Mετά την προεδρική εκλογή και την ανάδειξη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο ανώτατο αξίωμα, έχει γραφεί ότι ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας κατά τα τελευταία δώδεκα χρόνια εδραιώνεται ακόμη περισσότερο, φέρνοντας πια την πολιτειακή δομή στα μέτρα των προσωπικών φιλοδοξιών του.
Η απευθείας εκλογή στο προεδρικό αξίωμα έδωσε πρωτοφανή πολιτική ισχύ και κύρος στον Ερντογάν, τέτοια που του επιτρέπουν να συνεχίσει ακάθεκτος την ιδιότυπη μεταμόρφωση του τουρκικού κράτους, με ένα μείγμα αποκεμαλοποίησης και εξισλαμισμού.
Η επιλογή του, «υποτακτικού» και πάντως μη διαθέτοντος αυτόνομη πολιτική υπόσταση, Αχμέτ Νταβούτογλου για τη θέση του... πρωθυπουργού είναι ενδεικτική των μακροπρόθεσμων σχεδίων του Ερντογάν. Ο μοναδικός ηγέτης μακροπρόθεσμα θα είναι ο πρόεδρος, κατά το αμερικανικό μοντέλο, ακόμη κι αν χρειαστεί αλλαγή του ισχύοντος Συντάγματος.
Οπως σημειώνουν γνώστες της τουρκικής πολιτικής σκηνής, ο Ερντογάν μεταφέρει όλους τους πολιτικούς αντιπάλους του σε ένα πεδίο αντιπαράθεσης που είναι ισλαμικό. Ωθεί τον πρώην πανίσχυρο σύμμαχό του και νυν αντίπαλο, Φετουλάχ Γκιουλέν, σε θέση αντιπολιτευόμενου, αποκόπτοντάς τον συστηματικά από την κρατική εξουσία· ως εκ τούτου, στερεί από τον ισλαμιστή πνευματικό ηγέτη Γκιουλέν ζωτικό χώρο για να επεκτείνει την επιρροή του. Ο λαϊκός ισλαμισμός, στενά συνυφασμένος με τις πελατειακές-φεουδαρχικές δομές της τουρκικής πολιτικής, θα είναι εφεξής προνομιακός χώρος του Ερντογάν. Ακόμη και οι κοσμικοί κεμαλιστές φλερτάρουν πλέον με τη λαϊκή εκδοχή ισλαμισμού, όπως την έχει επιβάλει ο πρόεδρος.
Η πολιτική ολοκλήρωση του ερντογανισμού δεν μπορεί βέβαια να προχωρήσει ερήμην των εξελίξεων στο εξωτερικό της χώρας. Και η Τουρκία βρίσκεται στη θερμότερη περιοχή του πλανήτη, εκεί όπου το Ισλάμ δεν έχει τα χαρακτηριστικά του νεοοθωμανικού ερντογανισμού, αλλά υπό τη μορφή του ISIS συνιστά την παράφρονα μεταβλητή για το παγκόσμιο σύστημα. H Toυρκία αρχικά υποστήριξε πολλαπλώς τις δυνάμεις των τζιχαντιστών ατάκτων που επετίθεντο στο καθεστώς Ασαντ της Συρίας. Τώρα όμως που οι άτακτοι μεταλλάχθηκαν σε δύναμη που ελέγχει εδάφη, πετρελαιοπηγές, διυλιστήρια και σουνιτικούς πληθυσμούς στο Ιράκ, και πολεμά οτιδήποτε βρίσκει στον δρόμο της, η Τουρκία υποχρεώνεται να αλλάξει στάση. Το κυριότερο, βλέπει να ιδρύεται ένα κράτος Κούρδων στο βόρειο Ιράκ, με την υποστήριξη σύσσωμης της Δύσης, για να αναχαιτίσει τους τζιχαντιστές, το οποίο φαίνεται ότι θα παίξει καταλυτικό ρόλο για τις απελευθερωτικές και αυτονομιστικές επιδιώξεις των Κούρδων σε όλη την περιοχή: Συρία, Ιράν και φυσικά Τουρκία, όπου βρίσκεται πολυπληθές και ισχυρό κουρδικό στοιχείο.
Η ρευστότητα στα νοτιοανατολικά σύνορά της πιθανότατα θα επηρεάσει τη στάση της Τουρκίας και σε άλλα μέτωπα, διμερή και γειτονίας. Οπως ακριβώς μοχλεύεται από τους Κούρδους, πιθανόν να επιχειρήσει να μοχλεύσει αυτονομιστικές τάσεις σε περιοχές των Βαλκανίων με μουσουλμανικές ή τουρκόφωνες μειονότητες. Για αντίβαρο στις έσωθεν και έξωθεν πιέσεις ανατολικά, αλλά και σαν μια εναλλακτική οδό τροφοδότησης του νεοοθωμανικού οράματος του Ερντογάν, προτού ξεφτίσει.
Οι πρώτες ενδείξεις της εκ ρευστότητας αδιαλλαξίας φανερώνονται στην Κύπρο.
Η επιλογή του, «υποτακτικού» και πάντως μη διαθέτοντος αυτόνομη πολιτική υπόσταση, Αχμέτ Νταβούτογλου για τη θέση του... πρωθυπουργού είναι ενδεικτική των μακροπρόθεσμων σχεδίων του Ερντογάν. Ο μοναδικός ηγέτης μακροπρόθεσμα θα είναι ο πρόεδρος, κατά το αμερικανικό μοντέλο, ακόμη κι αν χρειαστεί αλλαγή του ισχύοντος Συντάγματος.
Οπως σημειώνουν γνώστες της τουρκικής πολιτικής σκηνής, ο Ερντογάν μεταφέρει όλους τους πολιτικούς αντιπάλους του σε ένα πεδίο αντιπαράθεσης που είναι ισλαμικό. Ωθεί τον πρώην πανίσχυρο σύμμαχό του και νυν αντίπαλο, Φετουλάχ Γκιουλέν, σε θέση αντιπολιτευόμενου, αποκόπτοντάς τον συστηματικά από την κρατική εξουσία· ως εκ τούτου, στερεί από τον ισλαμιστή πνευματικό ηγέτη Γκιουλέν ζωτικό χώρο για να επεκτείνει την επιρροή του. Ο λαϊκός ισλαμισμός, στενά συνυφασμένος με τις πελατειακές-φεουδαρχικές δομές της τουρκικής πολιτικής, θα είναι εφεξής προνομιακός χώρος του Ερντογάν. Ακόμη και οι κοσμικοί κεμαλιστές φλερτάρουν πλέον με τη λαϊκή εκδοχή ισλαμισμού, όπως την έχει επιβάλει ο πρόεδρος.
Η πολιτική ολοκλήρωση του ερντογανισμού δεν μπορεί βέβαια να προχωρήσει ερήμην των εξελίξεων στο εξωτερικό της χώρας. Και η Τουρκία βρίσκεται στη θερμότερη περιοχή του πλανήτη, εκεί όπου το Ισλάμ δεν έχει τα χαρακτηριστικά του νεοοθωμανικού ερντογανισμού, αλλά υπό τη μορφή του ISIS συνιστά την παράφρονα μεταβλητή για το παγκόσμιο σύστημα. H Toυρκία αρχικά υποστήριξε πολλαπλώς τις δυνάμεις των τζιχαντιστών ατάκτων που επετίθεντο στο καθεστώς Ασαντ της Συρίας. Τώρα όμως που οι άτακτοι μεταλλάχθηκαν σε δύναμη που ελέγχει εδάφη, πετρελαιοπηγές, διυλιστήρια και σουνιτικούς πληθυσμούς στο Ιράκ, και πολεμά οτιδήποτε βρίσκει στον δρόμο της, η Τουρκία υποχρεώνεται να αλλάξει στάση. Το κυριότερο, βλέπει να ιδρύεται ένα κράτος Κούρδων στο βόρειο Ιράκ, με την υποστήριξη σύσσωμης της Δύσης, για να αναχαιτίσει τους τζιχαντιστές, το οποίο φαίνεται ότι θα παίξει καταλυτικό ρόλο για τις απελευθερωτικές και αυτονομιστικές επιδιώξεις των Κούρδων σε όλη την περιοχή: Συρία, Ιράν και φυσικά Τουρκία, όπου βρίσκεται πολυπληθές και ισχυρό κουρδικό στοιχείο.
Η ρευστότητα στα νοτιοανατολικά σύνορά της πιθανότατα θα επηρεάσει τη στάση της Τουρκίας και σε άλλα μέτωπα, διμερή και γειτονίας. Οπως ακριβώς μοχλεύεται από τους Κούρδους, πιθανόν να επιχειρήσει να μοχλεύσει αυτονομιστικές τάσεις σε περιοχές των Βαλκανίων με μουσουλμανικές ή τουρκόφωνες μειονότητες. Για αντίβαρο στις έσωθεν και έξωθεν πιέσεις ανατολικά, αλλά και σαν μια εναλλακτική οδό τροφοδότησης του νεοοθωμανικού οράματος του Ερντογάν, προτού ξεφτίσει.
Οι πρώτες ενδείξεις της εκ ρευστότητας αδιαλλαξίας φανερώνονται στην Κύπρο.
Η προκλητική τουρκική παρέμβαση στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, με αφορμή τις εν προόδω γεωτρήσεις για φυσικό αέριο, εντάσσεται σε αυτό το αναμενόμενο πλαίσιο αντιδράσεων.
Η Τουρκία του Ερντογάν αναδιπλώνεται τσαλακωμένη στη Μέση Ανατολή, όπου δεν πέτυχε διπλωματικά ή γεωπολιτικά κέρδη, πλην των οικονομικών κερδών που προσπορίζεται η ολιγαρχία της, και στρέφεται επιθετικά προς δυσμάς: τώρα στη Μεσόγειο, κατόπιν ίσως στα Βαλκάνια.
Η Τουρκία φαίνεται έτοιμη για θερμά παίγνια.
2 σχόλια:
1. ''Ο λαϊκός ισλαμισμός, στενά συνυφασμένος με τις πελατειακές-φεουδαρχικές δομές της τουρκικής πολιτικής, θα είναι εφεξής προνομιακός χώρος του Ερντογάν.''
Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι αυτό που είπε ο καθηγητής τουρκολόγος, ο Νεοκλής Σαρρής, κάποτε στα τέλη του 1990 όταν όλοι μιλούσαν περί ελληνοτουρκικής φιλίας αλλά και στις αρχές του 2000 όταν όλοι μιλούσαν για τον ισλαμοδημοκρατισμό του Ερντογκάν : είπε ο Σαρρής ότι το πολίτευμα και εν γένει η πολιτειακή οργάνωση της Τουρκίας δεν είναι δημοκρατική, παρά το κοινοβουλευτικό περιτύλιγμα, αλλά δεσποτική. Αυτό έχει βάση στην ίδια τη δομή της τουρκικής κοινωνίας που όχι μόνο δεν αποδέχεται την έννοια της ισότητας αλλά την απορρίπτει όποτε και όταν αυτή εμφανίζεται ως πρόταση. Και αυτό γιατί οδηγός των Τούρκων ήταν και παραμένει πάντοτε η έννοια της δύναμης. Ό,τι εγγυάται "δύναμη", σε αυτό θα στραφούν. Πάρτε παράδειγμα τα λογίδρια που ξεφωνίζουν ο Ερντογκάν, ο Γκιουλέν, ο Μπαχτσελί, ο Γιλμάζ, παλαιότερα η Τσιλέρ και ο Οζάλ : όλο για "ισχυρή Τουρκία" (με την ισχύ να την εννοούν όχι οικονομικά όπως θα ακουγόταν στην Ευρώπη, αλλά στρατιωτικά και επεκτατικά - ΠΑΝΤΑ - αυτό θέλει να ακούσει ο μέσος Τούρκος). Πρώτα η ισχύς και μετά η δικαιοσύνη (με την έννοια του δίκαιου του ισχυρού και της ελεημοσύνης προς τον ανίσχυρο) και όλα τα συναφή - τα περί ισότητας τα αφήνουν για κάτι χλεπονιάρηδες στη Σμύρνη και στην Κωνσταντινούπολη επί των οποίων ο μέσος Τούρκος πάντα τρέφει υποψίες (ανθρωπολογικώς το 90% αυτών μοιάζουν με μεικτούς απογόνους από προσφάτως εξισλαμισθέντες των τελευταίων 2 αιώνων...).
Σε αυτή τη δεσποτική Τουρκία που κυβερνά μια συγκεκριμένη κλίκα ανεξαρτήτως κομμάτων (ίδια κατάσταση με εμάς άλλωστε), δεν υπάρχει ουδεμία διαφορά στη βάση μεταξύ Κεμαλισμού και Ισλαμισμού-Νεοθωμανισμού. Αν μη τι άλλο ο Κεμαλισμός χτίστηκε ως το πρώτο Ναζιστικό κόμμα το οποίο κατασκεύασε το νεότευκτο "τουρκικό έθνος" στη βάση του ισλαμικού σουνιτικού θρησκεύματος εξοντώνοντας όλα τα άλλα. Αν μη τι άλλο ο ισλαμισμός του Ερντογκάν είναι χιππισμός εμπρός στον ισλαμισμό του κεμαλισμού!!!
Αυτό που έγινε στην Τουρκία στον 20 αιώνα ήταν απλά και ωραία η επιβολή του Ναζιστικού μορφώματος του Κεμαλισμού (πηγή έμπνευσης για όλα τα Ναζιστικά κόμματα ανά την Ευρώπη), η πλήρης εκκαθάριση της Τουρκίας από όλες τις εχθρικές "μειονότητες" (τι μειονότητες...το 45% του πληθυσμού το 1910!!!!) και η σταθεροποίηση της χώρας επί μακρόν ώστε να δεχθεί τις Αγγλοσαξωνογερμανικές επενδύσεις και προπολεμικά και μεταπολεμικά. Ήδη όμως από τη δεκαετία του 1980 ήταν προφανές ότι η μείωση της αναπαραγωγής ανά τους Τούρκους και η μη-μείωση της αναπαραγωγής ανά τους Κούρδους θα σήμαινε σε βάθος χρόνου την αύξηση των Κούρδων στο 20%, 25% και 30% του συνολικού πληθυσμού (να σημειωθεί ότι οι Κούρδοι το 1910 στην Τουρκία αποτελούσαν ίσως και λιγότερο από το 10% του ισλαμικού πληθυσμού, το 1980 ήταν το 15%, το 2000 το 20%, σήμερα είναι το 25% και όσο και αν πλέον και αυτοί κάνουν λιγότερα παιδιά, σίγουρα πάνε ολοταχώς για το 30% προσεχώς). Και όχι μόνο...
...
... είναι το 25% του πληθυσμού σήμερα - ένας στους τέσσερις τούρκους πολίτες - αλλά είναι πλέον και διασκορπισμένοι ανά την επικράτεια. Με τους Κούρδους έβγαινε ο Οζάλ το 1980. Με τους Κούρδους της Κωνσταντινούπολης έβγαινε δήμαρχος ο Ερντογκάν. Εάν παραμένει δημοφιλής ο Ερντογκάν αυτο το οφείλει στην εμμονή μεγάλου μέρους των Κούρδων να τον στηρίζουν. Μια εμμονή όμως που δε θα παραμείνει μόνιμη ειδικά όταν οι Κούρδοι πλέον αρχίζουν να καταλαβαίνουν το βρώμικο παιχνίδι που έπαιξε στη Συρία και στο Ιράκ εις βάρος τους και υπέρ της ΙΣΙΣ.
2. '' Ακόμη και οι κοσμικοί κεμαλιστές φλερτάρουν πλέον με τη λαϊκή εκδοχή ισλαμισμού, όπως την έχει επιβάλει ο πρόεδρος. ''
Εννοείται ότι τα άνωθεν πλέον τα έχουν καταλάβει ακόμα και οι πιο στριφνοί κεμαλιστές. Ο Κεμαλισμός επισήμως έχει τελματώσει εδώ και 3 δεκαετίες από τότε που ο Οζάλ είπε το περίφημο "λάθος όνομα διαλέξαμε για τη χώρα μας", απλά όπως όλα τα πράγματα στην πολιτική ήθελε χρόνο για να μεστώσει το φυσικό τέλος του. Η διαφορά πλέον μεταξύ κεμαλιστών και ισλαμιστών θα είναι στα ψιλά γράμματα. Ουδέν νεότερον για την τουρκική πολιτική - άλλωστε η εισβολή στην Κύπρο, οι σφαγές και οι εκκαθαρίσεις έγιναν υπό σοσιαλιστική τουρκική κυβέρνηση, όχι καμιά δικτατορία.
3. " Η πολιτική ολοκλήρωση του ερντογανισμού δεν μπορεί βέβαια να προχωρήσει ερήμην των εξελίξεων στο εξωτερικό της χώρας. "
Όταν το 1/4 των πολιτών της χώρας είναι Κούρδοι και όταν το 60% των Κούρδων ζει στη γύρω περιοχή σε Συρία, Ιράκ και Ιράν τότε λογικό να εξαρτώνται από τις εξωτερικές γύρω εξελίξεις.
Δημοσίευση σχολίου