Η Ελλάδα, η ευρωζώνη και τα σκληρά διλήμματα

Αντιμέτωπη με σκληρά διλήμματα όσον αφορά το μέλλον της Ελλάδας στο ευρώ βρίσκεται η Ευρώπη. 

Το… κακό παιδί της ευρωζώνης προκαλεί πονοκέφαλο στους Ευρωπαίους, ιδιαίτερα μετά τις ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις. 

Η αποδυνάμωση των κατεστημένων πολιτικών κομμάτων, η εκτόξευση της ριζοσπαστικής αριστεράς και η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης που οδήγησε στη διεξαγωγή νέων εκλογών, δημιουργούν ερωτηματικά για το μέλλον της Ελλάδας στο ευρώ.

Ο φόβος του ντόμινο πανικοβάλλει τις αγορές ομολόγων, ενώ η Ισπανία δείχνει να «τρέμει» τις ελληνικές εξελίξεις, με τον ίδιο τον πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι, να χαρακτηρίζει «μεγάλο λάθος» την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ.

Την ίδια ώρα διάχυτη είναι η ανησυχία για το...

ελληνικό τραπεζικό σύστημα, καθώς το σκηνικό αβεβαιότητας οδηγεί σε απόσυρση των καταθέσεων.

Σε αυτό το εκρηκτικό σκηνικό που έχει διαμορφωθεί για την Ελλάδα αλλά και την ευρωζώνη ως σύνολο, η Ευρώπη έχει δύο επιλογές, σύμφωνα με τη UBS.  Είτε να δείξει την πόρτα της εξόδου στην Ελλάδα, είτε να θέσει τη χώρα υπό κηδεμονία.

Η οργή στην κάλπη

Την επόμενη όλο και πιο επικίνδυνη φάση της κρίσης στην ευρωζώνη, προαναγγέλλουν τα πρόσφατα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων στην Ευρώπη, εκτιμά η UBS.

Οι ψηφοφόροι είναι οργισμένοι κι αυτή η οργή εκφράστηκε στην κάλπη. Οι πηγές που προκαλούν την αναστάτωσή τους είναι ξεκάθαρες. Η ύφεση, η καλπάζουσα ανεργία και η διάβρωση του κράτους πρόνοιας.

Όλο και περισσότερο αυτές οι συνέπειες σχετίζονται με «σκοτεινές» εξωτερικές δυνάμεις.

Ωστόσο, προς το παρόν, οι επιπλοκές της δυσαρέσκειας των ψηφοφόρων για την Ευρώπη δεν είναι ακόμα εμφανείς. Η επιθυμία για αλλαγή, δεν έχει βρει μια ξεκάθαρη έκφραση για το ποιες αλλαγές θέλουν ακριβώς οι Ευρωπαίοι.

Οι ψηφοφόροι μπορεί να έδειξαν την πόρτα της εξόδου στις κατεστημένες δυνάμεις, ωστόσο τα κόμματα διαμαρτυρίας που τις αντικαθιστούν δεν προσφέρουν μια βιώσιμη εναλλακτική, πολύ λιγότερο μια  λύση για την αντιμετώπιση της χρηματοοικονομικής κρίσης στην Ευρώπη. Πάντως οι εκφράσεις διαμαρτυρίας στις χρεωμένες χώρες βρίσκουν ανάλογες εκφράσεις και τις πιστώτριες χώρες. Κανείς δεν είναι ευχαριστημένος με το status quo.

Τα ζητήματα της Ελλάδας απαιτούν την μέγιστη προσοχή, τονίζει ο ελβετικός οίκος.  Ο κατακερματισμός της ελληνικής πολιτικής σκηνής, καταδεικνύει ότι η Ελλάδα μπορεί να είναι οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά ανίκανη να αποκαταστήσει τη δημοσιονομική της βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της, μέσω της εφαρμογής των μέτρων που ζητά η τρόικα.

Σύμφωνα με τη UBS, τουλάχιστον ένα πολύ σημαντικό μέρος του ελληνικού χρέους θα πρέπει να διαγραφεί.  Αλλά ακόμα και τότε είναι απίθανο να αντέξει ο κοινωνικός ιστός της Ελλάδας αβοήθητος, τα χρόνια που θα ακολουθήσουν με το βιοτικό επίπεδο να καταρρέει, προκειμένου να αποκατασταθεί η δημοσιονομική υγεία και η ανταγωνιστικότητα εντός της ζώνης του ευρώ.

Τα παραπάνω βέβαια δεν είναι άγνωστα. Ωστόσο δεν έχουν υπολογιστεί από την τρόικα, η οποία έχει επιμείνει ότι αν εφαρμοστούν σωστά τα σχέδιά της, θα αποδώσουν.   Οι αδυναμίες αυτής της σκέψης φανερώθηκαν ξεκάθαρα από το αποτέλεσμα των ελληνικών εκλογών.

Έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ

Ποιες είναι όμως οι εναλλακτικές επιλογές για την Ελλάδα; Η χώρα θα μπορούσε να εγκαταλείψει το ευρώ, σημειώνουν οι αναλυτές της UBS. Αυτή η κάποτε ανομολόγητη πιθανότητα βγήκε στο προσκήνιο από την ίδια την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.  Ωστόσο δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο αν η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα αποτελεί την καλύτερη επιλογή για την Ελλάδα. Μια έξοδος από το ευρώ, μπορεί να σημάνει και έξοδο από την Ε.Ε., χρεοκοπία μεγάλης κλίμακας, κατάρρευση του χρηματοοικονομικού τομέα, ραγδαία άνοδο του πληθωρισμού και μικρή βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.

Η ιστορία άλλωστε αποδεικνύει ότι οι οικονομικές επιπτώσεις μπορεί να απειλήσουν ακόμα και την ίδια τη δημοκρατία.

Παράλληλα η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ, θα ενείχε σημαντικούς κινδύνους για την ευρωζώνη, Οι κάτοικοι άλλων χωρών, όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία ή η Ιρλανδία, ενδεχομένως να συμπέραιναν πως έχει αυξηθεί η πιθανότητα εξόδου και των δικών τους χωρών από το ευρώ, οδηγώντας σε ένα κύμα ανάληψης των καταθέσεων από τις τράπεζες. Οι συνέπειες μια τέτοιας εξέλιξης θα επιδείνωναν σημαντικά τις χρηματοοικονομικές συνθήκες κατά μήκος της ευρωζώνης.

Πάντως όπως σχολιάζει ο  Mark Grant , συγγραφέας του περίφημου βιβλίου Out of the Box, η Ευρώπη θα πρέπει να… αλλάξει γυαλιά και να δει με διαφορετική ματιά την περίπτωση της Ελλάδας.  Ο φόβος του ντόμινο απειλεί την Ευρώπη, ενώ ο ίδιος ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι, προειδοποίησε χθες ότι η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν μεγάλο λάθος και πως η χώρα του κινδυνεύει να μείνει εκτός αγορών. Την ίδια ώρα, τεράστια είναι η ανησυχία για τα τραπεζικά συστήματα σε Ελλάδα και Ισπανία.  Μόλις το τελευταίο δεκαήμερο συνολικά $1,27 δις. έκαναν φτερά από τις ελληνικές τράπεζες, ενώ μια αντίστοιχη κατάσταση έχει αρχίσει να διαμορφώνεται και στην Ισπανία. 

Η Ελλάδα υπό την κηδεμονία της Ε.Ε.

Η άλλη επιλογή για την Ελλάδα είναι να αναγνωρίσουν οι επίσημοι δανειστές την αναποτελεσματικότητα των πολιτικών τους και να προσφέρουν σημαντική ελάφρυνση του χρέους, υποστηρίζοντάς την παράλληλα, μέσω δημοσιονομικών μεταφορών.

Αυτή η αλλαγή πολιτικής δεν θα αποτρέψει την αναπόφευκτη επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων, ωστόσο θα καταστήσει πολιτικά εφικτή την παραμονή της στη ζώνη του ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Εάν εφαρμοστεί αυτό το δεύτερο σενάριο, η Ελλάδα θα τεθεί ουσιαστικά υπό την κηδεμονία της Ευρώπης, με το τίμημα να είναι ο περιορισμός της εθνικής της κυριαρχίας, η συρρίκνωση της οικονομίας και βέβαια η μείωση του πληθυσμού, καθώς πολλοί φιλόδοξοι και ταλαντούχοι Έλληνες θα αναζητήσουν αλλού ένα καλύτερο μέλλον.

Η Ευρώπη πρέπει να διαλέξει

Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα δίλημμα, όπως το θέτει η UBS. 

Το ένα μονοπάτι οδηγεί στον πολυκερματισμό, που συνοδεύεται από σημαντικό ρίσκο για τη βιωσιμότητα της ευρωζώνης, ενώ απειλεί ακόμη και να αλλάξει το ρου της ευρωπαϊκής ιστορίας.

Το άλλο μονοπάτι απαιτεί ένα βαθμό πολιτικής αλλαγής, την οποία είναι σχεδόν αδιανόητο να σκεφτεί κανείς. Απαιτεί αποδοχή της οικονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης.

Αντιμέτωποι με αυτές τις επιλογές, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί είναι βέβαιο ότι θα καταφύγουν σε αρνήσεις και υπεκφυγές. 

Από την πλευρά της η τρόικα πιθανότατα θα επιμείνει στην εφαρμογή του προγράμματος. 

Ωστόσο, το γεγονός ότι δεν έχουν γίνει ξεκάθαρες οι απαιτήσεις των ψηφοφόρων για αλλαγές, μπορεί να οδηγήσει σε λάθος επιλογές την Ευρώπη.

Sofo10