Του Σάκη ΜουμτζήΕυθύς με τη Μεταπολίτευση αναπτύχθηκε ένα ιδεολόγημα που κυριάρχησε και κυριαρχεί στην ελληνική κοινωνία, παίρνοντας τα χαρακτηριστικά ενός μύθου. «Κάθε τι το δημόσιο είναι εξ ορισμού καλό και το ιδιωτικό εξ ορισμού κακό».
Μάλιστα αυτός ο μύθος υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά στοιχεία της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας, καθώς επάνω του οικοδομήθηκαν πολιτικές σαράντα περίπου ετών...
Είναι νομίζω προφανές πως σε αυτό το ιδεολόγημα συνέκλιναν ο λόγος της συντηρητικής παράταξης που εξέφραζε τον καπιταλισμό υπό κρατική διεύθυνση και ο λόγος της αριστεράς (σε όλες της εκφράσεις της) του κρατικού σχεδιασμού και των παρεμβάσεων στην οικονομία. Συνεπίκουρο δε, στην εδραίωση αυτής της αντίληψης ήταν το συγκεντρωτικό κράτος.
Πίσω ακριβώς από αυτόν τον μύθο της αγιοποίησης του «δημοσίου», κρυβόταν η δαιμονοποίηση του ιδιωτικού και μάλιστα κατά τρόπο στοχευμένο.
Είναι νομίζω προφανές πως σε αυτό το ιδεολόγημα συνέκλιναν ο λόγος της συντηρητικής παράταξης που εξέφραζε τον καπιταλισμό υπό κρατική διεύθυνση και ο λόγος της αριστεράς (σε όλες της εκφράσεις της) του κρατικού σχεδιασμού και των παρεμβάσεων στην οικονομία. Συνεπίκουρο δε, στην εδραίωση αυτής της αντίληψης ήταν το συγκεντρωτικό κράτος.
Πίσω ακριβώς από αυτόν τον μύθο της αγιοποίησης του «δημοσίου», κρυβόταν η δαιμονοποίηση του ιδιωτικού και μάλιστα κατά τρόπο στοχευμένο.
Οι φορείς του ιδιωτικού ήταν οι κάθε μορφής επιχειρηματίες, ο ρόλος των οποίων θεωρήθηκε, για δεκαετίες, πως ήταν παρασιτικός και εκ της φύσεως του παραβατικός και ακριβώς έτσι έπρεπε να αντιμετωπισθεί από την πολιτεία. Μάλιστα, το κίνητρο του επιχειρείν, το κέρδος, θεωρήθηκε αναγκαίο κακό και γι΄ αυτό πάντα συνοδευόταν από το επίθετο « λογικό», ο προσδιορισμός του οποίου επαφιόταν στην κρίση των δημοσίων υπηρεσιών. Έτσι, είχαμε τις πρακτικές των διατιμήσεων, των αγορανομικών περιθωρίων κέρδους και τις άμεσες κρατικές παρεμβάσεις στην αγορά μέσω φορέων και οργανισμών.
Συγχρόνως η αναγόρευση κάθε τι του δημοσίου σε αγαθό έθετε δύο ουσιαστικά προβλήματα. Το πρώτο ήταν η προσπάθεια να οριστούν ως δημόσιες όσο το δυνατόν πιο πολλές λειτουργίες, υπηρεσίες και παροχές και δεύτερον, έπρεπε να δημιουργηθούν μηχανισμοί ελέγχου, διαχείρισης και προστασίας αυτών των δημόσιων αγαθών. Όσο πιο διευρυμένος ο αριθμός των πρώτων, τόσο μεγαλύτερος και ο αριθμός των δεύτερων.
Δημιουργήθηκε ένας φαύλος κύκλος, που με μαθηματική συνέπεια οδήγησε στην περαιτέρω γιγάντωση του συγκεντρωτικού κράτους και στην περαιτέρω απίσχναση της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας. Μάλιστα, ο επιχειρηματίας θεωρήθηκε εκ προοιμίου ως απατεώνας και το ελληνικό δημόσιο δημιούργησε ένα πλέγμα νόμων, μία αλυσίδα γραφειοκρατικών ρυθμίσεων για να προλάβει ή να καταστείλει αυτήν την υποτιθέμενη παραβατική συμπεριφορά. Το αποτέλεσμα ήταν εκατοντάδες χιλιάδες να ταλαιπωρούνται στον λαβύρινθο των νόμων και των διατάξεων και οι ελάχιστοι απατεώνες να διαφεύγουν, γιατί ακριβώς ήταν απατεώνες.
Αυτό το μοντέλο, εν τοις πράγμασι, τσακίστηκε το 2010. Η χρεοκοπία ήταν, σε τελική ανάλυση, χρεοκοπία του μεταπολιτευτικού ιδεολογήματος της αγιοποίησης του δημοσίου και της ανακήρυξης σε «εχθρό του λαού» του ιδιωτικού. Το γεγονός πως στην κορυφή του πολιτειακού μας σχήματος –πρωθυπουργός και πρόεδρος της δημοκρατίας– βρίσκονται οι εκφραστές αυτού του χρεοκοπημένου συστήματος είναι οι απεγνωσμένες αντιστάσεις του μπροστά στο φάσμα της κατάρρευσης του.
Παλαιολιθική δεξιά και αντικαπιταλιστική αριστερά προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανό έναν μύθο που ήθελε και... τις πατάτες ακόμα δημόσιο αγαθό.
Συγχρόνως η αναγόρευση κάθε τι του δημοσίου σε αγαθό έθετε δύο ουσιαστικά προβλήματα. Το πρώτο ήταν η προσπάθεια να οριστούν ως δημόσιες όσο το δυνατόν πιο πολλές λειτουργίες, υπηρεσίες και παροχές και δεύτερον, έπρεπε να δημιουργηθούν μηχανισμοί ελέγχου, διαχείρισης και προστασίας αυτών των δημόσιων αγαθών. Όσο πιο διευρυμένος ο αριθμός των πρώτων, τόσο μεγαλύτερος και ο αριθμός των δεύτερων.
Δημιουργήθηκε ένας φαύλος κύκλος, που με μαθηματική συνέπεια οδήγησε στην περαιτέρω γιγάντωση του συγκεντρωτικού κράτους και στην περαιτέρω απίσχναση της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας. Μάλιστα, ο επιχειρηματίας θεωρήθηκε εκ προοιμίου ως απατεώνας και το ελληνικό δημόσιο δημιούργησε ένα πλέγμα νόμων, μία αλυσίδα γραφειοκρατικών ρυθμίσεων για να προλάβει ή να καταστείλει αυτήν την υποτιθέμενη παραβατική συμπεριφορά. Το αποτέλεσμα ήταν εκατοντάδες χιλιάδες να ταλαιπωρούνται στον λαβύρινθο των νόμων και των διατάξεων και οι ελάχιστοι απατεώνες να διαφεύγουν, γιατί ακριβώς ήταν απατεώνες.
Αυτό το μοντέλο, εν τοις πράγμασι, τσακίστηκε το 2010. Η χρεοκοπία ήταν, σε τελική ανάλυση, χρεοκοπία του μεταπολιτευτικού ιδεολογήματος της αγιοποίησης του δημοσίου και της ανακήρυξης σε «εχθρό του λαού» του ιδιωτικού. Το γεγονός πως στην κορυφή του πολιτειακού μας σχήματος –πρωθυπουργός και πρόεδρος της δημοκρατίας– βρίσκονται οι εκφραστές αυτού του χρεοκοπημένου συστήματος είναι οι απεγνωσμένες αντιστάσεις του μπροστά στο φάσμα της κατάρρευσης του.
Παλαιολιθική δεξιά και αντικαπιταλιστική αριστερά προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανό έναν μύθο που ήθελε και... τις πατάτες ακόμα δημόσιο αγαθό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου