Οι λύσεις για την έξοδο από την κρίση

Του Πέτρου Δούκα
Πρ.υφυπουργού Οικονομικών
Οι περισσότεροι ξένοι, (κυβερνητικοί αξιωματούχοι, τραπεζίτες, αλλά και οι απλοί Ευρωπαίοι πολίτες) μέχρι την περασμένη εβδομάδα, μας είχαν «ξεγραμμένους» από το ευρώ!  
Οι Ευρωπαίοι αντελήφθησαν ότι κάτι τέτοιο θα αποσταθεροποιούσε την γενικότερη Πανευρωπαϊκή προσπάθεια σταθεροποίησης και άλλαξαν γραμμή!
Το θέμα για την Χώρα μας, δεν είναι αν απλά, θα καταφέρουμε να τσιμπολογήσουμε κάποια 'χαλάρωση' των μέτρων ή κάποια επιμήκυνση στη διασωλήνωση της οικονομίας μας. Ούτε το πως θα μαζέψουμε κι άλλους φόρους από τα ακίνητα αυτών που πάντα ήταν συνεπείς φορολογούμενοι. Και ένας ληστής με «καλάζνικωφ» μπορεί «να μαζέψει λεφτά»!
Το θέμα είναι πως θα την κάνουμε «τούρμπο»...

Πως θα προσελκύσουμε επενδύσεις, πως θα απελευθερώσουμε το νεύρο και την δημιουργικότητά μας. 
Πως θα δημιουργήσουμε πραγματικές θέσεις εργασίας μας για όσους έχουν όρεξη να δουλέψουν...
Εμείς, ως έθνος πρέπει να αποφασίσουμε αν θα παραμείνουμε ουραγοί και θα επικαλούμαστε «την Ελληνική ιδιαιτερότητα», αν θα δηλώνουμε «εξουθενωμένοι», ή αν θα τους κάνουμε «να τρίβουν τα μάτια τους»! 
Πρέπει να αναδείξουμε ένα νέο δυναμισμό. 
Να γίνουμε πρωτοπόροι και όχι να κοιτάμε πως θα αναβάλλουμε τις απαραίτητες ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις!
Το παρακάτω κείμενο δεν είναι ιδιαίτερα σύντομο. Έχουμε συνηθίσει στις ατάκες και στις ξεπέτες και νομίζουμε πως πολλά προβλήματα λύνονται με «χαριτωμενιές» και με πασαλείμματα!
Κατ´ αρχήν, πρέπει να αντιληφθούμε πως τους μισθούς και τα εισοδήματα δεν τα δημιουργούν ούτε οι δημαγωγοί, ούτε ψηφίσματα, ούτε Προεδρικά Διατάγματα, ούτε η ψευτο-φιλολαϊκή πολιτική κάποιων πολιτικών. Τα δημιουργεί η εργασία, η παραγωγή με ανταγωνιστικό κόστος και η πώληση των προϊόντων στην ελεύθερη αγορά. 
Εισόδημα δημιουργείς όταν κάποιος προσφέρεται να αγοράσει με πραγματικά λεφτά τα προϊόντα που πουλάς! Χωρίς παραγωγή και πραγματική ‘πελατεία’ δεν παράγονται εισοδήματα. Στην Ελλάδα καταφέραμε να υποκαταστήσουμε την πραγματική εργασία, την πραγματική παραγωγή, τα πραγματικά εισοδήματα με δάνεια που νομίζαμε ποτέ δεν θα χρειαζόταν να αποπληρωθούν και άρα ισοδυναμούσαν με πραγματικά εισοδήματα.
Όταν με προσέλαβαν στη Σίτιμπανκ στη Νέα Υόρκη ως Assistant Manager στον τομέα Treasury, Foreign Exchange and Money Markets, μας έκανε το τραπέζι σε όλους τους νεοπροσληφθέντες από τα Πανεπιστήμια, ο Πρόεδρος της Τραπέζης, και μας ρώτησε χαμογελώντας, "ποιός είναι ο εργοδότης σας;" Άλλοι του απαντήσαμε "εσείς" και άλλοι "η Σίτιμπανκ"! "Όχι", μας απάντησε, "εργοδότης σας είναι οι πελάτες της Τράπεζας. Αυτοί μας δίνουν εργασίες και εισοδήματα που μας επιτρέπουν να πληρώνουμε τους μισθούς σας.... Χωρίς αυτούς ούτε η Τράπεζα θα είχε λόγο ύπαρξης, ούτε εσείς στην Τράπεζα!" Αυτά ισχύουν και για την Πατρίδα μας. Αν δεν αρχίσουμε να παράγουμε προϊόντα που να ενδιαφέρουν την παγκόσμια κοινότητα, δεν θα προκόψουμε.
Κάποιες ‘διατάξεις’ του Μνημονίου οφείλουμε και μπορούμε να τις ξανασυζητήσουμε με τους Ευρωπαίους εταίρους. Ποιες είναι αυτές; Αυτές που αφορούν την περαιτέρω μείωση των συντάξεων, τον ΦΠΑ σε συγκεκριμένες δραστηριότητες που αποδεδειγμένα καταστρέφουν συγκεκριμένους κλάδους και δεν αποφέρουν ουσιαστικά περισσότερα έσοδα, τα επιτόκια δανεισμού (ακόμα και το 3,5% σε μια οικονομία που καταρρέει με ρυθμό της τάξης του 5%, ισοδυναμούν με πραγματικά επιτόκια της τάξης του 8,5%), την επιμήκυνση της διάρκειας του διακρατικού χρέους, την παράταση του χρόνου εφαρμογής κάποιων συγκεκριμένων διατάξεων, που κλονίζουν την κοινωνική συνοχή, κατά ένα έτος, την ενίσχυση της οικονομίας με ένα νέο σχέδιο τύπου Μάρσαλ, κλπ.
Αλλά είναι ένα πράγμα να αποδέχεσαι της υποχρεώσεις σου και να ζητάς να ξανασυζητηθούνε καλή τη πίστη κάποια πράγματα και άλλο να σκίζεις στη Πλατεία Συντάγματος τις Συμφωνίες που η Βουλή των Ελλήνων με συντριπτική πλειοψηφία των 2/3ων επικύρωσε! Οποιαδήποτε τέτοια μονομερής ενέργεια όχι μόνο δεν θα ήταν ‘πατριωτική’, αλλά θα οδηγούσε στην πλήρη απομόνωση της Χώρας μας και θα έθετε σε μέγα κίνδυνο όλα τα θέματα που θεωρούμε εθνικής σημασίας (Ελληνοτουρκικά, Σκοπιανό, ΑΟΖ, κα.)
-Πατριωτική επιλογή δεν είναι το να μην θέλουμε να αλλάξουμε τίποτα.
-Πατριωτική επιλογή δεν είναι το να επικαλούμαστε «την Ελληνική ιδιαιτερότητα»
-Πατριωτική επιλογή δεν είναι το να καίμε τη σημαία της Γερμανίας στο κέντρο της Αθήνας, όσο αγανακτισμένοι και αν νοιώθουμε. (Όχι μόνο δεν κερδίσαμε τίποτα, αλλά οι κρατήσεις από Γερμανία για διακοπές και επισκέψεις στη Χώρα μας μειώθηκαν κατά 30%!
-Πατριωτική επιλογή είναι το να γίνουμε καλύτεροι, να δυναμώσουμε, να εργαζόμαστε και να λειτουργούμε πιο έξυπνα, να δημιουργούμε κλίμα που να επιβραβεύει τη δημιουργία, την επιχειρηματικότητα, τις επενδύσεις.
-Πατριωτική επιλογή είναι το να τους κάνουμε «να τρίβουν τα μάτια τους»! Το να αναδείξουμε ένα νέο δυναμισμό, αντάξιο της Ιστορίας μας.
Οι μήνες περνάνε και αντί να απομακρυνόμαστε από την μιζέρια και την δυσλειτουργικότητα, βρισκόμαστε σταθερά προσκολλημένοι σε αυτήν. Οι τράπεζες έχουν χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Τράπεζα Ελλάδος) για να καλύψουν τις συνεχείς αναλήψεις κεφαλαίων με πάνω από 140 δισεκ.ευρώ, χωρίς να τους έχει γίνει κανένας έλεγχος για το που πήγαν και που πηγαίνουν όλα αυτά τα δισεκατομμύρια!
Η κρίση δεν είναι απλά αποτέλεσμα της προσπάθειας περιμαζέματος των ελλειμμάτων και της πίεσης των αγορών σε βάρος του ‘κοινωνικού κράτους’. Κάποιοι θεωρούν πως οι αγορές (οι αποταμιευτές όλου του κόσμου δηλαδή, μικροί και μεγάλοι) είναι υποχρεωμένοι να δανείζουν χωρίς όριο κάθε Κυβέρνηση, της οποίας οι, κατά κανόνα, άσχετοι με το αντικείμενο Υπουργοί, μπορούν να μοιράζουν παροχές και να παριστάνουν τους Αγιοβασίληδες, χωρίς κανείς τους να σκοτίζεται πως θα αποπληρωθούν όλα αυτά! Να στηρίζουν την 'πυραμίδα', κί όσο αντέξει! Αμ´ δε!
Το πρόβλημα, δημιουργήθηκε επειδή, πολύ χονδρικά, κάθε χρόνο το Δημόσιο εισέπραττε μόνο 55 δισεκ. ευρώ και ξόδευε 80 δισεκ. Χρόνο με το χρόνο το χρέος μαζεύτηκε και έφθασε στα 370 δισεκ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζουμε τουλάχιστον 45 δισεκ εγγυήσεις που έχει εκδώσει το δημόσιο για να μην κλείσουν οι κρατικές και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. {Από τα 370 δισεκ χρέους, τα 225 προήλθαν από δάνεια που πήραμε για να πληρώσουμε τους τόκους όλα αυτά τα χρόνια! Το χρέος ανατροφοδοτείται από τους τόκους και καταβροχθίζει την οικονομία.} Οι αγορές τρόμαξαν, το ’βαλαν στα πόδια, υπέστησαν τεράστιες ζημίες από την κατάρρευση της αξίας των ομολόγων τα οποία είχαν αγοράσει και σταμάτησαν να μας δανείζουν.
ΚΑΙ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ να επιστρέφαμε, δεν θα μπορούσαμε να εισπράττουμε 55 δισεκ και να ξοδεύουμε 80-85 δισεκ. 
Κανείς μη παλαβός δεν θα μας δάνειζε. Όσοι θεωρούν πως με κάποια εξυπνάδα θα αποφύγουμε την νομοτέλεια για συμμάζεμα, προσφέρουν πολύ κακή υπηρεσία στην Πατρίδα μας!
Οι αγορές έχουν ήδη χάσει τεράστια ποσά από τις επενδύσεις τους στην Ελλάδα. Όχι μόνο όσοι επένδυσαν στο Χρηματιστήριο και σε ακίνητα, αλλά κυρίως όσοι επένδυσαν σε Ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου! Όταν στο Γενικό Λογιστήριο έβλεπα τις επερχόμενες δυσχέρειες, υιοθετήσαμε τη στρατηγική της δραστικής επιμήκυνσης της μέσης διάρκειας του χρέους. Δανειστήκαμε για 20-ετείς και για πρώτη φορά στην ιστορία της Πατρίδας μας για 30-ετείς και 50-ετείς διάρκειες.... Και ξέρετε με τι κόστος; Μόνο 29 μονάδες βάσης, δηλαδή 0,29% πάνω από το αντίστοιχο κόστος δανεισμού της Γερμανίας!! Όχι 20% παραπάνω όπως απαιτούν οι αγορές σήμερα.....Το όφελος της Χώρας μας από αυτό τον δανεισμό είναι σήμερα της τάξης των 15 δισεκ. ευρώ. Αντίστοιχα, οι ‘αγορές’ που επένδυσαν σε αυτά το ομόλογά έχασαν 15 δισεκ. ευρώ! Γί αυτά τα δάνεια, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ‘με τρέλαναν’ στις Επερωτήσεις στη Βουλή, διότι, τάχα, αν δανειζόμασταν μόνο για διάρκειες 1- ή 2-ετών, το επιτόκιο θα ήταν 0,20% φθηνότερο! Αν είχαμε ακολουθήσει τις ανοησίες τους σήμερα θα μας κόστιζε η αναπλήρωση των δανείων αυτών 30% παραπάνω....Για πλήρη απολογισμό του έργου μου στο www.petrosdoukas.gr . Με ελάχιστες εξαιρέσεις, την επερχόμενη κρίση δεν την προέβλεψε ούτε η Wall Street, ούτε τα golden boys, ούτε η Ευρ. Κεντρ. Τράπεζα (που αύξανε τα προεξοφλητικά της επιτόκια όταν είχε ήδη αρχίσει η κατάρρευση), ούτε η ΕΕ.]
Αλλά το πρόβλημά μας δεν είναι μόνο τα δομικά ελλείμματα και το χρέος: Ας μην ξεχνάμε πως
(1) Η παραγωγικότητά μας είναι σχετικά χαμηλή (γι’ αυτό και κανείς μα κανείς δεν επενδύει στη Χώρα μας. Γι’ αυτό και οι εξαγωγές μας είναι λιγότερες και από το 1/3ο των εισαγωγών μας! Αν ήμασταν παράδεισος κερδοφορίας και αποτελεσματικότητας, προφανώς θα υπήρχε ‘ουρά’ επενδυτών!
(2) Συνηθίσαμε –είχαμε εθιστεί- να καταναλώνουμε πολύ περισσότερα απ’ όσα παράγουμε! Οι Ευρωπαίοι αρνούνται πλέον να μας δανείζουν για να συντηρούμε μισθούς και εισοδήματα που να επιτρέπουν τέτοια ύψος συνολικής κατανάλωσης που δεν ανταποκρίνεται σε αντίστοιχης αξίας παραγωγή! Στο παρελθόν μπορούσαμε, γιατί οι αγορές είχαν μια κάπως ‘μυωπική’ αντίληψη της κατάστασης και μας δάνειζαν. Μάλιστα υπήρχε και ανταγωνισμός για το ποιός θα μας πρωτοδανείσει, για να μην χάσουν οι τραπεζίτες ‘τη δουλειά’ και μείνουν πίσω στα League Tables! Τώρα που οι αγορές αντελήφθησαν πως τεράστια ποσά δανείων δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν (όχι μόνο στην Ελλάδα), τα πράγματα άλλαξαν και ‘φυσάν και το γιαούρτι’!

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ
Ορθά η Κυβέρνηση -όπως 'φωνάζαμε εδώ και ενάμιση χρόνο- ανέλαβε πρωτοβουλία να σταματήσει κάθε συζήτηση για επάνοδο στη δραχμή. 
Η ψυχολογία της αγοράς καταρρέει. 
Κανείς στα συγκαλά του δεν θα φέρει ένα ευρώ στην Ελλάδα, όσο επικρέμεται το φάσμα της επανόδου στη δραχμή. Αλλά δεν αρκεί αυτό. Πρέπει να περάσει το μήνυμα έχουμε φύγει από τη «Ζώνη του Λυκόφωτος» και πως θα είμαστε στη πρώτη γραμμή της νέας εποχής και όχι ουραγοί.
Έχουμε και ένα όπλο που δεν αξιοποιούμε επαρκώς: Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν θα συνέφερε και τους Ευρωπαίους! 
ΗΔΗ ΕΧΟΥΝ ΛΟΥΣΤΕΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ! Ήδη έχουν ‘επενδύσει» στο Ελληνικό ‘πρόβλημα’: 
50 δισεκ.ευρώ για την αγορά Ελληνικών ομολόγων στην δευτερογενή αγορά 
+ 130 δισεκ.ευρώ ενίσχυση της ρευστότητας των Ελληνικών τραπεζών 
+ 75 δισεκ η πρώτη δανειακή σύμβαση 
+ 130 δισεκ ευρώ η επόμενη δανειακή σύμβαση, δηλαδή 
σχεδόν 400 δισεκ ευρώ περίπου. 
Συν όλα το κοινοτικά προγράμματα χρηματοδότησης επενδύσεων!  
Τι νόημα θα είχε η έξοδος της Ελλάδας, στο μέσο μιας τεράστιας προσπάθειας δημιουργίας πρωτογενών πλεονασμάτων; 
Ποιός θα ωφελείτο στην Ευρώπη από μια κατάρρευση της οικονομίας και της προσπάθειας; 
Το μόνο νόημα θα ήταν αυτό «του παραδειγματισμού», και μάλιστα τώρα που η Γαλλία δείχνει να χαλαρώνει την στήριξη που παρείχε στην Ελλάδα.
Έστω και μέσα σε αυτή την ιδιαίτερα αρνητική διεθνή συγκυρία, πρέπει να εντατικοποιήσουμε την προσπάθεια να δημιουργήσουμε πλεονάσματα στη δημόσια διαχείριση, -δηλαδή να ξοδεύουμε λίγο λιγότερα απ´ όσα εισπράττουμε- ώστε έτσι να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τους ξένους και τον δανεισμό... 
ΧΩΡΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΑ Η ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΘΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΟΥΡΑΓΟΣ, ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗ, ΥΠΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΞΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ.
Σε αυτή την προσπάθεια μείωσης των δαπανών, και αυτή η Κυβέρνηση παραμένει πολυμελής, με αρκετά μέλη της να μην χαίρουν της εκτίμησης που επιβάλλεται σε τέτοιες ώρες μεγάλης κρίσης! Χρειάζεται παραδειγματική μείωση του μεγέθους και του κόστους της Κυβέρνησης.
Πρέπει να αντιληφθούμε πως το πρόβλημα ΔΕΝ είναι τόσο τα φορολογικά έσοδα, όσο οι δαπάνες. 
Η υπερφορολόγηση κάθε ακίνητης περιουσίας αποσκοπεί να μαζέψει με έμμεσο τρόπο φόρους από αυτούς που φοροδιαφεύγουν. 
Η λογική είναι απλή: "αφού καταφέρνετε να κρύψετε τα πραγματικά σας εισοδήματα, θα σας τα πάρω φορολογώντας αυτά στα οποία έχετε επενδύσει τα κρυμμένα... δηλαδή τα ακίνητά σας!" αυτή η ψευτολογική έχει τσακίσει όλους τους συνεπείς φορολογούμενους, και μαζεύει έσοδα, ενώ δεν υπάρχουν εισοδήματα! 
Οι πολίτες πληρώνουν φόρους από τις μέχρι τώρα αποταμιεύσεις και τις καταθέσεις τους, και όχι από ανύπαρκτα εισοδήματα!
Δεκαετίες τώρα, το Δημόσιο πρώτα ξόδευε δεξιά και αριστερά και μετά έψαχνε να δει πως θα χρηματοδοτήσει τις δαπάνες! Πως θα μπαλώσει τις τρύπες. 
Το κατάφερνε με δανεικά από ένα διεθνές τραπεζικό σύστημα που ήταν πεινασμένο για deals και που δεν αξιολογούσε σωστά τα ρίσκα και τους κινδύνους. 
Κάποτε (το 2009) άρχισε να ξυπνάει, και το 2010 έκλεισε τη στρόφιγγα και το ’βαλε στα πόδια, σημειώνοντας δεκάδες δισεκ. ζημίες... 
Δημιουργήθηκε μιά νέα πραγματικότητα... Περιορισμένη ρευστότητα και υπερφοβική εκτίμηση των κινδύνων. Και τα πιο νοικοκυρεμένα κράτη δεν είναι διατεθειμένα να μας δανείζουν επ´ αόριστον. Δεν δέχονται να ζούμε εμείς συνέχεια με τα χρήματα των δικών τους φορολογουμένων.
Πρέπει να αντιληφθούμε πως οι ‘εταίροι’ μας δεν πρόκειται να μας δανείζουν για να συντηρούμε υψηλά ελλείμματα, ώστε να μπορέσει η δική μας Κυβέρνηση να χαλαρώσει την προσπάθεια και να ρίξει χρήμα στην αγορά, μήπως και πάρει μπρός η οικονομία. 
Η οικονομία δεν θα πάρει μπρός αν δεν λυθεί το πρόβλημα της υπερχρέωσης, των ελλειμμάτων και της ανταγωνιστικότητας. Μια μηχανή που έχει ‘μπουκώσει’ δεν πρόκειται να πάρει μπρός αν απλά χύσεις απάνω της ένα κουβά βενζίνη!
Πρέπει, κατ´ αρχήν, να πιστέψουμε στους εαυτούς μας. Στη δημιουργικότητά μας, στη φιλοπονία μας. Στην ιστορία μας. Δεν μας αξίζει η θέση του ουραγού. Όταν ήμουν Γενικός Διευθυντής στην Σίτιμπανκ Ελλάδας, υπερείχαμε κατά πολύ από τη Σίτιμπανκ Φρανκφούρτης και Γερμανίας. Σε εργατικότητα, σε επιμέλεια, σε επινοήσεις, σε κερδοφορία. Και ας ήταν οι μισθοί μας χαμηλότεροι. Σταδιακά φτάσαμε πολύ κοντά τους. Δεν μπορεί συνέχεια να τσακωνόμαστε μεταξύ μας, όπως οι Βυζαντινοί λίγο πριν μας κατακτήσουν οι Τούρκοι!
ΟΙ Σκοπιανοί έστησαν άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη κεντρική τους πλατεία και δεν μπορέσαμε να αρθρώσουμε κιχ! Είναι έτοιμα κι τα μεγάλα αγάλματα της Κλεοπάτρας (Ελληνίδα Πτολεμαία) και του Ιουστινιανού (είχε γεννηθεί στην περιοχή των Σκοπίων). Προφανώς προσπαθούν να εμπνεύσουν την νεολαία τους με την 'ένδοξη' (προ-Σλαβική) ιστορία τους! Στο Αιγαίο δεν αποτολμάμε να καθορίσουμε τις ζώνες αποκλειστικής οικονομικής εκμετάλλευσης. Γιατί; Γιατί είμαστε οικονομικά αδύναμοι και εξαρτημένοι! Η Τουρκική Tubitak Sage κατασκεύασε και δοκίμασε με επιτυχία τον πρώτο της cruise missile, η Turkish Technic κατασκευάζει κολοσσιαίο υπόστεγο και υπερμοντέρνες εγκαταστάσεις επισκευής αεροσκαφών, και εμείς με το ζόρι βρίσκουμε ανταλλακτικά για τα αμυντικά μας συστήματα.
Η νεολαία μας δεν έχει ήρωες. Στα ‘Νέα των 8’, στα σήριαλ, στην τηλεόραση, τον κινηματογράφο, την πολιτική. Δεν έχουν ποιόν να θαυμάσουν, ποιόν να τους εμπνεύσει για κάτι πιό αξιόλογο, σε ποιόν να προσπαθήσουν να μοιάσουν! Δεν έχουν κανέναν και τίποτα που να τους εμπνέει.
Πρέπει να εντατικοποιήσουμε την προσπάθεια για βελτίωση της παραγωγικότητας και για προσέλκυση επενδύσεων... Να απενοχοποιήσουμε την ιδέα του κέρδους και του πλούτου. Όσο πιο λίγα παράγουμε, τόσο λιγότερο άνετα θα ζούμε. Η αύξηση της παραγωγής προέρχεται μόνο από τη βελτίωση της τεχνογνωσίας και τις επενδύσεις (και κατά δεύτερο λόγο από το να δουλεύουμε περισσότερο). Αν δεν βελτιώσουμε το επενδυτικό κλίμα και την ελκυστικότητα των επενδύσεων -με απελευθέρωση των αγορών και των εργασιακών σχέσεων-, θα μείνουμε κι’ άλλο πίσω! 
Με την αύξηση των επενδύσεων θα τονωθεί η οικονομική δραστηριότητα, η επιχειρηματικότητα (και η επιχειρηματικότητα των νέων και η «πράσινη» επιχειρηματικότητα), θα δημιουργηθούν νέες θέσεις απασχόλησης, θα αναδείξουμε την ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ. Χωρίς επενδύσεις και ανάπτυξη δεν θα έχουμε τα έσοδα που θα στηρίξουν τον κοινωνικό ρόλο του κράτους.
Πρέπει να ‘επαναλειτουργήσει’ το κράτος. Η χώρα δείχνει σχεδόν ΄μη κυβερνήσιμη’! 
Μέτρα ψηφίζονται και δεν μπορούν να εφαρμοσθούν. Ο νόμος για την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας δεν εφαρμόζεται γιατί ο αρμόδιος Υπουργός δεν υπέγραφε τις σχετικές εφαρμογές! Και πολλοί, δυστυχώς, ακόμα δεν έχουν αντιληφθεί ποιό ακριβώς είναι το πρόβλημα. Ποιά είναι η φύση και η ουσία του, όπως δίδασκε ο Αριστοτέλης.