Η διστακτική στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι της προκλητικότητας της Τουρκίας, το γεγονός ότι δεν παίρνει μια ξεκάθαρη θέση να καταδικάσει την συμπεριφορά της, και να της επιβάλει τις κυρώσεις που έχει εξαγγείλει από τον περασμένο Ιούλιο, δημιουργούν προβληματισμό και ερωτήματα ως προς τι επιδιώκει από την Άγκυρα
δηλώνει για τις Βρυξέλλες ο Παναγιώτης Τσάκωνας, επικεφαλής του προγράμματος «Ασφάλεια και Τουρκία»... του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Σχολιάζοντας τις χλιαρές μέχρι σήμερα δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων, επισημαίνει ότι ακόμη και αν το κείμενο συμπερασμάτων της μεθαυριανής Συνόδου Κορυφής της ΕΕ αναφέρει ότι η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης δεν παράγει έννομα αποτελέσματα, εντούτοις «θα ήταν πολλαπλώς χρησιμότερο να έχουμε είτε δηλώσεις που θα καταδίκαζαν την στάση της Άγκυρας ως παράνομη, είτε ακόμα καλύτερα την επιβολή συγκεκριμένων κυρώσεων».
Επισημαίνει ότι ο χρόνος λειτουργεί πάντα υπέρ εκείνου που θέτει αμφισβητήσεις, όχι εκείνου που παίζει άμυνα, όπως η Ελλάδα, και θεωρεί ότι ο μόνος τρόπος για να βγούμε επιτέλους από αυτό τον φαύλο κύκλο των τουρκικών πιέσεων και της προσπάθειας δημιουργίας τετελεσμένων, είναι η κυβέρνηση να «σύρει» την Τουρκία σε μια διαπραγμάτευση με όρους διεθνούς δικαίου, που θα καταλήγει στην Χάγη.
Ταυτόχρονα σημειώνει ότι πρέπει η Ελλάδα να κλείσει επιτέλους χρόνιες εκκρεμότητες με τις όμορες χώρες, (Αλβανία, Ιταλία), και να διευθετήσει τα ανοικτά μαζί τους ζητήματα, με όπλα το Διεθνές Δίκαιο, και την Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, δείχνοντας έτσι ποιος είναι ο νόμιμος και κατάλληλος δρόμος, αντίθετα με τον παράνομο και «πειρατικό» τρόπο που επιλέγει η Άγκυρα.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Τι δείχνει η κλιμάκωση της ρητορικής έντασης από τον Τ.Ερντογάν, μετά και το προχθεσινό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, δηλαδή οι προειδοποιήσεις του ότι αν χρειαστεί θα στείλει στρατό στη Λιβύη, οι απειλές του προς την Ελλάδα ότι θα πληρώσει για την απέλαση του Λίβυου πρέσβη και η προαναγγελία κοινών επιχειρήσεων εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων με την Τρίπολη;
Η ζέση του Ερντογάν να «απαντήσει» σε όσους αναδεικνύουν την τουρκική προκλητικότητα -όπως πρόσφατα οι δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων- δείχνει ότι λαμβάνει υπόψη τη στάση και πολύ περισσότερο τους χαρακτηρισμούς που του αποδίδει η διεθνής κοινότητα (ειδικά της ΕΕ) που τον "δείχνουν" ως τον ταραξία της περιοχής. Δεν συνεπάγεται όμως αυτό και αλλαγή στην σε υψηλούς τόνους σκληρή γραμμή που έχει επιλέξει.
- Σύμφωνα, πάντως με τον αναπληρωτή υπ. Εξωτερικών Μ.Βαρβιτσιώτη, το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, που διεξάγεται αύριο και μεθαύριο, θα συμπεριλαμβάνει ρητή αναφορά ότι το μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας-Λιβύης δεν παράγει έννομα αποτελέσματα. Στην πράξη, τι θα σημάνει κάτι τέτοιο;
Σημαίνει καταδίκη της τουρκικής συμπεριφοράς με σαφή και ρητό τρόπο. Θα ήταν ακόμη καλύτερο εάν συνδέονταν με την εκκρεμή -ήδη από τον Ιούλιο του περασμένου έτους- απόφαση της ΕΕ για την επιβολή συγκεκριμένων κυρώσεων.
- Την Δευτέρα πάντως, μετά το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, πέρα από δηλώσεις ανησυχίας για την κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας, δεν ακούσαμε από τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ τη φράση ότι η «συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης είναι παράνομη»…
Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει την μέχρι τώρα διστακτική στάση της Ευρώπης σε σχέση με μια ξεκάθαρη τοποθέτηση που θα καταδίκαζε την δραστηριότητα της Τουρκίας, χαρακτηρίζοντάς την ως παράνομη.
Βεβαίως, όπως ήδη αναφέρατε και σύμφωνα με τις δηλώσεις του Αναπληρωτή ΥΠΕΞ στη Σύνοδο Κορυφής της Παρασκευής αναμένεται να έχουμε ρητή αναφορά ότι το συναφθέν μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας-Λιβύης δεν παράγει έννομα αποτελέσματα. Επαναλαμβάνω ότι θα ήταν πολλαπλώς χρησιμότερο να έχουμε είτε δηλώσεις που θα καταδίκαζαν την στάση της Αγκυρας ως παράνομη είτε ακόμα καλύτερα την επιβολή συγκεκριμένων κυρώσεων.
- Πώς να εκλάβουμε επίσης τις δηλώσεις της επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λαίεν, που χαρακτήρισε απαράδεκτη την δράση της Τουρκίας, προσθέτοντας ότι η ΕΕ θα στείλει σαφές μήνυμα στην Άγκυρα…
Η λέξη «απαράδεκτη» σημαίνει ότι η Τουρκία έχει την συμπεριφορά ταραξία και υπονομευτή της σταθερότητας στην περιοχή. Αλλά "σοφόν το σαφές" όπως λένε, οπότε θα ήταν προτιμότερη μια σαφέστερη δήλωση ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας είναι παράνομη και ότι αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των κανόνων του διεθνούς δικαίου και ειδικότερα των κανόνων της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας, το οποίο η Τουρκία -χωρίς μάλιστα να το έχει υπογράψει- επικαλείται με σαφώς επιλεκτικό τρόπο.
Από την δική μας πλευρά, είναι απαραίτητο να συνεχίσουμε να διεθνοποιούμε το ζήτημα, να πιέζουμε, αναζητώντας συμμάχους στο εξωτερικό, όπου αυτό είναι δυνατό, και η ΕΕ είναι βεβαίως ένας οργανισμός ο λόγος του οποίου -όσο σαφέστερος και αυστηρότερος τόσο καλύτερα- έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και νομιμοποίηση.
Να σημειώσω επίσης ότι η κινητοποίηση της ελληνικής πλευράς και η προσπάθεια διεθνοποίησης της παραβατικής συμπεριφοράς της Τουρκίας δείχνει να παράγει αποτελέσματα καθώς μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα διευρύνθηκε σημαντικά το διεθνές μέτωπο αντίδρασης και καταδίκης --και τελικώς απονομιμοποίησης-- των ενεργειών της Τουρκίας.
- Ένα άλλο ερώτημα, αφορά στη στάση μεμονωμένων χωρών, όπως για παράδειγμα της Ιταλίας, που στηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης. Διαβάζουμε ωστόσο ότι η χώρα έστειλε φρεγάτα στην Κύπρο για την προστασία των «ιταλικών εθνικών συμφερόντων»…
Πιστεύω ότι η κυβέρνηση της Ιταλίας επέλεξε -μετά και από εσωτερική πίεση- να αναπροσαρμόσει τη στάση της απέναντι στο καθεστώς Σαρατζ, το οποίο μέχρι τώρα της πρόσφερε υπηρεσίες σε σχέση με την ανάσχεση των ροών από τη Λιβύη προς το έδαφός της, αλλά που σε αυτή τη φάση απομονώνεται ενώ σύντομα και λόγω της επέλασης του στρατηγού Χαφταρ ενδέχεται να αποτελεί παρελθόν.
Έχω επίσης την αίσθηση ότι ο υπερβολικός -και εκτός κανόνων διεθνούς δικαίου- τρόπος με τον οποίο ο Ερντογάν προχώρησε στο συγκεκριμένο μνημόνιο οριοθέτησης με τη Λιβύη τρόμαξε την ιταλική κυβέρνηση η οποία πλέον θεωρεί ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας μπορεί να έχει ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες για τα δικά της συμφέροντα.
- Πώς βλέπετε να κινείται από εδώ και πέρα η Τουρκία ; Είναι πιθανό να στείλει ερευνητικό σκάφος εντός της θαλάσσιας ζώνης που πρόσφατα οριοθέτησε με την Λιβύη ή ακόμη και να επιχειρήσει να παρεμποδίσει τυχόν ελληνικές έρευνες στην περιοχή ανατολικά του τόξου Ρόδου - Καρπάθου - Κάσου - Κρήτης και νότια του Καστελόριζου;
Το πρώτο σενάριο δεν μπορεί να αποκλειστεί, το δεύτερο το θεωρώ απίθανο. Σχετικά με το σενάριο να αποστείλει η Τουρκία σκάφος στην πρόσφατα οριοθετημένη περιοχή με την Λιβύη, όπως αυτή ορίζεται από τις συντεταγμένες που συμπεριέλαβε στη συμφωνία, πιστεύω ότι η Άγκυρα θα κινηθεί πολύ προσεκτικά. Δεν θα το ρισκάρει, καθώς τα μηνύματα από την ελληνική πλευρά ότι δεν θα επιτρέψει μια τέτοιου είδους κίνησης είναι πολύ σαφή. Σε αυτό το σενάριο, το τουρκικό σκάφος θα κινηθεί εντός της οριοθετημένης ζώνης, δηλαδή ως εκεί που αρχίζουν τα ελληνικά τεμάχια, νοτίως της Κρήτης, των οποίων την παραχώρηση για έρευνα και εκμετάλλευση, προέβλεπε το σχέδιο της ελληνικής κυβέρνησης, αν δεν κάνω λάθος το 2014.
Εφόσον φτάσουμε σε ένα τέτοιο σενάριο, το τουρκικό πλοίο δεν θα επιχειρήσει εντός περιοχών αδειοδοτημένων ελληνικών τεμαχίων, αλλά θα κινηθεί πιθανόν κοντά σε αυτές. Έτσι, και η Τουρκία θα φανεί ότι υλοποιεί την συμφωνία με την Λιβύη, αλλά και θα υποστηρίξει ότι το σκάφος, δεν εισήλθε σε περιοχές που η Ελλάδα θεωρεί δικές της και τις οποίες έχει παραχωρήσει για έρευνα και εκμετάλλευση.
Όμως στην πράξη, ακόμη κι έτσι, η Τουρκία θα έχει προχωρήσει ένα βήμα παραπάνω στην δημιουργία τετελεσμένων που αφορούν στον βασικό στόχο του τουρκολυβικού μνημονίου που αφορά στην αποκοπή της Ελλάδας και στην παρεμπόδισή της από την άσκηση τω κυριαρχικών της δικαιωμάτων για οριοθέτηση με την Αίγυπτο και την Κύπρο.
- Τι πολιτικές εκτιμάτε ότι θα ακολουθήσει από εδώ και πέρα η ελληνική πλευρά;
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι ο χρόνος λειτουργεί πάντα υπέρ εκείνου που θέτει αμφισβητήσεις, όχι εκείνου που παίζει άμυνα.
Όσο επιτυχημένη και αν μπορεί να είναι η πολιτική μας για τη συγκράτηση της Τουρκίας (τόσο μέσω ισχυρών μηνυμάτων αποτροπής, διεθνοποίησης του προβλήματος ή άλλων διπλωματικών πρωτοβουλιών) αυτή δεν αποτελεί μια συνολική πολιτική αντιμετώπισης της "νέας Τουρκίας" του κ. Ερντογάν. Το ζητούμενο για εμάς είναι με ποιο τόπο δρομολογούμε μια συνολική διευθέτηση σε ένα προνομιακό για εμάς πεδίο, δηλαδή με όρους διεθνούς δικαίου, το οποίο είναι με το μέρος της Ελλάδας.
Συνεπώς, η ανάπτυξη μιας συνολικής και συγκροτημένης πολιτικής σημαίνει ότι με αυτοπεποίθηση δρομολογούμε μια στρατηγική διαπραγμάτευσης με την Τουρκία υπόβαθρο της οποίας είναι το Διεθνές Δίκαιο, η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και στο τέλος της διαδρομής το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Στην πράξη η Ελλάδα πρέπει να «σύρει» την Τουρκία σε μια διαπραγμάτευση που θα καταλήγει στην Χάγη. Το πρώτο βήμα σε αυτή την κατεύθυνση είναι η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών.
- Πώς απαντάτε στις ανησυχίες ότι σε μια τέτοια περίπτωση η Ελλάδα κινδυνεύει να συρθεί σε έναν εφ’ όλης της ύλης διάλογο υπό δυσμενείς για εκείνη συνθήκες λόγω ενός τυχόν θερμού επεισοδίου που θα δημιουργήσει η Τουρκία στην πρόσφατα οριοθετημένη με την κυβέρνηση της Τρίπολης, περιοχή;
Κάθε άλλο. Πιστεύω ότι η Ελλάδα πρέπει να βγει από αυτό τον φαύλο κύκλο συνεχούς πίεσης της Τουρκίας, προσπάθειας δημιουργίας τετελεσμένων και προσθήκης στην ατζέντα συνεχώς νέων ζητημάτων. Ο μόνος τρόπος για να βγούμε από αυτό τον φαύλο κύκλο, είναι να αναλάβουμε εμείς την πρωτοβουλία μιας στρατηγικής με υπόβαθρο το Διεθνές Δίκαιο και την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Σε κάθε περίπτωση, αυτή η στρατηγική της διαπραγμάτευσης για την οποία σας μιλώ, θα έπρεπε να αφορά στο σύνολο των διευθετήσεων της Ελλάδας με τις όμορες χώρες, σε όλα τα μέτωπα οριοθετήσεων με γειτονικά προς την Ελλάδα, κράτη.
Δηλαδή πέραν της διαπραγμάτευσης με την Τουρκία που θα έχει ως κατάληξη την Χάγη, η Ελλάδα είναι σκόπιμο να προχωρήσει συνολικά το ζήτημα των διευθετήσεων με όμορες χώρες (Αλβανία, Ιταλία), αναδεικνύοντας την σημασία που αποδίδει τόσο στο Διεθνές Δίκαιο, όσο και στις πρόνοιες της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας.
Το μήνυμα προς τη διεθνή κοινότητα και ιδιαίτερα προς την Τουρκία είναι καθαρό: Η Ελλάδα θα ασκήσει τα δικαιώματα που της παρέχει το διεθνές δίκαιο, σύμφωνα με το Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, ολοκληρώνοντας συμφωνίες και κλείνοντας τις όποιες εκκρεμότητες υπάρχουν με γειτονικές χώρες (Ιταλία και Αλβανία) δείχνοντας έτσι όχι μόνο τη πίστη της στο διεθνές δίκαιο αλλά και ποιος είναι ο νόμιμος και κατάλληλος δρόμος --αντίθετα με τον παράνομο και "πειρατικό" τρόπο που επιλέγει η Τουρκία-- προκειμένου να αντιμετωπίζονται τα προβλήματα οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των κρατών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου