Ο Τραμπ και η Ελλάδα

Ανάμεσα στα εδώ ερωτηματικά που σκεπάζουν τον νεοεκλεγμένο για την αμερικάνικη προεδρία πολυεκατομμυριούχο είναι και η πολιτική του στα θέματα που αφορούν στην Ελλάδα. 

Πολλοί σπεύδουν να δουν με θετικό μάτι το γεγονός ότι τρείς (3) από τους στενότατους συνεργάτες του είναι ελληνοαμερικανοί. Σύνηθες λάθος...

Οι τρείς από τους «σωματοφύλακες» του Τράμπ είναι ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής των Ρεπουμπλικανών Ρινς Πρίμπους, ο σύμβουλος σε θέματα ενέργειας Τζορτζ Παπαδόπουλος και ο επιχειρηματίας Τζορτζ Τζιτζίκος. Ο πρώτος ήταν ο άνθρωπος πίσω από την προεκλογική εκστρατεία, ο δεύτερος πίσω από τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και ο τρίτος πίσω από τις προεκλογικές συγκεντρώσεις και τις επαφές με το ελληνοαμερικανικό λόμπυ.

Πολλοί Έλληνες συνηθίζουν να κρίνουν με τα δικά τους κριτήρια οικογενειακής και φυλετικής ευνοιοκρατίας τη λειτουργία των κρατών. Έτσι όπως λειτουργούν τα πράγματα στην Ελλάδα. Καμία σχέση με τη διεθνή πραγματικότητα. Τα κράτη του δυτικού ημισφαιρίου στηρίζουν την πολιτική τους σε έναν και μοναδικό παράγοντα: Αυτό που νομίζουν σαν συμφέρον του κράτους στις δεδομένες διεθνείς συγκυρίες.

Τελευταίο ζωντανό παράδειγμα ήταν η παρουσία του δημοσιογράφου Τζώρτζ Στεφανόπουλος ως στενότατου συνεργάτη του Κλίντον και εκπροσώπου του Λευκού Οίκου. Στη διάρκεια της θητείας του κανένα από τα ελληνικά θέματα εξωτερικής ή εθνικής πολιτικής δεν έτυχαν ευνοϊκότερης μεταχείρισης από εκείνη που είχε χαράξει το Στέητ Ντηπάρτμεντ, για να μην πούμε ότι στο Μακεδονικό η πολιτική των ΗΠΑ ήταν απολύτως αντίθετη με τα ελληνικά συμφέροντα και επιβλήθηκε.

Οι ίδιες φρούδες ελπίδες μερίδας των Ελλήνων καλλιεργήθηκαν και όταν ανέλαβε τη διεύθυνση της CIA ο ελληνοαμερικανός Τζώρτζ Τένετ! Τίποτε δεν άλλαξε, φυσικά, την πολιτική της Αμερικής ή των μυστικών υπηρεσιών.

Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ πιέζεται μόνο από δύο παράγοντες: Τα γεωπολιτικά συμφέροντα και την οικονομία. Και τα δύο πιέζονται από έναν παραδοσιακό παράγοντα: Τα λόμπυ. Τις οργανωμένες ομάδες πίεσης.

Υπάρχουν λόμπυ στρατιωτικών, βετεράνων, πρακτόρων, εμπόρων, βιομηχάνων, γιατρών, εταιριών κάθε είδους και λόμπυ εθνοτήτων και θρησκειών. Εβραίοι, Τούρκοι, Έλληνες, Αρμένιοι, Πορτορικάνοι, Κινέζοι, Μουσουλμάνοι παρεμβαίνουν για να υπερασπιστούν τα συμφέροντα των πατρίδων τους, των ομοεθνών τους και των θρησκειών τους με δύο στοιχεία πίεσης κυρίως: Τις ψήφους των μελών τους και τα κεφάλαια που κινούν και ελέγχουν. Αυτά επηρεάζουν, όταν επηρεάζουν τις αμερικανικές κυβερνήσεις.

Στην Αμερική, όσο κι αν αυτό ξενίζει τα αυτιά των διαπλεκόμενων Ελλήνων με τους συγχωριανούς τους πολιτικούς, η καταγωγή των συμβούλων των προέδρων παίζει από ελάχιστο ως κανένα ρόλο στην πολιτική που θα ακολουθήσουν οι πρόεδροι. Τα λόμπυ είναι το κλειδί. Και το κλειδί του κλειδιού: το χρήμα.

Το ελληνοαμερικανικό λόμπυ είναι από παράδοση συντηρητικό. Έχει πιο στενή επαφή με τους Ρεπουμπλικάνους από όση με τους Δημοκρατικούς. Αυτό πάλι δε λέει τίποτε. Γιατί ως λόμπυ παρεμβαίνει και στους μεν και στους δε με την ίδια πίεση ψήφων και χρήματος όταν υπερασπίζεται ελληνικά θέματα.

Εδώ, να επισημάνω κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό. Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν και στον αμερικανικό Τύπο και δεν διαψεύστηκαν ποτέ, το ελληνοαμερικανικό λόμπυ είχε κινητοποιηθεί πολύ μαχητικά και πιεστικά για το Μακεδονικό ζήτημα όταν αδειάστηκε κυριολεκτικά από την τότε κυβέρνηση Μητσοτάκη και το θέμα πήρε τον μέχρι σήμερα γνωστό δρόμο. Ο λόγος εκείνου του αδειάσματος παραμένει μέχρι σήμερα άγνωστος.

Τα κυριότερα ελληνικά θέματα, που είναι διαχρονικά, αλλά και σήμερα ανοιχτά και στα οποία ακουμπάει και πιέζει η αμερικανική πολιτική, χωρίς αξιολογική σειρά προτεραιότητας, είναι:

α. Το Κυπριακό

β. Το Αιγαίο

γ. Το Μακεδονικό

δ. Το ΔΝΤ

ε. Το Ενεργειακό

ζ. Το προσφυγικό

η. Οι σχέσεις με την Τουρκία

θ. Οι σχέσεις με το Ισραήλ

ι. Οι σχέσεις με τη Ρωσία

κ. Η τρομοκρατία

λ. Οι δραστηριότητες του ΝΑΤΟ

μ. Η αγροτική, περιβαλλοντική και εμπορική πολιτική ΤΤΡ, ΤΤΙΡ, CETA

Από όλα αυτά, δύο μόνο είναι της απόλυτης γνώσης του ελληνοαμερικανικού περιβάλλοντος του Τράμπ: Το Ενεργειακό και οι σχέσεις με το Ισραήλ. Κι αυτό στην κλίμακα της Ανατολικής Μεσογείου καθώς ο Τζώρτζ Παπαδόπουλος έχει εξειδικευτεί σ αυτούς τους τομείς. Επομένως έχει εμπεριστατωμένη άποψη, χωρίς να μας είναι γνωστή αυτή η άποψη.

Ο Τράμπ δεν κρύβει τη συμπάθειά του στους αυταρχικούς ηγέτες, αυτούς που εκείνος θεωρεί ηγέτες με πυγμή. Είναι θαυμαστής της πυγμής. Ίσως γι αυτό συμπαθεί τον Πούτιν. Μέχρι να δει ζωντανή απέναντί του την Αρκούδα. Η επιθυμία του να ευνοήσει την πολιτική Νετανιάχου στο Ισραήλ και Σίσι στην περιοχή που επηρεάζει η Αίγυπτος και η σπουδή του να συναντηθεί με την πρωθυπουργό της Βρετανίας Τερέζα Μέη δείχνουν ότι θέλει να ευνοήσει τη νοοτροπία των λύσεων τύπου Θάτσερ και όχι τις χρονοβόρες διαδικασίες παζαριών και συναινέσεων.

Αν επαληθευτεί και στην πράξη αυτή του η τάση η Ελλάδα θα περάσει δύσκολες ώρες στο Κυπριακό και το Μακεδονικό, όπου οι προκάτοχοί του ευνόησαν μια πολιτική αναβολών και ήπιας επιβολής μέσω δημιουργίας τετελεσμένων. Στο μεν Μακεδονικό παγίωσαν την ύπαρξη του αμερικανικού προτεκτοράτου με σχεδόν όλη την ανθρωπότητα να το ονομάζει Μακεδονία, στο δε Κυπριακό η παράνομη κατοχή του 40% της νήσου έχει de facto νομιμοποιηθεί ως «ισότιμο τουρκοκυπριακό κράτος» ακόμα και στις διαπραγματεύσεις.

Επιπλέον, η πιο στενή προσέγγιση ΗΠΑ- Βρετανίας, εφ όσον πραγματοποιηθεί το Brexit, θα ευνοήσει ακόμα περισσότερο την αγγλική επιθυμία για μια Κύπρο οριστικά (;) διαιρεμένη και έτσι, ουσιαστικά, υπό τον έλεγχό της.

Η κατ αρχήν επιθυμία του Τράμπ να μην ξοδευτούν παρά μόνο «τα απολύτως απαραίτητα» αμερικάνικα κεφάλαια του προϋπολογισμού και των τραπεζών στο εξωτερικό για να πέσουν μέσα στη χώρα δεν είναι καλό προμήνυμα για τη στάση του ΔΝΤ απέναντι στους πιστωτές και υποψήφιους πιστωτές του Ταμείου, όπως είναι η Ελλάδα.

Από την άλλη πλευρά, η πολιτική των ΗΠΑ έχει ανοιχτεί σε τόσα πολλά παγκόσμια μέτωπα και με τόσα αλληλοκαλυπτόμενα πολυεθνικά συμφέροντα που είναι δύσκολο να αναδιπλωθεί στο σημείου «απομονωτισμού», που συνεπάγονται οι οικονομικές εξαγγελίες Τράμπ. Make America great again σημαίνει ακόμα μεγαλύτερη παρέμβαση στη διεθνή σκακιέρα και όχι απομονωτισμό. Είναι φανερό ότι οι εξαγγελίες του εκλεγμένου για πρόεδρο συγκρούονται μεταξύ τους.

Αν τις αποτυπώσουμε στα ελληνικά θέματα άπτονται των δραστηριοτήτων του ΝΑΤΟ, αλλά αυτό θα σημάνει μια εντελώς άλλη στρατιωτική παράταξη των δυτικών δυνάμεων, με τους Ευρωπαίους να αναλαμβάνουν ενδεχομένως το βάρος της αμυντικής τους κάλυψης (επί εχθρού μη υπάρχοντος κι αυτός είναι ο παραλογισμός της παγκόσμιας κυβερνητικής ελίτ!).

Όλα τα άλλα θέματα που αφορούν στην Ελλάδα περνάνε μέσα από ένα και μόνο θέμα: Την Τουρκία.

Αιγαίο, προσφυγικό, ενεργειακά αποθέματα υποθαλάσσια και αγωγοί φυσικού αερίου εξαρτώνται από τις διαθέσεις της γειτονικής χώρας να εκπολιτιστεί και να εγκαταλείψει την πολιτική παλινόρθωσης του οθωμανισμού, αλλά και των ελληνικών κυβερνήσεων να απαιτήσουν δυναμικά την εφαρμογή των διεθνών συνθηκών και να υπερασπιστούν με τον ίδιο δυναμικό τρόπο τα ελληνικά συμφέροντα.

Η Τουρκία έχει για τις ΗΠΑ σημαντικότερη γεωστρατηγική θέση από την Ελλάδα, χωρίς να παραβλέπεται η γεωπολιτική αξία της χώρας μας. Απόδειξη, η αμερικανική στήριξη της κυβέρνησης Τσίπρα απέναντι στην απειλή να μετατρέψουν οι Ευρωπαίοι τη χώρα σε παρία, με απρόβλεπτες διεθνείς συνέπειες. Για τις ΗΠΑ η Ελλάδα ανήκει στη Δύση κι αυτή η στάση τηρήθηκε εξαιρετικά επιθετικά απέναντι στην πολιτική προσέγγισης με τη Ρωσία που επιχείρησε ο Καραμανλής.

Επιπλέον, η Τουρκία είναι το καπέλο, πάνω από τη Συρία, το Ιράκ και το Ιράν και το μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας νοτιοδυτικά. Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να μην τη χαϊδεύουν ούτε και να την αφήνουν ανεξέλεγκτη, όποιος κι αν προεδρεύει. Κι αυτά ο Τράμπ θα τα μάθει στο δρόμο. Από το «σύστημα» που κυβερνά.

Η ισορροπία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι ένας μόνιμος πονοκέφαλος για την αμερικανική εξωτερική πολιτική, η οποία αλληθωρίζει προς τον σουλτάνο χωρίς να αφήνει από την επιτήρησή της την Αθήνα. Συνήθως, εξαρτάται από την Αθήνα η σοβαρότητα με την οποία οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν την Ελλάδα. Κι εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα: Ότι σπανίως οι ελληνικές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν την Ελλάδα με τη σοβαρότητα που να την κάνει αξιοσέβαστη.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα συμφέρον να δουν την Ελλάδα και την Τουρκία να εμπλέκονται σε έναν πόλεμο μεταξύ τους. Αντίθετα, έχουν κάθε συμφέρον να παριστάνουν τους μεσολαβητές ώστε να ελέγχουν το πέρασμα του Αιγαίου και τα Βαλκάνια. Αλλά, πολλές φορές στην ιστορία η ανοησία αποδεικνύεται ισχυρότερη από τη λογική.

Συμπέρασμα. Ο Τράμπ μπορεί να διαφοροποιηθεί από ένα σημείο μέχρι ένα άλλο στα πάγια συμφέροντα των ΗΠΑ αν επιμείνει να make America great again. Κι αυτή η ψαλίδα είναι μικρή. Εξαρτάται πολύ και από τη στάση των ελληνικών κυβερνήσεων η πολιτική που θα ακολουθήσει η κυβέρνησή του. Πόσο σοβαρή και αποφασιστική και πόσο έξυπνη και ευέλικτη θα είναι απέναντι στις αμερικανικές επιδιώξεις.

Δυστυχώς, η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών κυβερνήσεων δεν μας έχει κάνει αυτή την τιμή. Συνήθως αριστεύουν στις ρεβεράντζες και στις κουτοπονηριές και στην υποχωρητικότητα, όταν δεν επικρατεί το αλαλούμ.

Ο Τράμπ είναι απρόβλεπτος; Οι ελληνικές κυβερνήσεις δυστυχώς όχι.

Γιωργος Παπαδοπουλος Τετραδης