Το σενάριο έκτακτης ανάγκης.

Αύξηση ΦΠΑ και «κόψιμο» επιδομάτων Δημοσίων Υπαλλήλων

Το σενάριο «έκτακτης ανάγκης» που μελετά το οικονομικό επιτελείο το εξετάζει γενικότερη αναπροσαρμογή των συντελεστών του ΦΠΑ προκειμένου να αυξηθούν τα έσοδα, αλλά να μη θιγούν τα πολύ φτωχά στρώματα.

Σε έκρηξη των τιμών και του πληθωρισμού εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν η ενδεχόμενη αύξηση του συντελεστή του ΦΠΑ από το 9% στο 15% και η μεταφορά των τροφίμων σε αυτό το «σκαλοπάτι» φορολογίας.

Το σενάριο προβλέπει τα εξής:

1 O χαμηλός συντελεστής να ανέβει από το 4% στο 7% αλλά όσον αφορά τα είδη πρώτης ανάγκης (ψωμί, γάλα κ.λπ.) να φορολογούνται αντί με συντελεστή 9% που είναι σήμερα, με 7%.

2 Τα προϊόντα που είναι στο 19% να μεταφερθούν στο ...15%, 3 O ανώτατος συντελεστής για τα είδη πολυτελείας να γίνει 21% από 19%.

Βεβαίως, όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές, πρόκειται για σενάριο έκτακτης ανάγκης, το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή μόνο αν η οικονομική κατάσταση οδηγηθεί στο «μη παρέκει».

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας απεύχεται σε κάθε περίπτωση αυτό το ενδεχόμενο ενώ σε σχετική έρευνα που έχει κάνει «τρόμαξε» από τα ευρήματα. Η αγορά όχι μόνο δεν επιθυμεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αλλά διαμηνύει προς κάθε κατεύθυνση ότι δεν υπάρχουν περιθώρια απορρόφησης όλου ή μέρους των ανατιμήσεων που θα ανέλθουν στο 5,5%.

Από την άλλη πλευρά, ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου διέψευσε πρόσφατα το ενδεχόμενο αύξησης του ΦΠΑ (αλλά πρόκειται για ένα μέτρο που ποτέ δεν προαναγγέλλεται) ενώ η υπουργός Οικονομίας κ. Λούκα Κατσέλη διέψευσε την περασμένη εβδομάδα ότι υπάρχει κύμα ανατιμήσεων στην αγορά.

Ωστόσο γνωρίζει ότι οι σχετικοί τιμοκατάλογοι έχουν ήδη γνωστοποιηθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου και στις αλυσίδες των σουπερμάρκετ και αφορούν βεβαίως στην πλειονότητά τους δευτερεύουσας σημασίας προϊόντα.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, που είναι το χειρότερο δυνατό, ενδεχόμενη αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ στα τρόφιμα θα έχει εκρηκτικές συνέπειες. Υπολογίζεται ότι άμεσα οι τιμές των τροφίμων θα αυξηθούν κατά περίπου 5,5% και ο τιμάριθμος θα επιβαρυνθεί κατά 1,1% και συνολικά μαζί με την έμμεση επιβάρυνση θα φτάσει τουλάχιστον στο 1,5%. 
Αν μάλιστα συνυπολογιστεί και η λόγω της αύξησης της τιμής των τσιγάρων επιβάρυνση στον πληθωρισμό που θα ανέλθει στις 0,8 μονάδες, είναι προφανές, επισημαίνουν αρμόδιες πηγές, ότι η ελληνική αγορά εισέρχεται ταχύτατα στη φάση του στασιμοπληθωρισμού, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει- χωρίς φυσικά να συνυπολογιστούν οι κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις που θα έχει.

Οι περικοπές μισθών

Από το σύνολο των αμοιβών των πολιτικών υπαλλήλων, που ανέρχεται σε περίπου 12,1 δισ. ευρώ, οι δαπάνες για βασικούς μισθούς ανέρχεται σε 6,9 δισ. ευρώ και οι δαπάνες για την καταβολή επιδομάτων σε 5,2 δισ. ευρώ. Η επιδοματική πολιτική (αντί της μισθολογικής) που ακολούθησαν όλες οι κυβερνήσεις είχαν ως αποτέλεσμα να δαπανώνται για το επίδομα «κίνητρο απόδοσης» περίπου 389 εκατ. ευρώ, για οικογενειακά επιδόματα 240 εκατ. ευρώ, για «ειδικά επιδόματα» άλλα 534 εκατ. ευρώ. Υπάρχει το επίδομα «εξωδιδακτικής απασχόλησης» για τους εκπαιδευτικούς που κοστίζει 722 εκατ. ευρώ ενώ άλλα 337 εκατ. ευρώ αφορούν τους νοσοκομειακούς.

Η κυβέρνηση στοχεύει στην περικοπή των δαπανών αυτών κατά 10% (περίπου 600 εκατ. ευρώ) που σημαίνει μείωση των μισθών από 150 ως 700 ευρώ μηνιαίως ενώ αναμένεται και η κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης και το πάγωμα των μισθών για μηνιαίες αποδοχές άνω των 2.000 ευρώ.

Σε ορισμένες περιπτώσεις οι δαπάνες για επιδόματα ξεπερνούν τις δαπάνες για βασικούς μισθούς. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα πρέπει να είναι εκείνο που αφορά τους δικαστικούς. Οι συνολικές δαπάνες για τις αποδοχές τους φθάνουν τα 457 εκατ. ευρώ από τα οποία τα 189 εκατ. ευρώ αφορούν τους βασικούς μισθούς και τα υπόλοιπα (268 εκατ. ευρώ) τα επιδόματα.

Επίσης για τους γιατρούς του ΕΣΥ δαπανώνται 819 εκατ. ευρώ εκ των οποίων οι δαπάνες για βασικούς μισθούς ανέρχονται σε 819 εκατ. ευρώ και τα υπόλοιπα 335 αφορούν επιδόματα.

Τέλος, οι δαπάνες για τις αμοιβές στρατιωτικών, αστυνομικών, λιμενικών και πυροσβεστών ανέρχονται σε 4,4 δισ. ευρώ από τα οποία τα 2,2 δισ. ευρώ αφορούν τους βασικούς μισθούς και άλλα τόσα τα επιδόματα. Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η καταβολή επιδομάτων «είναι της τάξεως των 5-6 δισ. Αυτά θα μειωθούν κατά 10%. Δεν έχει διευκρινισθεί πώς ακριβώς θα γίνει αυτή η περικοπή διότι στο Δημόσιο υπάρχουν και άτομα που έχουν πάρα πολύ χαμηλή αμοιβή». Το υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να προλάβει περισσότερες αντιδράσεις παραπέμπει στην κατάσταση «εκτάκτου ανάγκης» για την οικονομία ενώ ξαναφέρνει στην επικαιρότητα το θέμα του ενιαίου μισθολογίου, το οποίο όμως δεν δέχονται όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι. Οι πρώτοι που αντιδρούν στις περικοπές των επιδομάτων είναι οι εφοριακοί και οι υπάλληλοι του υπουργείου Οικονομικών ενώ η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών και οι εκπαιδευτικοί αναμένουν τις τελικές αποφάσεις της κυβέρνησης για να προσδιορίσουν τη στάση τους. Εκπρόσωποι όλων των ανωτέρω υποστηρίζουν ότι δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις μειώσεις των αποδοχών τους επειδή η κυβέρνηση δεν μπορεί να περιορίσει τη φοροδιαφυγή. Επίσης υποστηρίζουν ότι το χάος που υπάρχει τώρα γύρω από τα επιδόματα οφείλεται στο γεγονός ότι όλες οι κυβερνήσεις ακολούθησαν ως τώρα επιδοματική πολιτική και όχι πολιτική μισθολογίου. Τέλος, αναφέρουν ότι είναι μύθος ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν υψηλές αποδοχές.

Για παράδειγμα, υπάλληλος του υπουργείου Οικονομικών με προϋπηρεσία στο Δημόσιο 27 χρόνια αμείβεται με 1.736 ευρώ μηνιαίως. 
Ο βασικός του μισθός είναι 1.506 ευρώ, το οικογενειακό επίδομα 65 ευρώ (αυτό δεν θα υποστεί περικοπές), άλλα 100 ευρώ ως επίδομα παραγωγικότητας και 65 ευρώ επίδομα θέσης (τμηματάρχης). Σύνολο μεικτών αποδοχών 1.736 ευρώ και καθαρά 1.230 ευρώ. Ωστόσο, έπειτα από επανωτές ερωτήσεις για τις αποδοχές μαθαίνουμε ότι ο εν λόγω υπάλληλος εισπράττει άλλα περίπου 1.500 ευρώ ως Δικαιώματα Βεβαίωσης και Είσπραξης Εσόδων Υπέρ Τρίτων.

Αλλο παράδειγμα. Εκπαιδευτικός (καθηγητής στο Δημόσιο) με 30 χρόνια προϋπηρεσία εισπράττει περίπου 1.500 καθαρά. Ο βασικός του μισθός (μικρά) είναι 1.584 ευρώ και δικαιούται τα εξής επιδόματα: Το οικογενειακό (35 ευρώ), το εξωδιδακτικό (350 ευρώ), το διδακτικής προετοιμασίας (105 ευρώ) και κίνητρο απόδοσης (100-150 ευρώ). 
Τρίτο παράδειγμα. Μηχανικός με 27 χρόνια στο Δημόσιο έχει μεικτές αποδοχές 1.700 ευρώ και καθαρά 1.250 ευρώ. Εχει οικογενειακό επίδομα 35 ευρώ και άλλα 18 για κάθε παιδί. Εισπράττει επίσης το επίδομα «επτά τοις χιλίοις», που σημαίνει περίπου 550 ευρώ μηνιαίως (καθαρά 430 ευρώ). Επίσης υπάρχει το επίδομα «κίνητρο απόδοσης», περίπου 150 ευρώ, μέρος του οποίου έχει ενσωματωθεί στον βασικό μισθό. Οι 11.500 μηχανικοί που απασχολούνται στο Δημόσιο προτιμούν την καθιέρωση Ενιαίου Μισθολογίου Μηχανικών παρά το αντίστοιχο για όλους τους δημοσίους υπαλλήλους.

Ειδική περίπτωση αποτελούν οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι των οποίων οι βασικοί μισθοί είναι καθηλωμένοι από το 2004, ενώ όπως λένε οι ίδιοι, το μισθολόγιο άλλων κλάδων επιστημόνων δημοσίων λειτουργών έχει αυξηθεί την τελευταία πενταετία, όπως για παράδειγμα των στρατιωτικών κατά 25% και των δικαστικών κατά 100%. Η καθήλωση των μισθών των πανεπιστημιακών έχει ως αποτέλεσμα ο βασικός μισθός για έναν λέκτορα να είναι μόνον 1.055 ευρώ ενώ τα επιδόματα ξεπερνούν τα 500 ευρώ. Με επιστολή τους προς τον υπουργό Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου οι πανεπιστημιακοί τον καλούν να αναλογισθεί τι σημαίνει για αυτούς περικοπή 10% ή 20% των επιδομάτων τους. 

Σοφοκλεους 10