δημόσιο χρέος μέσο-βραχυπρόθεσμα (να κάνει de-leveraging και το υπερχρεωμένο κράτος, όχι μόνο οι τράπεζες και οι ιδιώτες)
* Μέσο-μακροπρόθεσμα: Πώς θα αναδιαρθρωθούν οι δημόσιες δαπάνες (για να παράγουν, με βιώσιμο τρόπο, πρωτογενή πλεονάσματα, χωρίς να καθηλώνεται σε ύφεση η οικονομία).
* Μακροπρόθεσμα: Πώς θα κινητροδοτηθεί η υγιής ιδιωτική πρωτοβουλία (όχι το κυνήγι των εφήμερων και, πολλές φορές, χιμαιρικών, «υπεραξιών»).

Οι απαντήσεις στα τέσσερα αυτά ερωτήματα, εφ’ όσον έχουν εσωτερική συνέπεια μεταξύ τους, θα αρθρώνουν ολοκληρωμένη στρατηγική.
Μόνο που αυτά δεν είναι στην αρμοδιότητα του διοικητή της Τράπεζας Ελλάδας να τα απαντήσει…