Τέλος εποχής για το καθεστώς Άσαντ – Πώς επηρεάζει τη Μέση Ανατολή η αλλαγή του status quo στη Συρία

Η Τουρκία ενεργοποιείται έντονα διπλωματικά, αλλά και στρατιωτικά, γύρω από τις εξελίξεις, σε μία προσπάθεια να τοποθετηθεί ως ισχυρός παράγοντας στην επόμενη ημέρα που ξημερώνει στη Συρία
Χρειάστηκε μόλις ένα δεκαήμερο για να ανατρέψουν οι ισλαμιστές αντάρτες ένα καθεστώς που μετρούσε μισό αιώνα στην εξουσία. Η Δαμασκός έπεσε στα χέρια τους και ο πρόεδρος Άσαντ εγκατέλειψε κακήν – κακώς τη χώρα προς άγνωστη κατεύθυνση. Το προεδρικό μέγαρο λεηλατήθηκε, ενώ μέρος του τυλίχθηκε στις φλόγες.
Τα συναισθήματα στην πρωτεύουσα της Συρία είναι ανάμεικτα. Είχαν προηγηθεί ξέφρενοι πανηγυρισμοί για το τέλος του καθεστώτος ύστερα από 50 χρόνια στην εξουσία. Χιλιάδες κάτοικοι είχαν βγει στους δρόμους, φωνάζοντας ελευθερία. Απομάκρυναν τα πορτρέτα του Μπσσάρ Αλ Ασαντ και γκρέμιζαν τα αγάλματα του πατέρα του...
Μέσα σε λίγες ώρες, οι τζιχαντιστές αντάρτες κατέλαβαν αναίμακτα την πρωτεύουσα της Συρίας, σφραγίζοντας μία αστραπιαία επιχείρηση 11 ημερών κατά του συριακού στρατού στη διάρκεια της οποίας κατέλαβαν δεκάδες κοινότητες και στρατηγικής σημασίας πόλεις ενώ απελευθέρωσαν χιλιάδες φυλακισμένος. Ανάμεσα τους και κρατουμένους από τη διαβόητη φυλακή Σεντνάγια.

Με τον Ασαντ να παραμένει άφαντος, αντάρτες συνόδευσαν τον πρωθυπουργό της χώρας σε ξενοδοχείο για τη μεταβίβαση της εξουσίας. Νωρίτερα ο ίδιος είχε δηλώσει πρόθυμος να συνεργαστεί με τη νέα ηγεσία που θα επιλέξει ο συριακός λαός. “Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με οποιαδήποτε ηγεσία επιλέξει ο συριακός λαός, παρέχοντας όλες τις δυνατές διευκολύνσεις ώστε να διασφαλίσουμε μία ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας” τόνισε ο Μοχάμεντ Γαζί αλ Τζαλάλι.

Στους δρόμους στρατιώτες της Δαμασκού εβγαζαν τις στολές τους, φορούσαν πολιτικά και αναμειγνύονταν με το πλήθος. Ενώ χαοτικές σκηνές εκτυλίχθηκαν στο αεροδρόμιο με δεκάδες ανθρώπους να προσπαθούν να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Ωρες αργότερα, η ανταποκρίτρια του BBC, η πρώτη του πρώτου δυτικού μέσου που μπήκε στην πρωτεύουσα, περιέγραψε το κλίμα που επικρατούσε στο κέντρο της πόλης: “Εδώ στην πόλη, μπορείς να δεις αυτοκίνητα στους δρόμους, υπάρχει κίνηση, τα μαγαζιά είναι κλειστά. Δεν κυκλοφορούν πολλοί άνθρωποι. Κάποιοι άνθρωποι είναι φοβισμένοι, αυτοί που υποστήριζαν το καθεστώς, αυτοί που τους προστάτευε (το καθεστώς), αυτοί μένουν κλεισμένοι στα σπίτια τους. Αλλοι φυσικά χαίρονται που το καθεστώς έπεσε“.

Λίγο προτού οι αντάρτες περικυκλώσουν την πρωτεύουσα, ο ηγέτης της ισλαμιστικής οργάνωσης Χάγιατ Ταχρίρ Αλ Σαμ, είχε ανακοινώσει την πτώση της Χομς, της τρίτης μεγαλύτερης πόλης της χώρας: “Zoύμε τις τελικές στιγμές της απελευθέρωσης ης πόλης Χομς… Ένα ιστορικό γεγονός που θα ξεχωρίσει την αλήθεια από το ψέμα. Καλούμε τους αδελφούς μας στη Τζιχάντ να δείξουν καλοσύνη στους πολίτες, να παρέχουν ασφάλεια σε εκείνους που παρέδωσαν τα όπλα και να μην καταδιώξουν όσους διέφυγαν“.

Κι ενώ οι ισλαμιστές αντάρτες κάνουν λόγο για ομαλή μετάβαση της εξουσίας, οργισμένοι Σύροι επιτέθηκαν στην πρεσβεία του Ιράν, στενού συμμάχου του Ασαντ, στη Δαμασκό, προκαλώντας σοβαρές ζημιές. Την ίδια ώρα, Σύροι μαχητές, υποστηριζόμενοι από την Αγκυρα, εισέβαλλαν στην πόλη Μανμπίτζ, στη βόρεια Συρία, έχοντας καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής που έλεγχαν οι κουρδικές δυνάμεις, που στηρίζονταν από τις ΗΠΑ.

Εξάλλου, ο ηγέτης των Σύρων ανταρτών Άμπου Μοχάμεντ αλ Τζολάνι μετέβη σήμερα το απόγευμα στο περίφημο τέμενος των Ομεϋάδων της Δαμασκού, όπου εκφώνησε μια ομιλία. Τη στιγμή που έμπαινε στο εμβληματικό τέμενος, στην Παλιά Πόλη της Δαμασκού, ο επικεφαλής της ριζοσπαστικής ισλαμιστικής οργάνωσης Χάγιατ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) το πλήθος τον υποδέχτηκε με την κραυγή «Αλλάχ Ακμπαρ» (Ο Θεός είναι μεγάλος), σύμφωνα με τα βίντεο που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών διεμήνυσε ότι η νέα συριακή κυβέρνηση δεν πρέπει να αποτελεί απειλή για τους γείτονες της: “Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σε αυτήν την περίοδο μετάβασης. Είμαστε σε επαφή με τις ομάδες των ανταρτών ώστε να διασφαλίσουμε ότι οι τρομοκρατικές οργανώσεις, ειδικά η ISIS και το PKK, δεν θα εκμεταλλευτούν την κατάσταση“.

Όλα τα αναγκαία μέτρα για να εμποδίσουν την αναβίωση της ISIS ανακοίνωσαν ότι θα λάβουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, διατηρώντας την παρουσία τους στην ανατολική Συρία. Ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ σε ανάρτησή του ανέφερε ότι ο Ασαντ εγκατέλειψε τη χώρα αφού έχασε την υποστήριξη της Ρωσίας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.

Συριακά μέσα μετέδωσαν ότι ο ισραηλινός στρατός πραγματοποίησε αεροπορικές επιδρομές στη Νταράα και τη Σουέιντα στη νότια Συρία, καθώς και σε αεροπορική βάση στη συνοικία Μαζέχ κοντά στην Δαμασκό. Είχε προηγηθεί ειδοποίηση του Ισραήλ προς τους αντάρτες να μείνουν μακριά από τα σύνορα, ενώ έχουν αναπτυχθεί στρατιωτικές δυνάμεις στην ουδέτερη ζώνη με τη Συρία.

Οι ισραηλινές δυνάμεις εξαπέλυσαν και τρία αεροπορικά πλήγματα εναντίον ενός συγκροτήματος των υπηρεσιών ασφαλείας στο προάστιο Καφρ Σούσα της Δαμασκού, και σε ένα ερευνητικό κέντρο, ανέφεραν δύο πηγές στο πρακτορείο Reuters. Σύμφωνα με αυτές τις πληροφορίες, στο συγκρότημα στεγάζονταν η υπηρεσία στρατιωτικών πληροφοριών και η έδρα των τελωνείων. Για το ερευνητικό κέντρο υπήρχαν εδώ και χρόνια υποψίες ότι χρησιμοποιείται από Ιρανούς επιστήμονες για την ανάπτυξη τηλεκατευθυνόμενων πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς.

Πώς επηρεάζει τη Μέση Ανατολή η αλλαγή του status quo στη Συρία

Ο Άσαντ έπεσε εξαιτίας δύο πολέμων: Του Ισραήλ που αποδυναμώνοντας τη Χεζμπολάχ, περιόρισε την επιρροή και τη δύναμη του σιιτικού Ιράν, αλλάζοντας τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή με μοιραίες συνέπειες για τη Συρία και της Ρωσίας που επιλέγει να εστιάσει στον πόλεμο της Ουκρανίας λόγω των εξελίξεων που επιφυλάσσει ο ερχομός του Τραμπ στην εξουσία

Η χαριστική βολή ήρθε από την Τουρκία. Βλέποντας τον Άσαντ ανίσχυρο, στήριξε τους ισλαμιστές αντάρτες και ανέκτησε δια αντιπροσώπων την επιρροή της στη Συρία, υλοποιώντας μέρος του νεοθωμανικού οράματος του Ερντογάν.

Αλλά η σκόνη από όλες αυτές τις ανακατατάξεις στη Μέση Ανατολή δεν έχει ακόμα καθίσει. Το Ισραήλ ήδη παίρνει μέτρα για να εξουδετερώσει την απειλή των τζιχαντιστών στα σύνορά του: έχει εισέλθει στην ουδέτερη ζώνη εντός των υψιπέδων του Γκολάν από πλευράς Συρίας και βομβαρδίζει στη Δαμασκό αποθήκες με οπλα και χημικά για να μην πέσουν στα χέρια τους.

Η Τουρκία καλείται να αποφασίσει τί θα κάνει με τους Κούρδους της Συρίας, το Ιράν αν θα αναδιπλωθεί στα σύνορά του και θα εγκαταλείψει τις απειλές για αλλαγή πυρηνικού δόγματος, αν δεν θέλει να βρεθεί απέναντι σε Ισραήλ και Τραμπ και η Ρωσία, που με τη στάση της έναντι του Άσαντ έπληξε το διεθνές της κύρος ως αξιόπιστος σύμμαχος και εταίρος, πως θα διαχειριστεί από αυτή τη θέση τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και φυσικά τη σχέση της με την Κίνα που ήδη κάνει τους υπολογισμούς της.

Διπλωματική και στρατιωτική κινητοποίηση της Τουρκίας στη Συρία

Η Τουρκία ενεργοποιείται έντονα διπλωματικά, αλλά και στρατιωτικά, γύρω από τις εξελίξεις, σε μία προσπάθεια να τοποθετηθεί ως ισχυρός παράγοντας στην επόμενη ημέρα που ξημερώνει στη Συρία. Στο επίκεντρο του τουρκικού ενδιαφέροντος οι de facto αυτόνομες περιοχές στη βορειοανατολική Συρία που ελέγχονται από τους Κούρδους.

Κουρδικές πηγές ανέφεραν ότι τουρκικά μαχητικά βομβάρδισαν το κυβερνείο του Μαμπίτς, τον κουρδικό θύλακα δυτικά του Ευφράτη, αναφέρει ο ανταποκριτής του ΕΡΤNews, Γιάννης Μανδαλίδης. Νωρίτερα οι Κούρδοι των Δημοκρατικών Δυνάμεων της Συρίας κατέλαβαν κυβερνητικά κτήρια που εγκατέλειψαν οι δυνάμεις του Άσαντ στην επαρχία Χασέκε.

Την ίδια ώρα, το πρακτορείο Ανατολού μεταδίδει ότι δυνάμεις της αντιπολίτευσης εισήλθαν στο κέντρο του Ντέιρεζορ στις κουρδοκρατούμενες περιοχές, χωρίς να διευκρινίζεται αν οι δυνάμεις αυτές είναι της Χαγιάτ ταχρίρ αλ Σαμ, του Συριακού Εθνικού Στρατού ή του Ισλαμικού Κράτους. Οι κουρδικές δυνάμεις απέρριψαν τις σχετικές πληροφορίες.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, σε συνέντευξή του στη Ντόχα, τόνισε ότι οι Κούρδοι που ελέγχουν το βορειοανατολικό τμήμα της Συρίας δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ως νόμιμη αντιπολίτευση στις μελλοντικές διαβουλεύσεις. Ο ίδιος επιβεβαίωσε ότι η Τουρκία είναι σε επαφή με τους Αμερικανούς.

Για τις εξελίξεις στη Συρία συνομίλησε ο Χακάν Φιντάν με την ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Κάγια Κάλας, και τον υπουργό Εξωτερικών της Ισπανίας, Χοσέ Μανουέλ Άλμαπρες. Τηλεφωνική επικοινωνία είχαν επίσης οι υπουργοί Άμυνας της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, Γιασάρ Γκιουλέρ και Τζέιμς Όστιν.

Στηρίζουν τους Συροκούρδους οι Αμερικανοί

Με τα δεδομένα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή και για όσο ο Τζο Μπαιντεν βρίσκεται στον Λευκό Οίκο, η αμερικανική παρουσία παραμένει ως έχει στην Σύρια με βασικό στόχο την προσπάθεια αποτροπής ανασύνταξης της ISIS, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί με την στενή συνεργασία και στήριξη των Κούρδων της Συρίας.

Το μεγάλο ερώτημα παραμένει τι ακριβώς θα κάνει ο Ντόναλντ Τραμπ όταν αναλάβει, καθώς έχει αφήσει να διαφανεί ότι δεν θέλει καμία εμπλοκή στην χώρα, κάτι που ερμηνεύεται ως πρόθεση απόσυρσης των αμερικανών στρατιωτών με ότι αυτό θα σημάνει τόσο για τους Κούρδους συμμάχους όσο και για την περαιτέρω ενίσχυση της Τουρκίας.

Βέβαια αυτό που συζητείται, σύμφωνα με την ανταποκρίτρια του ΕΡΤNews στις ΗΠΑ, Λένα Αργύρη, είναι ότι οι εξελίξεις είναι τόσο ραγδαίες και τα πράγματα μπορεί ανά πάσα στιγμή να γίνουν τόσο πολύπλοκα που ενδεχομένως ο Τραμπ αναγκαστεί να αναθεωρήσει και να επαναξιολογήσει την στάση του. Επομένως στην Ουάσιγκτον, νυν και επόμενος πρόεδρος παρακολουθούν προσεχτικά μεν τις εξελίξεις, αλλά κανείς δεν είναι σε θέση να πει πως θα διαχειριστούν την υπό διαμόρφωση κατάσταση.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν θα συναντηθεί πάντως με τους συμβούλους του για θέματα εθνικής ασφαλείας το πρωί της Κυριακής (ώρα Ουάσινγκτον) για να ενημερωθεί για την κατάσταση στη Συρία, ανέφερε ένας εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου μέσω της πλατφόρμας Χ.