Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2024

Ο πόλεμος τώρα στη Συρία είναι για τους Κούρδους

Με την Τουρκία να εισέρχεται όλο και πιο βαθιά στον «λαβύρινθο» της Συρίας, η προσοχή τώρα στρέφεται στα βορειοανατολικά εδάφη, όπου σε αντίθεση με την όψιμη ηρεμία που επικρατεί στην υπόλοιπη χώρα, μαίνονται σκληρές μάχες μεταξύ των υποστηριζόμενων από τις Ηνωμένες Πολιτείες Κούρδων των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) και του υποστηριζόμενου από την Άγκυρα Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA).
Τελευταία απώλεια των Κούρδων, το Μαμπίτζ, η μεγαλύτερη έκταση που κατείχαν στα δυτικά του Ευφράτη, μία περιοχή στρατηγικής σημασίας που αποτελεί το προγεφύρωμα μεταξύ των κουρδικών περιοχών της ανατολικής Συρίας και της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Συρίας, του Χαλεπίου, από όπου διέρχεται ο οδικός άξονας Μ4 που ενώνει κατά μήκος ολόκληρη τη βόρεια Συρία και αποτελεί μία ζώνη ασφαλείας για την υπεράσπιση των εδαφών στα ανατολικά του Ευφράτη...
Ο στρατιωτικός ηγέτης των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, Μαζλούμ Κομπάνι, ανακοίνωσε ότι οι δυνάμεις του αποσύρονται από την περιοχή, κατόπιν κατάπαυσης του πυρός με τον Συριακό Εθνικό Στρατό που επετεύχθη με διαμεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αμέσως μετά την κατάληψη του Χαλεπίου από τους ισλαμιστές της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), στις 29 Νοεμβρίου η Τουρκία είχε κινητοποιηθεί και ο SNA κατέλαβε τον κουρδικό θύλακα Ταλ Ριφαάτ, στα βόρεια της πόλης. Με την παράδοση του Μαμπίτζ, η κουρδική παρουσία στη δυτική Συρία τερματίζεται. 
Παράλληλα, η HTS ανακοίνωσε ότι ελέγχει το κέντρο του Ντέιριζορ, το οποίο είχε παραδοθεί στους Κούρδους από τον κυβερνητικό στρατό του έκπτωτου προέδρου, Μπασάρ αλ Άσαντ, κατά την αποχώρησή του. Μέχρι χθες το βράδυ ήταν γνωστό ότι οι SDF διατηρούσαν ακόμη τον έλεγχο σε επτά χωριά. Η σημασία του Ντέιριζορ έγκειται στο γεγονός ότι βρίσκεται στη ζώνη με τις πετρελαιοπηγές της Συρίας και κοντά στην περιοχή όπου έχουν εγκατασταθεί οι αμερικανικές δυνάμεις. 
Πλέον, η πίεση των υποστηριζόμενων από την Τουρκία δυνάμεων έχει μεταφερθεί στα ανατολικά του ποταμού Ευφράτη, σε περιοχές κοντά στο Κομπάνι στα τουρκικά σύνορα. Το Κομπάνι έγινε παγκοσμίως γνωστό για τη θρυλική αντίστασή του κατά του Ισλαμικού Κράτους το 2014. Στο επίκεντρο των μαχών βρίσκεται και το παρακείμενο στρατηγικής σημασίας φράγμα και υδροηλεκτρικός σταθμός του Τισρίν πάνω στον Ευφράτη. 

Για την Τουρκία, η αυτόνομη κουρδική οντότητα στη βορειοανατολική Συρία αποτελεί τον «σπόρο» ενός κουρδικού κράτους, που δυνητικά θα συμπαρασύρει και τους δικούς της κουρδικούς πληθυσμούς, απειλώντας την εδαφική της ακεραιότητα. Ταυτίζει την κουρδική παράταξη PYD στη Συρία και τις SDF με την τρομοκρατία και το ΡΚΚ, το οποίο επί 40 και πλέον χρόνια βρίσκεται σε ένοπλη σύγκρουση με τον τουρκικό στρατό. 
Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ προκάλεσε κύμα ενθουσιασμού στην τουρκική κυβέρνηση με την προοπτική ότι τώρα ανοίγει ο δρόμος για να «καθαρίσει» η ίδια η Τουρκία με στρατιωτικά μέσα το πεδίο της Συρίας από την παρουσία της κουρδικής πολιτοφυλακής. Απέναντί της, όμως, βρίσκει τις Ηνωμένες Πολιτείες που στηρίζονται στους Κούρδους τόσο στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους, όσο και για την ασφάλεια του Ισραήλ αλλά και για την ίδια τη δική τους παρουσία στη Μέση Ανατολή. Από δίπλα και το Ισραήλ, που εγκλωβισμένο μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον βρίσκει στο πρόσωπο των Κούρδων έναν αξιόπιστο σύμμαχο.

Η πληροφορία ότι το βράδυ της περασμένης Δευτέρας η ισραηλινή αεροπορία βομβάρδισε την αεροπορική βάση του Καμισλί στη βορειοδυτική Συρία ήταν λογικό να προκαλέσει ανησυχία στην Άγκυρα. Εδώ και μήνες, ο Ερντογάν δηλώνει ότι ο κύριος στόχος του Ισραήλ είναι η Τουρκία. Το κατοικούμενο από Κούρδους, Καμισλί βρίσκεται σχεδόν πάνω στην οριογραμμή της Τουρκίας με τη Συρία, απέναντι από την τουρκική πόλη Νουσάιμπιν. Η εμφάνιση των ισραηλινών μαχητικών τόσο κοντά στην τουρκική επικράτεια δεν είναι ένα απλό γεγονός. Η ισραηλινή αεροπορική επίθεση, η οποία δεν επιβεβαιώθηκε επισήμως, έγινε στο πλαίσιο της μεγάλης επιχείρησης για την καταστροφή του συνόλου σχεδόν των στρατιωτικών υποδομών της Συρίας, προκειμένου να μην πέσουν αυτές στα χέρια της νέας ισλαμιστικής εξουσίας στη Δαμασκό. 
Η ίδια η Τουρκία διέψευσε ότι συνέβη κάτι τέτοιο και αντιθέτως υποστήριξε ότι η ίδια, με δική της αεροπορική επιχείρηση, κατέστρεψε δώδεκα φορτηγά με βαρύ οπλισμό, δύο άρματα μάχης και δύο αποθήκες πυρομαχικών, που παρέδωσαν στους Κούρδους οι κυβερνητικές δυνάμεις, κατά την αποχώρησή τους από την περιοχή, δίνοντας μάλιστα στη δημοσιότητα και σχετικό βίντεο.

Την Παρασκευή αναμένεται στην Τουρκία ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Άντονι Μπλίνκεν, προερχόμενος από την Άκαμπα της Ιορδανίας, ενώ το ίδιο διάστημα θα βρίσκεται στο Ισραήλ ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν. Βασικό θέμα στην ατζέντα θα είναι η Συρία, αλλά και η Γάζα.
Στο τρίγωνο Ηνωμένων Πολιτειών, Ισραήλ και Τουρκίας φαίνεται ότι γίνονται αυτή τη στιγμή οι περισσότερες διπλωματικές ζυμώσεις και στο κέντρο αυτό του τριγώνου βρίσκεται η Συρία.
Τις τελευταίες ημέρες, Αμερικανοί αξιωματούχοι βρίσκονται σε ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με τους ομολόγους τους στην Τουρκία, όπως και ο υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, που επικοινωνεί με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν. Πληροφορίες αναφέρουν ότι στη συνάντηση της Παρασκευής η Άγκυρα θα ζητήσει τη διάλυση της αυτόνομης κουρδικής διοίκησης και την απομάκρυνση του PYD και των SDF, θέτοντας το δίλημμα στις Ηνωμένες Πολιτείες: «Να το κάνουμε από κοινού, αλλιώς θα κινηθούμε μόνοι μας».

Οι Ηνωμένες Πολιτείες από την πλευρά τους προσπαθούν να βρουν συμβιβαστική λύση, μεταξύ Κούρδων και Άγκυρας. Χρειάζονται τους Κούρδους για τους προαναφερθέντες λόγους, αλλά και τους Τούρκους, οι οποίοι εκτός από ΝΑΤΟϊκοί σύμμαχοι, στην παρούσα φάση είναι και ο δίαυλος επικοινωνίας με το νέο καθεστώς του Άμπου Μοχάμαντ αλ Τζολάνι στη Συρία. Η Ουάσινγκτον περνάει τα μηνύματά της στην HTS μέσω της Τουρκίας, καθώς την χαρακτηρίζει τρομοκρατική οργάνωση και έχει επικηρύξει τον ηγέτη της με 10 δισ. δολάρια. Αντιθέτως, η Τουρκία επικοινωνεί με το νέο καθεστώς και φαίνεται να ασκεί σε αυτό επιρροή - άγνωστο σε ποιο βαθμό και για πόσο διάστημα.
Όλα αυτά συμβαίνουν σε μεταβατική περίοδο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, λίγο περισσότερο από ένα μήνα πριν την ανάληψη των ηνίων από τον Ντόναλντ Τραμπ. Στην προηγούμενη του θητεία, ο εκλεγμένος πρόεδρος είχε υποσχεθεί την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία προς ικανοποίηση της Άγκυρας. Τελικά, δεν το έκανε. Σήμερα δηλώνει ότι ο πόλεμος αυτός δεν είναι των ΗΠΑ. Ωστόσο, μία αμερικανική απεμπλοκή υπό τις παρούσες συνθήκες φαίνεται ακόμη πιο δύσκολη. Εξάλλου, με δεδομένο ότι σε αυτή τη μεταβατική περίοδο η πραγματική εξουσία στην αμερικανική διπλωματία βρίσκεται στα χέρια προσώπων, όπως οι Μπλίνκεν και Σάλιβαν, ο Τραμπ θα πρέπει να «δουλέψει» τις σχέσεις του με το «υλικό» που θα βρει.

Υπό αυτή την έννοια, ο ρόλος και η προσωπικότητα του Αμερικανού πρεσβευτή Τόμας Μπαράκ που μόλις ανακοίνωσε θα έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Ο Τραμπ επέλεξε για τη θέση τον προερχόμενο από την Καλιφόρνια επιχειρηματία, ιδρυτή της επενδυτικής εταιρείας Colony Capital. Γνωστός για τη φιλία του με τον Τραμπ που μετρά χρόνια, ο 77χρονος Τόμας Μπαράκ είχε διατελέσει σύμβουλος για την προεδρική εκστρατεία του 2016 και κατόπιν ανέλαβε επικεφαλής της επιτροπής για την οργάνωση της τελετής ορκωμοσίας του 45ου προέδρου των ΗΠΑ.

Εις βάρος του είχε ασκηθεί το 2021 ποινική δίωξη με τις κατηγορίες ότι ενεργούσε ως μη εγγεγραμμένος (unregisterd) λομπίστας επ' ωφελεία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων κατά τη διάρκεια της προεδρικής θητείας Τραμπ και ότι παρείχε ψευδείς πληροφορίες στο FBI. Το 2022 απαλλάχθηκε των κατηγοριών.

Ευαγγελία Μπίφη

Δεν υπάρχουν σχόλια: