Οι καθηγητές και το δράμα των Πανεπιστημίων

Τα επεισόδια στα πανεπιστήμια συνεχίζονται. Πάντοτε με κάποια πρωτοτυπία. Μετά τις καταλήψεις  αιθουσών, τις κλοπές υπολογιστών, το χτίσιμο της πόρτας του γραφείου καθηγητών, τον πολύωρο περιορισμό των Συγκλητικών στην αίθουσα συνεδριάσεων, την εξύβριση του Πρύτανη του ΕΚΠΑ, είδαμε πριν λίγες ημέρες πόσα σκουπίδια χωράει μια σακούλα, όταν ένας «φοιτητής»  την άδειασε επάνω στο γραφείο του Αντιπρύτανη του ΕΚΠΑ.

Τα επεισόδια αυτά είναι εκείνα που βλέπουμε επειδή τυχαίνει να...
βρίσκεται, μυστηριωδώς, μια κάμερα και ένας δημοσιογράφος στο χώρο όπου αυτές οι επαναστατικές πράξεις λαμβάνουν χώρα. Εξ αιτίας της δημοσιότητας που οι ίδιοι οι «φοιτητές» δίνουν στις ανώριμες, παράνομες, ανήθικες και χυδαίες πράξεις τους, οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν ότι η αθλιότητα και η δυστυχία του Πανεπιστημίου είναι έργο μόνο των κομματικών παρασίτων που τρέφονται από τον πανεπιστημιακό κορμό.

Βέβαια, αυτό είναι αληθές. Αλλά δεν είναι όλη η αλήθεια. Υπάρχουν και οι ευθύνες της άλλης πλευράς. Εννοώ των καθηγητών. Η κύρια κριτική που μπορεί να ασκηθεί κατά την καθηγητών, γενικά, είναι ότι δεν έχουν ανταποκριθεί 

στα επιστημονικά, εκπαιδευτικά και διοικητικά τους καθήκοντα. Ξέρω ότι η γενίκευση αυτή είναι άδικη για  ορισμένους καθηγητές. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να λεχθεί εξ αρχής και με έμφαση  ότι στα Ελληνικά πανεπιστήμια υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός καθηγητών με διεθνή αναγνώριση για το επιστημονικό τους έργο και οι οποίοι θα μπορούσαν να εργαστούν και να διαπρέψουν στα μεγάλα πανεπιστήμια του κόσμου. Αυτοί είναι εκείνοι που δίνουν στο Πανεπιστήμιο το όποιο κύρος έχει και σε βάρος αυτών επιβιώνουν οι άλλοι.

Τώρα θα αναρωτηθείτε ποιοι είναι «οι άλλοι»; Ένας καλός  τρόπος για να τους γνωρίσετε, ως χαρακτήρες και όχι ως πρόσωπα, είναι να σας αναφέρω ορισμένες κατηγορίες ή ομάδες καθηγητών. Μια πρώτη κατηγορία είναι αυτή των αγραμμάτων. Δεν εννοώ ότι δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση, αλλά ότι γνωρίζουν μόνον γραφή και ανάγνωση. Το επιστημονικό τους έργο είναι άγνωστο διότι απλούστατα δεν υπάρχει. Μάλιστα, κατά καιρούς έχουν εντοπιστεί και ορισμένοι αντιγραφείς (ευτυχώς όχι πολλοί).  Οι καθηγητές αυτής της ομάδας είναι βολεμένοι και οργανωμένοι, και αντιδρούν βίαια σε κάθε πρόταση αλλαγών που θα βελτίωνε την κατάσταση των πανεπιστημίων. Για παράδειγμα, είναι αντίθετοι με την εισαγωγή της αξιολόγησης του έργου που γίνεται στα πανεπιστήμια, διότι με την αξιολόγηση θα αποκαλυφθεί η επιστημονική τους γύμνια. 

Μια δεύτερη ομάδα καθηγητών είναι οι αποκαλούμενοι «ιπτάμενοι». Φυσικά, οι άνθρωποι δεν είναι πιλότοι. Απλούστατα, είναι διορισμένοι σε κάποιο περιφερειακό πανεπιστήμιο, αλλά ζουν στην Αθήνα παρότι ο Νόμος επιβάλλει μόνιμη κατοικία στην πόλη όπου βρίσκεται το πανεπιστήμιο. Έτσι, αναγκάζονται να κάνουν μονοήμερα αεροπορικά ταξίδια μια φορά την εβδομάδα για να κάνουν το μάθημα τους. Τώρα θα με ρωτήσετε, πότε ένας τέτοιος καθηγητής βλέπει τους φοιτητές του; Εύκολη απάντηση: Δεν τους βλέπει, αλλά ούτε κι’ εκείνοι τον βλέπουν. Αν αυτό σας φαίνεται υπερβολικό, ακούστε το εξής: Καθηγητής,, πρόεδρος Τμήματος    πανεπιστημίου με έδρα στην Αθήνα, ήταν για μήνες στην Γαλλία και τα αναγκαία έγγραφα υπέγραφε η γραμματέας του Τμήματος με ένα σφραγιδάκι που της αφήσει ο εν λόγω. 

Υπάρχει μια τρίτη κατηγορία καθηγητών οι οποίοι προσπαθούν να κάνουν την δουλειά τους αξιοπρεπώς, αλλά εκφοβίζονται και εμποδίζονται από τους   κομματικούς εγκάθετους. Τυπικό παράδειγμα η περίπτωση
εκείνη όπου ενώ ο καθηγητής είναι στην έδρα και προσπαθεί να διδάξει, μικρή ομάδα φοιτητών και φοιτητριών κομματικής παράταξης εισβάλλει στην αίθουσα και ζητάει να κάνει ανακοίνωση για κάποια εκδήλωση , απεργία, κατάληψη κτλ.  Ο καθηγητής αντί να τους πετάξει έξω ή να σταματήσει το μάθημα αν αυτοί αρνηθούν να φύγουν, κάθεται στην άκρη , παίρνει το μικρόφωνο ο κομματικά ανώτερος «φοιτητής» και βγάζει λόγο για τον ιμπεριαλισμό, την πουλημένη κυβέρνηση και τον υπηρέτη του κατεστημένου υπουργό Παιδείας. Γιατί ο καθηγητής τους ανέχεται; Διότι φοβάται ότι αν αντιδράσει μπορεί άγνωστοι να σπάσουν το γραφείο του. 

Τέλος, υπάρχει και μια άλλη ομάδα καθηγητών οι οποίοι μπορεί να είναι καλοί στην δουλειά τους αλλά το Πανεπιστήμιο δεν τους ενδιαφέρει πραγματικά. Τους ενδιαφέρει ως εφαλτήριο για την κατάκτηση μιας άλλης θέσης, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του καθενός. Μπορεί στην πραγματικότητα να τους ενδιαφέρει η Πολιτική, να θέλουν δηλ. να γίνουν βουλευτές, και σκέφτονται ότι καλό είναι να έχουν και μια καλή  μόνιμη θέση για σιγουριά. 

Αν όλα τα παραπάνω μπορούσαμε να τα συνοψίσουμε σε μία φράση, θα έλεγα ότι η βασική ευθύνη των καθηγητών για την άθλια κατάσταση των πανεπιστημίων μας  βρίσκεται στο ότι οι περισσότεροι δεν είναι αφοσιωμένοι  στο έργο τους, και δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στα επιστημονικά, διδακτικά και διοικητικά καθήκοντά τους. Κάτι άλλο αναζητούν, οπότε είναι καλλίτερα ν’ αφήσουν το Πανεπιστήμιο ήσυχο στα χέρια εκείνων που το αγαπούν και το φροντίζουν. 

Θεόδωρος Π. Λιανός

…………………………………
Ο Θ. Π. Λιανός είναι Ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΑΣΟΕΕ).      

iefimerida.gr