Αλαίν ντε Μποττόν: Μια πιο καλοσυνάτη και ήπια φιλοσοφική προσέγγιση της επιτυχίας. (TED)

Ο Αλαίν ντε Μποττόν βάζει στο μικροσκόπιο τις απόψεις μας σχετικά με την επιτυχία και την αποτυχία και θέτει υπό αμφισβήτηση τις σταθερές βάσει των οποίων τις ορίζουμε. 

Είναι η επιτυχία πάντοτε αποτέλεσμα μόχθου; Και σε τι συνίσταται η αποτυχία; 

Επιχειρηματολογεί με ευφράδεια και πνεύμα υπέρ μιας θεώρησης πέρα από κενοδοξίες με σκοπό την αληθινή ικανοποίηση από την οποιαδήποτε επαγγελματική μας ασχολία...

______

__________

Η ΟΜΙΛΙΑ

Εμένα αυτές οι κρίσεις σχετικά με τη σταδιοδρομία μου συνήθως με πιάνουν, αρκετά συχνά μάλιστα, τις Κυριακές το βράδυ,λίγο πριν πέσει ο ήλιος,τότε που εκείνο το χάσμα ανάμεσα στις ελπίδες μου και στην πραγματικότητά μου γίνεται τόσο επώδυνα μεγάλο που συνήθως καταλήγω να μουσκεύω με δάκρυα το μαξιλάρι.Τα λέω όλα αυτά,Τα λέω όλα αυτά επειδή νομίζω ότι δεν είναι απλά και μόνο προσωπικό μου πρόβλημα.Ίσως πιστεύετε ότι κάνω λάθος.Εγώ, όμως, πιστεύω ότι ζούμε σε μια εποχή που στη ζωή μας συχνά παρεμβάλλονται κρίσεις όσον αφορά την επαγγελματική μας σταδιοδρομία,στιγμές που αυτά για τα οποία είμαστε βέβαιοι,για τη ζωή μας, για τη σταδιοδρομία μας,έρχονται σε αντίθεση με την πραγματικότητα μ” έναν τρόπο απειλητικό.

Ίσως τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, είναι ευκολότερο να ζει κανείς καλά.Ίσως είναι δυσκολότερο από κάθε άλλη φορά,να μένει ήρεμος, χωρίς το άγχος της επαγγελματικής σταδιοδρομίας.Θα ήθελα τώρα, αν μου επιτρέπετε,να εξετάσω τους λόγους πουίσως μας προκαλούν αυτό το άγχος της επαγγελματικής μας σταδιοδρομίας.Τους λόγους που μας κάνουν θύματα αυτών των κρίσεων,καθώς μουσκεύουμε το μαξιλάρι μας με δάκρυα.Ένας απ” τους λόγους για τους οποίους ίσως υποφέρουμεείναι ότι μας περιβάλλουν άνθρωποι κενόδοξοι.

Λοιπόν, σας έχω, κατά κάποιο τρόπο, μερικά άσχημα νέα,ειδικά για όσους από σας έχουν έρθει στην Οξφόρδη απ” το εξωτερικό.Εδώ έχουμε σοβαρό πρόβλημα με τη κενοδοξία.Μερικές φορές άνθρωποι εκτός Ηνωμένου Βασιλείου φαντάζονταιότι ο σνομπισμός είναι καθαρά Βρετανικό φαινόμενοταυτόσημο με επαύλεις και τίτλους ευγενείας.Τα άσχημα νέα είναι ότι αυτό δεν αληθεύει.Ο σνομπισμός είναι καθολικό φαινόμενο.Είμαστε ένας παγκόσμιος οργανισμός κι ο σνομπισμός είναι παγκόσμιο φαινόμενο.Είναι υπαρκτό. Τι σημαίνει κενόδοξος;Κενόδοξος είναι οποιοσδήποτε αποσπά ένα μέρος της προσωπικότητάς σαςκαι το χρησιμοποιεί για να κατασκευάσει μια πλήρη εικόνα του ποιος είστε.Αυτό είναι σνομπισμός.

Και το κυρίαρχο είδος σνομπισμούστην εποχή μας είναι αυτό που έχει να κάνει με το επάγγελμά μας.Το αντιμετωπίζετε στα πάρτι, μέσα σε λίγα λεπτά,όταν σας κάνουν την κλασσική ερώτηση-σφραγίδα,χαρακτηριστική των αρχών του 21ου αιώνα, «Τι δουλειά κάνετε;»Και ανάλογα με την απάντηση,κάποιοι είτε δε μπορούν να κρύψουν τη χαρά τους για τη γνωριμία,είτε κοιτάνε το ρολόι τους ψάχνοντας μια δικαιολογία για να αποχωρήσουν.(Γέλια)

Στον αντίποδα τώρα του σνομπ βρίσκεται η μαμά σας.(Γέλια)Όχι ντε και καλά η δική σας μαμά, ή η δική μου.Αλλά, κατά κάποιον τρόπο, η ιδανική μάνα.Κάποιος δηλαδή που δε νοιάζεται για τα επιτεύγματά σας.Δυστυχώς, όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι η μάνα μας.Οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν έναν πολύ αυστηρό συσχετισμό μεταξύ του πόσο χρόνο,κι αν θέλετε, πόση αγάπη, όχι έρωτα,αν κι εδώ κάτι ίσως υπάρχει,αλλά πόση αγάπη γενικά, πόσο σεβασμό,είναι διατεθειμένοι να μας παραχωρήσουν, τα οποία καθορίζονταιαπό τη θέση μας στην κοινωνική ιεραρχία.

Αυτός είναι ο λόγος που δίνουμε τόσο μεγάλη σημασία στην καριέρα μας.Είναι επίσης ο λόγος που μας ωθεί να δίνουμε τόσο μεγάλη σημασία στα υλικά αγαθά.Ακούμε συχνά πως ζούμε σε μια πολύ υλιστική εποχή,πως είμαστε όλοι άπληστοι.Εγώ δε νομίζω ότι είμαστε τόσο πεζοί.Νομίζω ότι ζούμε σε μια κοινωνίαη οποία απλά συναρτά την συναισθηματική πλήρωσημε την απόκτηση υλικών αγαθών.Δεν είναι τα υλικά αγαθά που μας λείπουν. Η συναισθηματική επιβράβευση είναι που χρειαζόμαστε.Αυτός είναι ένας νέος τρόπος θεώρησης των ειδών πολυτελείας.Την επόμενη φορά που θα δείτε κάποιον να οδηγεί μια Φεράριμη σκεφτείτε, «Να ένας άπληστος άνθρωπος.»Σκεφτείτε, «Να κάποιος που είναι εξαιρετικά ευάλωτος, κάποιος που του λείπει αγάπη.»Με άλλα λόγια — (Γέλια)κοιτάξτε τον με συμπόνια, όχι με περιφρόνηση.

Υπάρχουν άλλοι λόγοι –(Γέλια)Υπάρχουν άλλοι λόγοι που είναι ίσως δυσκολότερο πλέοννα νιώθει κανείς ήρεμος απ” ό,τι παλιότερα.Ένας λόγος, και είναι παράδοξο επειδή συνδέεται με κάτι μάλλον ευχάριστο,είναι οι προσδοκίες που έχουμε σχετικά με την καριέρα μας.Ποτέ στο παρελθόν οι προσδοκίες δεν ήταν τόσο μεγάλεςσχετικά με το πόσα πολλά μπορούν οι άνθρωποι να πετύχουν στη διάρκεια της ζωής τους.Ακούμε, από διάφορες πηγές, ότι οποιοσδήποτε μπορεί να πετύχει οτιδήποτε.Καταργήσαμε το σύστημα της κλειστής κοινωνικής ομάδας – της κάστας.Τώρα υπάρχει ένα σύστημα στο οποίο οποιοσδήποτε μπορεί να αναρριχηθείσε οποιαδήποτε θέση επιθυμεί.Υπέροχη ιδέα.Συγχρόνως υπάρχει και μια αίσθηση ισότητας. Βασικά είμαστε όλοι ίσοι.Δεν υπάρχουν αυστηρά καθορισμέναείδη ιεραρχίας.

Εδώ υπάρχει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα.Το πρόβλημα αυτό, είναι ο φθόνος.Φθόνος – είναι πραγματικά λέξη ταμπού να την αναφέρει κανείς,αλλά αν υπάρχει ένα συναίσθημα που κυριαρχεί στη σύγχρονη κοινωνία, αυτό είναι ο φθόνος.Και συνδέεται με το πνεύμα ισότητας. Επιτρέψτε μου να εξηγήσω:Νομίζω ότι θα ήταν πολύ ασυνήθιστο κάποιος από εδώ, ή κάποιος που παρακολουθεί,να ένιωθε φθόνο για τη βασίλισσα της Αγγλίας.Παρόλο που είναι πολύ πιο πλούσια, από τον οποιονδήποτε από εσάς.Κι έχει κι ένα πολύ μεγάλο σπίτι.Ο λόγος που δε νιώθουμε ζήλια γι αυτήν είναι απλά επειδή μας είναι τόσο απρόσιτη.Είναι απλά πολύ εκκεντρική.Δεν έχουμε σημεία επαφής μαζί της. Μιλάει παράξενα.Κατάγεται από αλλόκοτο τόπο.Επομένως δε μπορούμε να συσχετιστούμε μαζί της. Κι όταν νιώθεις ότι δεν σχετίζεσαι με κάποιον, δεν τον ζηλεύεις.

Όσο πιο κοντά βρίσκονται δύο άνθρωποι, σε ηλικία, σε καταγωγή,στη διαδικασία προσδιορισμού της ταυτότητας, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος φθόνου.Αυτός είναι, παρεμπιπτόντως, ο λόγος που δεν πρέπει ποτέ να πηγαίνετε σε συγκεντρώσεις αποφοίτων.Επειδή δεν υπάρχει πιο ισχυρό σημείο αναφοράςαπό ανθρώπους που πηγαίνατε μαζί σχολείο.Αλλά το πρόβλημα, γενικά, της σύγχρονης κοινωνίας είναι ότι μετατρέπει όλο τον κόσμοσε σχολείο. Όλοι φοράνε τζιν, όλοι είναι ίδιοι.Ενώ δεν είναι.Υπάρχει λοιπόν μια αίσθηση ισότητας, συνδυασμένη με βαθιές ανισότητες -κάτι που μπορεί να επιφέρει έντονα αγχώδεις καταστάσεις.

Είναι μάλλον εξίσου απίθανο να γίνετεπλούσιοι και διάσημοι σαν τον Μπιλ Γκέϊτς,όσο απίθανο ήταν και το 17ο αιώνα,να ανέλθετε τις βαθμίδες της Γαλλικής αριστοκρατίας.Όμως το θέμα είναι ότι δεν νιώθουμε έτσι.Τα περιοδικά και άλλα μέσα ενημέρωσης δημιουργούν την αίσθησηότι με δυναμισμό, με μερικές έξυπνες τεχνολογικές ιδέες,ένα γκαράζ, μπορείς κι εσύ να ξεκινήσεις κάτι σπουδαίο.(Γέλια)Οι συνέπειες αυτού του προβλήματος γίνονται αισθητές στα βιβλιοπωλεία.Όταν πάτε σε κάποιο μεγάλο βιβλιοπωλείο και κοιτάξετε στο τμήμα βιβλίων αυτοβοήθειας,όπως κάνω κι εγώ μερικές φορές,αν αναλύσετε τα βιβλία αυτοβοήθειας που εκδίδονταιστον κόσμο σήμερα, [θα δείτε ότι] υπάρχουν βασικά δυο ειδών βιβλία.Το πρώτο είδος σας λέει, «Μπορείς να το κάνεις! Μπορείς να το καταφέρεις! Όλα είναι δυνατά!»Το άλλο είδος βιβλίων σας λέει πώς να αντιμετωπίσετεαυτό που ευγενικά ονομάζουμε «χαμηλή αυτοεκτίμηση,»ή αυτό που με αγένεια ονομάζουμε «να νιώθεις μηδενικό».

Υπάρχει μια πραγματική συσχέτιση,ένας πραγματικός συσχετισμός μεταξύ μιας κοινωνίας που λέει στους ανθρώπους ότι μπορούν να επιτύχουν οτιδήποτε,και της ύπαρξης της χαμηλής αυτοεκτίμησης.Αυτή είναι μια ακόμη περίπτωση που κάτι μάλλον θετικόμπορεί να καταλήξει να έχει άσχημες επιπτώσεις.Υπάρχει κι ένας άλλος λόγος για τον οποίο μπορεί να νιώθουμε μεγαλύτερη ανησυχίαγια την καριέρα μας, για την κοινωνική μας υπόσταση, σήμερα απ” ό,τι παλιότερα.Και συνδέεται ξανά με κάτι όμορφο.Κι αυτό το όμορφο πράγμα ονομάζεται αξιοκρατία.

Προσέξτε ότι όλοι, όλοι οι πολιτικοί, αριστεροί και δεξιοί,συμφωνούν ότι η αξιοκρατία είναι κάτι υπέροχο,και ότι πρέπει όλοι να προσπαθούμε να κάνουμε τις κοινωνίες μας πραγματικά αξιοκρατικές.Αλλά ας δούμε τι σημαίνει αξιοκρατική κοινωνία.Αξιοκρατική κοινωνία είναι αυτή στην οποίααν έχεις ταλέντο και δυναμισμό και δεξιότητες,θα φτάσεις στην κορυφή. Τίποτα δεν πρέπει να σε κρατάει πίσω.Υπέροχη σύλληψη. Το πρόβλημα είναι ότιαν πραγματικά πιστεύετε σε μια κοινωνίαπου αυτοί που αξίζει να φτάσουν στην κορυφή, πραγματικά το κάνουν,θα πρέπει επίσης, ως συνεπακόλουθο, και μάλιστα με πιο δυσάρεστα έντονο τρόπο,να πιστεύετε σε μια κοινωνία που και αυτοί που τους αξίζει να πάνε στον πάτοπάνε στον πάτο και μένουν εκεί.Με άλλα λόγια, η θέση σας στην κοινωνία δεν είναι κάτι τυχαίο,αλλά αποτέλεσμα αξίας και κατάκτησης.Κι αυτό κάνει την αποτυχία μια πολύ πιο επώδυνη υπόθεση.

Ξέρετε, στην Αγγλία του μεσαίωνα,ένας πολύ φτωχός άνθρωπος χαρακτηριζότανως «άτυχος».Κυριολεκτικά, ήταν κάποιος που δεν είχε την ευλογία της καλής μοίρας – ένας άτυχος.Στις μέρες μας, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες,αν συναντήσετε κάποιον που βρίσκεται στα κατάβαθα της κοινωνίας,μάλλον θα χαρακτηρισθεί, άσπλαχνα, ως «χαμένος.»Υπάρχει ουσιαστική διαφορά μεταξύ του άτυχου και του ηττημένου,ενδεικτικό των 400 ετών της εξέλιξης της κοινωνίαςκαι της εξέλιξης των πεποιθήσεών μας για το ποιος ευθύνεται για τη ζωή μας.Δεν είναι πλέον υπεύθυνοι οι θεοί, αλλά εμείς. Εμείς είμαστε στη θέση του οδηγού.

Αυτό είναι υπέροχο, εφ” όσον όλα πηγαίνουν καλά,και συντριπτικό στην αντίθετη περίπτωση.Συντριπτικό επειδή οδηγεί, στις χειρότερες των περιπτώσεων, σύμφωνα με την ανάλυση ενός κοινωνιολόγουόπως του Emil Durkheim, σε αυξημένα ποσοστά αυτοκτονιών.Γίνονται περισσότερες αυτοκτονίες στις αναπτυγμένες, ατομικιστικές χώρεςαπ” ό,τι σε οποιαδήποτε άλλα μέρη της οικουμένης.Μερικοί από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι ότι οι άνθρωποι εκλαμβάνουναυτό που τους συμβαίνει, εντελώς προσωπικά.Τους ανήκει η επιτυχία τους. Αλλά τους ανήκει επίσης και η αποτυχία τους.

Υπάρχει ανακούφιση, έστω από μερικές, πιεστικές καταστάσεις,που μόλις ανέφερα;Νομίζω πως η απάντηση είναι “Ναι.” Θα ήθελα να αναφερθώ σε μερικές.Ας πάρουμε την αξιοκρατία.Την ιδέα ότι ο καθένας με την αξία του φτάνει εκεί που φτάνει.Νομίζω πως αυτή η άποψη είναι παράλογη, εντελώς παράλογη.Θα υποστηρίξω οποιονδήποτε πολιτικό στην αριστερά ή στη δεξιά,με, έστω, κάποιου είδους αξιοκρατική άποψη της προκοπής.Είμαι υπέρ της αξιοκρατίας, τέρμα.Αλλά πιστεύω ότι είναι παραφροσύνη να πιστεύει κανείς ότιθα φτάσουμε ποτέ σε μια κοινωνία γνήσια αξιοκρατική. Είναι απραγματοποίητο όνειρο.

Η άποψη, δηλαδή, ότι θα φτιάξουμε μια κοινωνίαόπου κυριολεκτικά θα υπάρχει διαβάθμιση για όλους,οι καλοί στην κορυφή και οι κακοί στον πάτο,όπου όλα θα γίνονται όπως πρέπει, είναι κάτι αδύνατο.Επειδή, απλά, υπεισέρχονται πάρα πολλοί τυχαίοι παράγοντες.Ατυχήματα, ατυχήματα στην κύηση,ή αν πέσει κάτι στο κεφάλι σου, αρρώστιες, κλπ.Η διαβάθμιση είναι αδύνατη.Ποτέ δε θα μπορέσουμε να αξιολογήσουμε σωστά τα άτομα.

Μου αρέσει ιδιαίτερα μια υπέροχη περικοπή του Αγ. Αυγουστίνου στο «Η Πόλη του Θεού,»όπου λέει, «Είναι αμαρτία να κρίνεις κάποιον από το αξίωμά του.»Με σύγχρονους όρους αυτό θα σήμαινε,ότι είναι σφάλμα να κρίνεις σε ποιους θα μιλάςανάλογα με την επαγγελματική τους κάρτα.Δε θα πρέπει να μετράει η θέση τους.Και σύμφωνα με τον Αγ. Αυγουστίνο,μόνο ο Θεός μπορεί πραγματικά να βάλει κάποιον στη θέση που του αρμόζει.Και θα το κάνει αυτό την Ημέρα της Κρίσεωςμε αγγέλους και σάλπιγγες, και θα ανοίξουν οι ουρανοί.Παράλογη άποψη, αν είστε απαλλαγμένος από θρησκευτικές επιρροές όπως εγώ.Υπάρχει κάτι πολύτιμο σ” αυτή την άποψη παρ” όλα αυτά.

Με άλλα λόγια, κάνε κράτει στις κρίσεις σου για τους ανθρώπους.Δεν είναι βέβαιο ότι γνωρίζουμε την πραγματική αξία κάποιου ανθρώπου.Η πραγματική αξία κάποιου, μας είναι άγνωστη.Και καλό είναι να μη συμπεριφερόμαστε σαν να ήταν γνωστή.Υπάρχει πάντως ένα βάλσαμο παρηγοριάς για όλο αυτό.Όποτε σκεφτόμαστε την αποτυχία στη ζωή, γενικά την αποτυχία,ένας απ΄ τους λόγους που μας προκαλείται φόβος δεν είναι μόνοη απώλεια εισοδήματος ή απώλεια του γοήτρου μας.Αυτό που μας φοβίζει είναι η αρνητική κρίση των άλλων και η χλεύη – υπαρκτά και τα δύο.

Ξέρετε, το κύριο μέσο χλευασμούσήμερα είναι ο τύπος.Αν ανοίξετε την εφημερίδα οποιαδήποτε μέρα της βδομάδας,θα δείτε να βρίθει από τα ονόματα ανθρώπων που έχουν διαλύσει τη ζωή τους.Είτε πήγαν στο κρεβάτι με λάθος άτομο, είτε πήραν λάθος ουσίες,είτε ψήφισαν λάθος νόμο. Οτιδήποτε κι αν είν” αυτό.Επομένως, είναι κατάλληλοι για χλευασμό.Με άλλα λόγια είναι αποτυχημένοι. Και η ρετσινιά είναι «χαμένος.»Υπάρχει διέξοδος απ΄αυτή την κατάσταση;Πιστεύω πως ο Δυτικός πολιτισμός μας δείχνει έναν υπέροχο δρόμο διεξόδου -το αρχαίο δράμα.

Η Τραγωδία, όπως αναπτύχθηκε στα θέατρα της Αρχαίας Ελλάδας,τον Πέμπτο Αιώνα π. Χ., ήταν κατ” αρχήν μια μορφή τέχνηςπου είχε σκοπό να εξερευνήσει το πώς οι άνθρωποι αποτυγχάνουνκαθώς και να τους προστρέξει με κάποια αίσθηση συμπόνιας,κάτι που η ζωή δεν θα έκανε απαραίτητα.Θυμάμαι πριν μερικά χρόνια που τα σκεφτόμουν όλα αυτάκαι πήγα να δω τους ανθρώπους της εφημερίδας «The Sunday Sport,»μιας ταμπλόιντ εφημερίδας που δε σας συστήνω να αρχίσετε να διαβάζετε,εάν δεν την γνωρίζετε ήδη.Πήγα να τους μιλήσωγια κάποιες από τις μεγάλες τραγωδίες της Δυτικής τέχνης.Ήθελα να δω πώς θα αντιλαμβάνονταν τη βασική ιδέακάποιων θεμάτων στην περίπτωση που έκαναν την εμφάνισή τουςστο δελτίο ειδήσεων κάποιο Κυριακάτικο απόγευμα.

Τους μίλησα λοιπόν για τον Οθέλλο. Δεν είχαν ακούσει τίποτα σχετικά αλλά ενθουσιάστηκαν με την ιστορία.(Γέλια)Τους ζήτησα λοιπόν να γράψουν τον τίτλο του άρθρου για τον Οθέλλο.Ο τίτλος που σκέφτηκαν ήταν «Τρελαμένος από Έρωτα Μετανάστης Σκοτώνει την Κόρη Συγκλητικού»φαρδιά-πλατιά στο πάνω μέρος της σελίδας.Τους είπα την πλοκή του (μυθιστορήματος) Μαντάμ Μποβαρύ.Ενθουσιάστηκαν ακόμα μια φορά με την ανακάλυψη του βιβλίου.Και να τι σκέφτηκαν για τίτλο: «Μοιχαλίδα Μανιακή με τα Ψώνια Παίρνει Αρσενικό μετά από Οικονομική Απάτη»(Γέλια)Και μετά έρχεται το αγαπημένο μου.Πραγματικά αυτοί οι τύποι διαθέτουν μια καταπληκτικά ιδιόρρυθμη ευφυΐα.Το αγαπημένο μου είναι ο «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή.»To Σεξ με τη Μαμά Οδηγεί σε Tύφλωση»(Γέλια)(Χειροκρότημα)

Κατά κάποιο τρόπο, αν θέλετε, από τη μια μεριά του φάσματος της συμπόνιας,υπάρχουν οι φυλλάδες.Και στο άλλο άκρο υπάρχει η τραγωδία και η τέχνη της τραγωδίας.Υποστηρίζω ότι καλό θα ήταν να μάθουμε ορισμένα πράγματαγι” αυτό που συμβαίνει στην τραγική τέχνη.Θα ήταν παλαβό να αποκαλέσουμε τον Άμλετ ηττημένο.Δεν είναι ηττημένος, μολονότι έχει χάσει.Και νομίζω πως αυτό είναι το μήνυμα που μας στέλνει η τραγωδία,καθώς και το γιατί είναι τόσο σημαντικό.

Το άλλο σχετικά με τη σύγχρονη κοινωνία,και ο λόγος που προκαλείται το άγχος,είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα που να μην επικεντρώνεται στον άνθρωπο και τα ανθρώπινα.Είμαστε η πρώτη κοινωνία που ζει σ΄ έναν κόσμοόπου δεν λατρεύουμε τίποτα πέρα από τους εαυτούς μας.Έχουμε πολύ μεγάλη αυτοεκτίμηση. Και έτσι θα “πρεπε.Στείλαμε ανθρώπους στη σελήνη. Έχουμε επιτύχει καταπληκτικά πράγματα.Και επομένως η τάση είναι να λατρεύουμε τον εαυτό μας.

Οι ήρωές μας είναι άνθρωποι.Αυτή είναι μια πολύ νέα κατάσταση.Οι περισσότερες κοινωνίες είχαν στο επίκεντρό τουςτη λατρεία κάποιου υπερβατικού πράγματος. Κάποιου θεού,κάποιου πνεύματος, κάποιας φυσικής δύναμης, ή του σύμπαντος.Ό, τι και να ήταν αυτό ήταν κάτι διαφορετικό που λατρευόταν.Εμείς την έχουμε χάσει κάπως αυτή τη συνήθεια.Αυτός είναι και ο λόγος, νομίζω, που μας ελκύει τόσο η φύση.Όχι για χάρη της υγείας μας, αν και συχνά έτσι παρουσιάζεται,αλλά επειδή έτσι δραπετεύουμε απ” την ανθρώπινη μυρμηγκοφωλιά.Δραπετεύουμε από τον ίδιο μας τον ανταγωνισμό,και από τις δικές μας δραματικές καταστάσεις.Αυτός είναι ο λόγος που μας αρέσει να κοιτάμε τους παγετώνες και τους ωκεανούς,και να ατενίζουμε τη γη εκτός των φυσικών της ορίων, κλπ.Μας αρέσει να νιώθουμε ότι είμαστε σε επαφή με κάτι που είναι πέρα από τα ανθρώπινα.Κι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για μας.

Νομίζω πως αυτό για το οποίο μιλάω είναι η επιτυχία και η αποτυχία.Και ένα από τα ενδιαφέροντα πράγματα σχετικά με την επιτυχίαείναι ότι νομίζουμε πως ξέρουμε τι σημαίνει.Αν σας έλεγα ότι υπάρχει κάποιος πίσω από την οθόνηπου είναι εξαιρετικά επιτυχημένος, αμέσως κάποια χαρακτηριστικά θα έρχονταν στου νου σας.Θα σκεφτόσασταν ότι ίσως αυτό το άτομο έχει βγάλει πολλά λεφτά,έχει διακριθεί σε κάποιον τομέα.Η δική μου θεωρία για την επιτυχία, και είμαι κάποιοςπου τον ενδιαφέρει πολύ η επιτυχία. Πραγματικά θέλω να επιτύχω.Σκέφτομαι συνεχώς, «Πώς μπορώ να γίνω πιο πετυχημένος;»Αλλά καθώς μεγαλώνω, πιάνω τον εαυτό μου να ξανασκέφτεταιτο νόημα της λέξης «επιτυχία».

Κι έχω φτάσει στο εξής συμπέρασμα σχετικά με την επιτυχία.Δεν είναι δυνατόν να είσαι επιτυχημένος σε όλα.Ακούμε πολλά σχετικά με την ισορροπία μεταξύ εργασίας και ζωής.Ανοησίες. Δε μπορείς να τα έχεις όλα. Αδύνατον.Άρα οποιοδήποτε όραμα επιτυχίαςθα πρέπει να λαμβάνει υπ” όψιν ότι κάπου θα υπάρχει απώλεια,και ποιο είναι αυτό το στοιχείο.Και νομίζω ότι όποιος σκέφτεται σοφά για τη ζωή πρέπει να αποδεχθείοτι πάντα θα υπάρχουν τομείς στους οποίους δε θα υπάρχει επιτυχία.

Κάτι που θα πρέπει να ξέρουμε για την επιτυχημένη ζωήείναι ότι τις περισσότερες φορές, οι ιδέες μαςγια το τι είναι επιτυχημένη ζωή, δεν είναι δικές μας ιδέες.Τις έχουμε αντιγράψει από άλλους ανθρώπους.Κυρίως, για τους άνδρες, από τον πατέρα σας.Και για τις γυναίκες, από τη μητέρα σας.Η Ψυχανάλυση το λέει και το ξαναλέει εδώ και 80 χρόνια.Κανείς δε φαίνεται ν΄ ακούει με προσοχή. Εγώ πάντως πιστεύω πως είναι αλήθεια.

Ρουφάμε επίσης μηνύματααπό παντού, απ΄την τηλεόραση, τις διαφημίσεις,το μάρκετινκ, κλπ.Αυτά τα μέσα ασκούν φοβερή επιρροήπου καθορίζει το τι θέλουμε και τι άποψη έχουμε για τον εαυτό μας.Όταν μας λένε ότι το τραπεζικό επάγγελμα είναι επάγγελμα ευϋπόληπτο,οι περισσότεροι από μας θέλουν να γίνουν τραπεζοϋπάλληλοι.Όταν χάσει την αίγλη του, χάνουμε κάθε ενδιαφέρον για το τραπεζικό επάγγελμα.Είμαστε εξαιρετικά ευάλωτοι στην υποβολή.

Αυτό λοιπόν για το οποίο επιχειρηματολογώ δεν είναι να αρνηθούμετις απόψεις μας σχετικά με την επιτυχία.Αλλά ότι πρέπει να βεβαιωθούμε ότι είναι οι δικές μας απόψεις.Θα πρέπει να εμβαθύνουμε στις απόψεις μαςκαι να σιγουρευτούμε ότι μας ανήκουν,ότι είμαστε εμείς, πραγματικά εμείς, οι συγγραφείς των φιλοδοξιών μας.Επειδή είναι που είναι άσχημο να μην καταφέρνεις αυτό που θέλεις,αλλά είναι ακόμα χειρότερο να έχεις μια εικόνααυτού που θέλεις, και να ανακαλύπτεις στο τέλοςότι δεν ήταν αυτό που πραγματικά ήθελες.

Θα βάλω λοιπόν τελεία εδώ.Αλλά κάτι που θέλω να τονίσω είναι το εξής:Επιτυχία; Ασφαλώς! Βεβαίως! Ναι!Αλλά ας αποδεχθούμε τον παραλογισμό μερικών απόψεών μας.Ας ψάξουμε περισσότερο τις απόψεις μας για την επιτυχία.Ας βεβαιωθούμε ότι αυτές οι απόψεις είναι πραγματικά οι δικές μας.Σας ευχαριστώ πολύ.(Χειροκρότημα)

Chris Anderson: Συναρπαστικό. Πώς συνδυάζετετην ιδέα ότι κάποιος–το ότι είναι άσχημο να θεωρείται κάποιος χαμένος,με το ότι πολλοί άνθρωποι αρέσκονται να ελέγχουν τις ζωές των άλλων.Και το ότι η κοινωνία που ενθαρρύνει κάτι τέτοιοίσως φαίνεται να έχει ανάγκη από νικητές και ηττημένους.

Αλαίν ντε Μποττόν: Ναι. Ήθελα απλώς να δώσω έμφασηστην τυχαιότητα, όσον αφορά τη νίκη και την απώλεια, πιστεύω.Επειδή στις μέρες μας δίνεται τόσο μεγάλη έμφασηστη δικαιοσύνη για τα πάντα.Οι πολιτικοί μιλάνε πάντα για δικαιοσύνη.Εγώ πιστεύω ακλόνητα στη δικαιοσύνη. Απλά σκέφτομαι ότι είναι κάτι αδύνατον.Άρα θα πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε,ό,τι μπορούμε για να την επιδιώκουμε.Αλλά σε τελική ανάλυση πρέπει πάντα να θυμόμαστεότι με όποιον κι αν έχουμε να κάνουμε, και οτιδήποτε τους έχει συμβεί στη ζωή τους,θα υπάρχει πάντα έντονα το στοιχείο της τυχαιότητας.Και είναι αυτό ακριβώς που προσπαθώ να κάνω κατανοητό, ότι αυτό αφήνει κάποια περιθώρια.Διότι διαφορετικά τα πράγματα μπορεί να γίνουν μάλλον κλειστοφοβικά.

Chris Anderson: Εννοώ πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει ένας συνδυασμόςτης καλοσυνάτης, πιο ήπιας φιλοσοφίας σας για την εργασίαμε μια επιτυχημένη οικονομία;Ή πιστεύετε ότι αυτό δε γίνεται;Ή ίσως δεν έχει και πολλή σημασία αν το τονίσουμε αυτό ή όχι;

Αλαίν ντε Μποττόν: Αυτό που είναι εφιαλτικό σαν σκέψηείναι ότι ο εκφοβισμός είναι ο καλύτερος τρόπος να κάνεις τους ανθρώπους παραγωγικούς.Και ότι όσο πιο σκληρό είναι το (εργασιακό) περιβάλλοντόσο περισσότερο οι άνθρωποι θα ανταποκριθούν στις απαιτήσεις.Μπορεί κανείς να το σκεφτεί ως εξής: Πώς θα ήθελες να είναι ιδανικά ο πατέρας σου;Ιδανικά ο πατέρας σου είναι ζόρικος αλλά μειλίχιος άνθρωπος.Είναι πολύ δύσκολη η διακριτική γραμμή.Χρειαζόμαστε πατεράδες, ούτως ειπείν, παραδειγματικές πατρικές μορφές στην κοινωνία,που να απέχουν από τα άκρα.Δηλαδή από το αυταρχικό, δεσποτικό μοντέλο από τη μιακαι το χαλαρό, χωρίς κανόνες απ” την άλλη.

Chris Anderson: Ο Αλαίν ντε Μποττόν.

Αλαίν ντε Μποττόν: Σας ευχαριστώ πολύ.(Χειροκρότημα)

________

by Αντικλείδι , http://antikleidi.com