Προσωρινά "χαμόγελα" για την Ελλάδα...

Επιτέλους, υπήρξε συμφωνία.

Έφτασε αργά και μόνο αφού οι αγορές -και ένας οίκος αξιολόγησης- πίεσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση ή να κάνει κάτι ή να… το βουλώσει. 

Θα παράσχει έκτακτο δάνειο στην Ελλάδα με επιτόκιο κοντά στο 5%, το οποίο είναι χαμηλότερο από αυτό των αγορών. 

Δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία για το σύνολο των κεφαλαίων που θα δοθούν. 

Απ’ ό,τι ακούω, πάντως, θα είναι υψηλότερο από αυτό που υποθέτουν τα περισσότερα δημοσιεύματα: πιθανώς μεταξύ 50 και 60 δισ. ευρώ. Δεν είναι η χειρότερη συμφωνία που μπορεί να υπάρξει. 

Η χειρότερη θα ήταν εάν είχε γίνει δεκτή η άποψη της Γερμανίας για παροχή δανείου στα επιτόκια των αγορών. 

Είναι ολοφάνερο ότι οι σύμβουλοι της Γερμανίδας καγκελάριου κ. Angela Merkel γνωρίζουν πολύ λίγα για τις κρίσεις χρεοκοπίας. 

Αλλιώς ...δεν θα είχαν επιμείνει σε αυτήν την τόσο γελοία ιδέα.  

Το 5% είναι, κατά την άποψή μου, αρκετά υψηλό με δεδομένη την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα και με αυτά που έχει να αντιμετωπίσει τα επόμενα χρόνια. Όμως, το 5% είναι καλύτερο από το 7%, δηλαδή το επιτόκιο των 2ετών ελληνικών ομολόγων.
Επιπρόσθετα, η ΕΚΤ αποφάσισε την περασμένη εβδομάδα να παρατείνει την περίοδο αποδοχής ομολόγων ως εγγυήσεων με τους τρέχοντες όρους, γεγονός που επιτρέπει στις τράπεζες να κατέχουν ελληνικά ομόλογα και να ανταλλάσσουν με κεφάλαια της ΕΚΤ. Επρόκειτο για μία πολύ σημαντική ανακοίνωση, που πρόσφερε ανάσες στην Ελλάδα αλλά και σε αυτούς που κατέχουν ομόλογά της.

Τελικώς η συμφωνία θα απομακρύνει τη χρεοκοπία; Είναι σημαντικό να ξεχωρίσουμε την περίπτωση να υπάρξει άμεση χρεοκοπία γιατί η χώρα δεν μπορεί να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της και την περίπτωση να υπάρξει χρεοκοπία λόγω των επόμενων προβλημάτων που μπορεί να αντιμετωπίσει. Αυτή η συμφωνία επιλύει το πρώτο θέμα. Όμως, παραμένω πιστός στην άποψή μου ότι τελικώς η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει. Απλώς οι αριθμοί είναι πολύ κακοί. Η δημοσιονομική προσαρμογή που καλείται να φέρει σε πέρας η Ελλάδα είναι μία από τις μεγαλύτερες στην Ιστορία.

Όμως, σε αντίθεση με άλλες χώρες που πραγματοποίησαν κάτι τέτοιο, στο παρελθόν όμως:  

Πρώτον, η Ελλάδα δεν έχει τη δυνατότητα υποτίμησης του νομίσματός της.  

Δεύτερον, αντιμετωπίζει ένα πολύ δύσκολο διεθνές περιβάλλον.  

Τρίτον, έχει αδύναμη δημοσιονομική υποδομή.  

Τέταρτον, παρουσιάζει χαμηλή αποδοχή της κοινωνίας υπέρ των μεταρρυθμίσεων και,  

πέμπτον, έχει εύθραυστο χρηματοοικονομικό σύστημα.
Η συμφωνία προσφέρει ανακούφιση για βραχυπρόθεσμο διάστημα. Θα καταστεί σαφές σύντομα ότι αυτή η συμφωνία απλώς μεταφέρει τον πλούτο από την Αθήνα προς το Βερολίνο και όχι αντίστροφα.
Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι θα υπάρξει, όχι σύντομα πάντως, χρεοκοπία. Θα πρέπει να μην ξεχνάμε ότι χρεοκοπία δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη πλήρης κατάρρευση. Οι κάτοχοι ομολόγων, συνήθως, κατορθώνουν να πάρουν κάτι από την αξία τους.
Είναι δύσκολο να φανταστώ πώς η Ελλάδα θα κατορθώσει να ξεπεράσει το υψηλό της χρέος και την κρίση ανταγωνιστικότητας χωρίς να εισέλθει σε φαύλο κύκλο: αποπληθωρισμός χρέους ή απόλυτη κατάρρευση της δημοτικότητας της κυβέρνησης, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις. Είναι αδύνατον, κατά τη γνώμη μου, η Ελλάδα να μπορέσει να ξεφύγει από αυτήν την κατάσταση χωρίς να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους της.
Η Ε.Ε. και οι οργανισμοί της δεν βγαίνουν από την όλη υπόθεση κερδισμένοι. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με μία πολιτική του δήλωση στις 11 Φεβρουαρίου, υποστήριξε ότι είναι πρόθυμο να στηρίξει την Ελλάδα, κατ’ αρχάς, αλλά τελικά απέτυχε να συμφωνήσει στο πακέτο που θα δοθεί. Τον Μάρτιο ήθελαν να παρουσιάσουν ότι έφτασαν σε συμφωνία, κάτι που δεν ήταν αλήθεια. Ακολούθησε μία περίοδο κοροϊδίας. Χρειάστηκε κερδοσκοπική επίθεση στην ελληνική αγορά ομολόγων για να υπάρξει συντονισμένη αντίδραση. Στο μεσοδιάστημα, όμως, έγινε το μεγάλο κακό. Η πολιτική που ακολουθείται εξακολουθεί να μην έχει συνάφεια. Υπάρχουν αρκετά αναπάντητα ερωτήματα: Τι θα συμβεί εάν η Ελλάδα δεν μπορέσει να πληρώσει το δάνειο; Οι αγορές ομολόγων θα εκλάβουν τη συμφωνία ως ένδειξη ότι η Ε.Ε. δεν αφήνει κανέναν να καταρρεύσει εφόσον αυτός έχει καλές προθέσεις; Ή θα αρχίσει να δοκιμάζει την ενότητα της Ε.Ε. μέσω της Πορτογαλίας ή ακόμη της Ισπανίας ή της Ιταλίας; Θα φτάσουμε σε ένα σημείο όπου η Ε.Ε. δεν θα μπορεί, ακόμη και να το θέλει, να βοηθήσει.
Το κόστος της ελληνικής διάσωσης δεν είναι υψηλό, εάν ληφθεί υπόψη το κόστος για την ευρωζώνη σε περίπτωση χρεοκοπίας της χώρας. Η Πορτογαλία είναι μικρότερη χώρα από την Ελλάδα από πλευράς ΑΕΠ, αλλά η Ισπανία είναι η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, με ετήσιο ΑΕΠ υψηλότερο των 1.000 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές αγοράς. Θα υπάρξει επανάληψη αυτών που έγιναν στις ΗΠΑ, στις περιπτώσεις της Bear Stearns και της Lehman Brothers; Μήπως η Ελλάδα είναι η τυχερή γιατί ήταν η πρώτη, ενώ η Ισπανία και η Πορτογαλία θα έχουν την ίδια τύχη που είχε η Lehman και δεν θα τους δοθεί καμία βοήθεια;

Είναι αδύνατον να απαντήσουμε σε αυτές τις ερωτήσεις. Είναι, όμως, σαφές ότι αυτό που θα αποφασιστεί θα εφαρμοστεί μόνο για την Ελλάδα. Η Ε.Ε. δεν έχει δημιουργήσει ένα γενικό σύστημα διαχείρισης κρίσεων. Υποψιάζομαι ότι οι έξυπνοι επενδυτές το γνωρίζουν πολύ καλά.
By Wolfgang Munchau

ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.