Δευτέρα 14 Φεβρουαρίου 2022

Ασκαρδαμυκτί

Ένα αρχαιοπρεπές επίρρημα θα μας απασχολήσει σήμερα, το ασκαρδαμυκτί.
Ακούγεται λιγότερο συχνά από παλιότερα και προσδιορίζει τη ματιά μας, το βλέμμα μας.
Ασκαρδαμυκτί κοιτάζουμε και βλέπουμε με τέτοιο τρόπο, χωρίς να ανοιγοκλείνουμε τα βλέφαρα των ματιών μας.
Πότε ενεργούμε ασκαρδαμυκτί; 
Όταν προσηλώνουμε τα μάτια μας και είναι τόσο μεγάλη η έκπληξή μας ή η έντασή μας, ώστε δεν... προλαβαίνουμε να ανοίξουμε ή να κλείσουμε τα βλέφαρα. Ασκαρδαμυκτί παρακολουθούμε από λατρεία ή από αγωνία μήπως χάσουμε κάτι.
Το επίρρημα αυτό έχει επίσης μεταφορική χρήση. Δηλώνει την παθητικότητα με την οποία αντιλαμβάνεται κάποιος γεγονότα ή καταστάσεις. 
Λέμε, για παράδειγμα, ότι υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι αρκούνται στο να παρατηρούν ασκαρδαμυκτί τα πράγματα γύρω τους. Εννοούμε με αυτό ότι παρασύρονται από τις καταστάσεις και δεν παίρνουν θέση για τα τεκταινόμενα.
Σύνθετη λέξη από το στερητικό ?- και το ρήμα σκαρδαμύσσω (= ανοιγοκλείνω τα μάτια). Υπήρχε στα παλιά ελληνικά μας ο ?σκαρδάμυκτος, που κοιτάζει ατενώς. Αντιθέτως ο σκαρδαμυκτής έκανε το αντίθετο. Ο σκαρδαμυκτικός εξάλλου είχε εθιστεί στο να ανοίγει και να κλείνει τα μάτια του διαρκώς, είχε πάθει κάτι σαν τικ.
Ξέρουμε ότι η χαρά σας που μας διαβάζετε είναι τόσο μεγάλη που η ανάγνωση του λήμματός μας έγινε ασκαρδαμυκτί, χωρίς βλεφαρίσματα. Αυτό σημαίνει ότι προσέχετε ιδιαίτερα τα γραφόμενά μας και γι'' αυτό σας ευχαριστούμε πολύ.


Δεν υπάρχουν σχόλια: