Ο «εχθρός» του λαού

Της Μαρίας Χούκλη

Είναι δύσκολη η ανοχή του διαφορετικού. 

Προκαλεί τρομακτική δυσφορία, γιατί σε αμφισβητεί, σε απο-ταυτοποιεί, σου αφαιρεί κομμάτι από το είναι σου, καθώς είμαστε οι απόψεις μας. 

Τόσο το χειρότερο αν πιστεύεις ότι «το δίκαιο και η αλήθεια είμαι εγώ». 

Χρειάζεται πνευματικός μόχθος και άσκηση για να αποδεχθείς την...
εναντία από τη δική σου θέση, πολλώ δε μάλλον όταν η άλλη άποψη –όπως έχει κάθε δικαίωμα– κρίνει πράξεις και παραλείψεις σου. Αυτονόητες και κοινότοπες οι παρατηρήσεις.

Δυστυχώς, η οικονομική αποσάθρωση που προκάλεσε στη χώρα η κρίση αποκάλυψε πόσο ρηχά ήταν τα δημοκρατικά φρονήματα ακόμη και σε κύκλους κατά τεκμήριο φωτισμένους, όπως οι παραγωγοί πολιτισμού. Αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις στάθηκε το περιστατικό που αφηγείται στον ιστότοπό του έγκριτος δημοσιογράφος του καλλιτεχνικού ρεπορτάζ, από τους βετεράνους και εξαιρετικούς του είδους. 

Ο ΓΣ εκδιώχθηκε ως ανεπιθύμητος από τη σύζυγο θεατρώνη όταν θέλησε να παρακολουθήσει την παράσταση που ανέβασε, επειδή είχε ασκήσει κριτική στο ΔΣ του Εθνικού Θεάτρου για την υπόθεση της παράστασης Nash/Ξηρού. Ο θεατρώνης/ηθοποιός/σκηνοθέτης ΘΠ (από τους πολύ καλούς που έχουμε) τυγχάνει να είναι πρόεδρος του συμβουλίου και συμπαθών της κυβερνώσας αριστεράς. Ανεπιθύμητος! Βαριά η λέξη. Και την κάνει βαρύτερη το γεγονός ότι εκστομίστηκε έξω από την πόρτα ενός θεάτρου, του χώρου που κατ' εξοχήν διακονεί την ελευθερία της έκφρασης, όπως άλλωστε υποστήριξαν με θέρμη όσοι υπερασπίστηκαν την παράσταση Nash/Ξηρού. 

Ο ΓΣ εκδιώχθηκε, «γιατί δεν είχε πράγματα ευχάριστα να πει» σ' ένα πρόσωπο του εγχώριου πολιτιστικού γίγνεσθαι και του έδειξαν την πόρτα. 

Δυστυχώς, το «Ή με μας ή εναντίον μας» έχει υιοθετηθεί από μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, που έχει νομιμοποιήσει εντός της την αποκήρυξη των διαφωνούντων, όχι μόνο λόγω αλλά και έργω. Η «εξαφάνιση» του άλλου απενοχοποιήθηκε, στο όνομα των δυσκολιών που περνάμε ή στο όνομα μιας ταξικής ρεβάνς, προφάσεις και οι δυο για να κρύψουμε πόσο κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας είμαστε.
Ανησυχητικά πολλοί πλέον ανακαλύπτουν με ευκολία «Εχθρούς του Λαού». Το έργο ανεβαίνει καθημερινά, σε διάφορες παραλλαγές του ιψενικού δράματος και λογής λογής Στόκμαν απομονώνονται, επειδή έθιξαν τα κατά την άποψή τους κακώς κείμενα.

Πάντως, ο άρτι μεταστάς Eco έχει υποστηρίξει ότι το ανθρώπινο είδος, είτε ως συλλογικότητα είτε ως μονάδα, δεν θα σταματήσει ποτέ να επινοεί εχθρούς. 

Είναι βιολογικό συνεπακόλουθό μας, όπως το σεξ και ο θάνατος, σύμφωνα με τον Professore. Έχει όμως και τη συνταγή για να αντιμετωπίσουμε την ενδιάθετη ροπή να «εφευρίσκουμε» τους δαίμονές μας. 

Ο ευρυμαθέστατος Ιταλός, που ανέτρεξε όσο λίγοι διανοητές του περασμένου αιώνα στη βιβλιοθήκη του παγκόσμιου πνεύματος, κατέληξε ότι 

«μόνον μέσω του πολιτισμού μπορούμε να καταφέρουμε να δαμάσουμε την απόρριψη του διαφορετικού».

Στη Στοά, ο αέρας παρέσυρε μερικά φύλλα πικροδάφνης...