Η γεωπολιτική διάσταση του σκανδάλου της FIFA

Το ότι ο 79χρονος Sepp Blatter εξασφάλισε την πέμπτη κατά σειρά τετραετή θητεία του στην προεδρία της FIFA, υποχρεώνοντας, λόγω του προφανούς συσχετισμού, σε αποχώρηση από τον δεύτερο γύρο της ψηφοφορίας τον ανθυποψήφιό του, πρίγκηπα Αλί μπιν Χουσεϊν της Ιορδανίας, είναι ήδη αξιοσημείωτο. 

Το ότι αυτό συνέβη όμως μόλις δύο 24ωρα μετά την πρωινή αστυνομική επιδρομή...
στο ξενοδοχείο όπου θα πραγματοποιούνταν το Συνέδριο της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, σε εκτέλεση ενταλμάτων σύλληψης για συνολικά 14 άτομα (εν οίς και στελέχη της FIFA) το καθιστά εντυπωσιακό. Αν επρόκειτο, όπως καταγγέλλουν οι σύμμαχοι του Blatter, για μια επιχείρηση “αλλαγής καθεστώτος”, η εκλογική διαδικασία της Παρασκευής απέδειξε ότι η FIFA είναι ισχυρότερη πολλών κρατών.

Το μυστικό του “συστήματος Blatter” δεν είναι δύσκολο να εντοπισθεί: έγκειται στα ίσα δικαιώματα ψήφου που έχει ανεξαρτήτως πληθυσμού ή ποδοσφαιρικής ισχύος κάθε μία από τις 209 ομοσπονδίες-μέλη και στο αναπτυξιακό πρόγραμμα της FIFA Football Assistance Program που τις χρηματοδοτεί περίπου ισότιμα (το 90% εξ αυτών έλαβε ποσά μεταξύ 1,8 και 2,1 εκατ. δολάρια το διάστημα 1020-2014) για την οικοδόμηση αθλητικών εγκαταστάσεων. Οι ομοσπονδίες της Ασίας, της Αφρικής και της Καραϊβικής δεν θα δάγκωναν το χέρι που τις ταϊζει, όσο και αν η UEFA αλλά και αρκετές πολιτικές ηγεσίες με πρώτη την βρετανική ζήτησαν σε υψηλούς τόνους την απομάκρυνση του Blatter.

Κατά μία έννοια, οι συσχετισμοί στη FIFA αποτελούν έμβλημα της νέας πραγματικότητας στην ευρύτερη διεθνή αρχιτεκτονική – μιας πραγματικότητας ελάχιστα “καθαρής”, όπου όμως η Δύση δεν αποτελεί πλέον τον μοναδικό παίκτη στον οποίο ανήκει ο τελευταίος λόγος.

Ο ίδιος ο δαιμόνιος Ελβετός σε τηλεοπτική συνέντευξη μετά την επανεκλογή του δήλωσε, υπονοώντας τον πρόεδρο της UEFA Michel Platini, ότι “συγχωρεί αλλά δεν ξεχνά”. Οι υπονοούμενες απειλές εκδίκησης εις βάρος των αποστατών είναι ένα από τα αγαπημένα όπλα του Blatter – το άλλο είναι οι υποσχέσεις προαγωγής προς τους νομιμόφρονες, όπως αποδεικνύει η συστράτευση του Κουβεϊτιανού σεϊχη Ahmad al-Fahad al-Sabah (ισχυρού άνδρα της Διεθνούς Ολυμπιακής και επίδοξου αυριανού προέδρου της FIFA) στην υπόθεση επανεκλογής του νυν προέδρου.

Κατά τα λοιπά, ο Blatter επιμένει στην υπερασπιστική γραμμή ότι δεν ευθύνεται η ίδια η δομή της FIFA για τα σκάνδαλα που αποκαλύπτονται αλλά μεμονωμένα πρόσωπα που “μπήκαν στον πειρασμό”, όπως θα συνέβαινε σε οποιονδήποτε άλλο οργανισμό αυτής της κλίμακας. Το πόσο πειστικά είναι αυτά φαίνεται από την αρχειοθέτηση της έρευνας που ανέθεσε το 2013 η ίδια η ομοσπονδία στον πρώην υπουργό Δικαιοσύνης των ΗΠΑ Mitchel Garcia σχετικά με καταγγελλόμενο εμπόριο ψήφων στα παγκόσμια πρωταθλήματα του 2018 και 2022 (όπου η Ρωσία και το Κατάρ αντίστοιχα κέρδισαν τη Βρετανία και τις ΗΠΑ).

Αναμφίβολα, οτιδήποτε αφορά μια διεθνή δομή η οποία ελέγχει 1,5 εκατομμύριο συλλόγους και τουλάχιστον 250 εκατομμύρια ποδοσφαιριστές και αναθέτει μια διοργάνωση με εμπορική αξία 4 δισ. δολαρίων έχει και πολιτικό χαρακτήρα. Συχνά δε και γεωπολιτικό, όπως υπενθυμίζει η παλαιότερη (απορριφθείσα) πρόταση της τότε υπουργού Εξωτερικών Condoleeza Rice για αποβολή του Ιράν από τη FIFA και το Μουντιάλ, στο πλαίσιο των κυρώσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, ή η τωρινή προσπάθεια της Παλαιστινιακής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, η οποία εγκαταλείφθηκε κατά την ψηφοφορία της Παρασκευής, για αποβολή του Ισραήλ, με την κατηγορία ότι παρεμποδίζει τις κινήσεις των Παλαιστινίων παικτών.

Πολύ δε πριν από το ξέσπασμα των τωρινών σκανδάλων, υπήρξε πρωτοβουλία στην αμερικανική Γερουσία να ζητηθεί από τη FIFA η αφαίρεση από την Ρωσία της διοργάνωσης του 2018, με καθαρά πολιτικό σκεπτικό σχετιζόμενο με την ουκρανική κρίση.

Ο Vladimir Putin που έσπευσε από τους πρώτους να αντιδράσει στις συλλήψεις της Τετάρτης έχει προφανώς αρκετούς λόγους να πιστεύει ότι η δικαστική έρευνα αποτελεί προσπάθεια επίτευξης του ίδιου στόχου με άλλα μέσα. Είναι λογικό να φαντάζεται κανείς ότι μεσούσης της προσπάθειας της Ουάσιγκτον να απομονώσει την Ρωσία, πολλούς ενοχλεί η προοπτική μετάβασης εκατοντάδων χιλιάδων φιλάθλων στη χώρα του Vladimir Putin, όπου θα δεχθούν επίθεση φιλίας και θα αφήσουν το συνάλλαγμά τους. Άλλωστε τα κατασκευαστικά έργα του Μουντιάλ 2018, συνολικού κόστους 20 δισ. δολαρίων, αποτελούν σημαντικό όπλο για την ενίσχυση των δεσμών του Ρώσου προέδρου με φίλιες επιχειρηματικές δυνάμεις - όπως συνέβη και με τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι, οι οποίοι επίσης στιγματίστηκαν από μια δυτική εκστρατεία αρνητικής δημοσιότητας, με αιχμή την (πρόσκαιρη) ευαισθησία για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων στη Ρωσία.

Το επιχείρημα του Putin είναι ότι οι συλλήψεις στη Ζυρίχη με βάση την έρευνα των αμερικανικών αρχών για μίζες ύψους 150 εκατ. την προηγούμενη 20ετία στο πλαίσιο βορειοαμερικανικής ομοσπονδίας Concacaf αποτελούν άλλη μία προσπάθεια προβολής της αμερικανικής δικαιοδοσίας σε παγκόσμιο επίπεδο (όπως με τις υποθέσεις Snowden και Assange ή, θα προσέθετε κανείς, την τιμωρία της BNP Paribas για συναλλαγές με χώρες αντικείμενο αμεριικανικών κυρώσεων). Ο Ρώσος πρόεδρος απέφυγε, ωστόσο, οποιαδήποτε μνεία στην έτερη έρευνα των ελεβετικών αρχών που αφορά ευθέως στην ανάθεση των διοργανώσεων του 2018 και 2022. Πάντως το επιχείρημά του ότι δημιουργείται επικίνδυνο προηγούμενο από την άσκηση δίωξης σε βάρος στελεχών διεθνούς οργανισμού από μία εθνική αρχή βρήκε ευήκοα ώτα στο Πεκίνο, όπως καταδεικνύει η κάλυψη των γεγονότων από το πρακτορείο Xinhua.

Το αν οι ευρωπαϊκές χώρες είναι σε θέση να οδηγήσουν τη σύγκρουση με τον Blatter στα άκρα είναι συζητήσιμο, διότι κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε σχίσμα και ίδρυση (υπό τον όρο της σύμπραξης των Λατινοαμερικανών) ξεχωριστής ομοσπονδίας και εναλλακτικού Παγκόσμιου Πρωταθλήματος. Το αν επίσης οι εξελίξεις θα οδηγήσουν σε αμφισβήτηση των αναθέσεων του 2018 και 2022 αποτελεί το μέγα ερώτημα των επόμενων μηνών. 

Στην περίπτωση του Κατάρ, το οποίο έχει στιγματισθεί και από τις εκατοντάδες των νεκρών μεταναστών στα εργοτάξιά του, τα χρονικά περιθώρια ευνοούν περισσότερο την αφαίρεση της διοργάνωσης – και είναι άλλωστε πολλοί οι διεθνείς και περιφερειακοί παίκτες που θα ήθελαν να δώσουν στο φιλόδοξο εμιράτο ένα μάθημα για τη μεσανατολική πολιτική του. 

Όμως το πραγματικό επίδικο είναι η διοργάνωση της Ρωσίας, η οποία, ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης, αναμένεται να “αιμορραγεί” επικοινωνιακά καθ' όλο το διάστημα μέχρι το 2018. Πόσω μάλλον που η ανάληψη της διοργάνωσης αποτέλεσε προσωπικό στοίχημα του Putin και άρα το όποιο σκάνδαλο “δεθεί” θα τον αγγίξει εξίσου προσωπικά.

Του Κώστα Ράπτη

Capital