Κρίση στην Ελλάδα, κρίση και στην Ευρώπη

Του Αγγελου Σταγκου
Είναι πολλοί εκείνοι που αναρωτιούνται, αλλά και ρωτούν, πώς και γιατί έχουν κτυπηθεί και τόσες άλλες ευρωπαϊκές χώρες από την κρίση, αν η Ελλάδα είναι «ειδική» περίπτωση, όπως πιστεύουν αρκετοί.  
Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, ο Β. Σόιμπλε, που το έχει επανειλημμένα δηλώσει... 
Δέχονται δηλαδή οι συγκεκριμένοι άνθρωποι ότι η Ελλάδα ήταν μία χώρα χωρίς αρχή, μέση και τέλος, σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς, 
χωρίς παραγωγή και παραγωγικότητα, με κυρίαρχη την ασυδοσία και τη διαφθορά, 
με απίστευτα ανίκανη διοικητική μηχανή, όπως και 
με μία περίεργη ιδιωτική «πρωτοβουλία», κρατικοδίαιτη σε μεγάλο βαθμό και πειρατική σε ακόμη μεγαλύτερο. ...

Αλλά αν το «αλά γκρέκα» μοντέλο ήταν αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο, γιατί μπήκαν σε βαθιά κρίση και άλλες χώρες της Ευρωζώνης και χρειάζονται μνημόνια για να στηριχθούν;
Εύλογη η απορία και σίγουρα η απάντηση δεν είναι απλή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η χώρα μας ήταν (και είναι) μοναδική από την άποψη της κατάρρευσης των θεσμών, της απαξίωσης κάθε έννοιας νόμου και τάξης, της πλήρους αποτυχίας στη στοιχειώδη διαχείριση ανθρωπίνων πόρων, της υποβάθμισης της εκπαίδευσης, της εξαφάνισης της παραγωγής, της αλλοτρίωσης της σχέσης κόστους και αποτελέσματος και κυρίως της υψηλής «αεριτζίδικης» διαβίωσης με δανεικά και επιδοτήσεις. 
Ωστόσο, δεν υπάρχει επίσης αμφιβολία ότι στην κατάρρευση συνέβαλαν επίσης το χάσμα Βορρά-Νότου που χαρακτηρίζει ακόμη τις οικονομίες της Ευρωζώνης και οι αναπηρίες της δομής του κοινού νομίσματος, οι οποίες αποκαλύφθηκαν σε όλη τους τη μεγαλοπρέπεια με την κρίση. 
Τέλος, μεγάλο ρόλο έπαιξαν οι ανεξέλεγκτες κερδοσκοπικές πρακτικές που επικράτησαν στο διεθνές οικονομικό σύστημα τις τελευταίες δεκαετίες, στο όνομα των παντοδύναμων αγορών, ιδιαίτερα στον χρηματοπιστωτικό τομέα, που είχαν σαν συνέπεια να εμφανιστούν μεγάλα προβλήματα σε πολλά τραπεζικά συστήματα του «ανεπτυγμένου» κόσμου.
Ολα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι για διαφορετικούς, σε πολύ μεγάλο βαθμό, λόγους κατέρρευσαν η οικονομία της Ελλάδας και εκείνες της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, Ιταλίας, της Κύπρου, ή και της Ισλανδίας. Που σημαίνει ότι όντως η Ελλάδα αποτελεί «ειδική περίπτωση» και ταυτόχρονα ότι όντως η Ευρωζώνη γενικά αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα. 
Στην Ελλάδα είχε επικρατήσει μία κατάσταση στρέβλωσης κάθε έννοιας και σκοπού, η οποία δεν ήταν υπερασπίσιμη με οποιοδήποτε κοινωνικό-οικονομικό καθεστώς και υπό οποιαδήποτε κυβέρνηση, ανεξάρτητα με την ιδεολογία της.
Από την άλλη πλευρά, είναι αναγκασμένη πλέον η Ευρωζώνη να κάνει βήματα και να προχωρήσει σε διορθώσεις για να επιβιώσει μέσα στο διεθνές περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί και θα γίνεται δυσκολότερο, σύμφωνα με όλες σχεδόν τις προβλέψεις. Κάποια από τα βήματα και τις διορθώσεις θα είναι θετικά, με την προϋπόθεση ότι κατευθύνονται προς την οικονομική και πολιτική ενοποίηση, άλλα όμως (ίσως τα περισσότερα) θα συμβάλλουν στην αποδόμηση του κοινωνικού κράτους και του τρόπου ζωής που επιβλήθηκαν στην Ευρώπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Είναι φανερό ότι η παγκοσμιοποίηση, η τεχνολογία, η επικράτηση του απόλυτου φιλελευθερισμού στη διακίνηση κεφαλαίων, η μεταφορά πλούτου από τη Δύση προς τις αναπτυσσόμενες χώρες και οι αναδυόμενες τεράστιες οικονομίες της Κίνας, της Ινδίας, της Βραζιλίας και άλλων χωρών, σε συνδυασμό με τη γήρανση του πληθυσμού στην ευρωπαϊκή ήπειρο, καθιστούν προβληματική τη διατήρηση κοινωνικών πολιτικών που εθεωρούντο «εκ των ων ουκ άνευ» στην Ευρώπη ώς χθες. Η πολιτική και οικονομική ένωση των ευρωπαϊκών χωρών αποτελεί μονόδρομο για να αντέξουν στον ανταγωνισμό, αλλά παράλληλα είναι βέβαιο ότι αποκλείεται να παραμείνει ανέπαφο το κράτος πρόνοιας. Δυστυχώς. Και είναι χαρακτηριστικό ότι το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας ετοιμάζει σχέδιο εφαρμογής πολιτικών λιτότητας για τη χώρα του μετά τις εκλογές, σύμφωνα με δημοσιεύματα του γερμανικού Τύπου.
Οι στόχοι της νέας πραγματικότητας που διαμορφώνεται είναι η αντιμετώπιση της ύφεσης και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών οικονομιών. Θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να ισορροπήσει η Ευρωζώνη, όπως ομολογούν πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και πολύ περισσότερος βέβαια για να ορθοποδήσει η Ελλάδα. 
«Τη νύφη θα την πληρώσει» οπωσδήποτε η πολυπληθής μεσαία τάξη, είναι όμως θέμα και η κοινωνική ανισότητα που θα βαθαίνει. Μόνο που στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει διοικητική μηχανή που προσφέρει υπηρεσίες και καλύπτει ανάγκες, ενώ στην Ελλάδα...
Καθημερινή