Πολιτική είναι η τέχνη του προβλέπειν.
Και επομένως, αν έχουμε σκοπό να κάνουμε κάτι σε σχέση με την Τουρκία, καλό είναι να έχουμε από τώρα έτοιμο ένα σχέδιο για την μετά Ερντογάν εποχή, η οποία έρχεται.Οι σημερινές απειλές αφορούν την επόμενη μέρα – δεν προλαβαίνει να τις κάνει πράξη ο Ερντογάν.
Βρισκόμαστε μπροστά σε τέλος εποχής. Έρχεται ο Νταβούτογλου με το στρατηγικό του βάθος. Και θα ξαναβρεθούμε μπροστά στον «επιτήδειο ουδέτερο»…
Στην Τουρκία η επόμενη ημέρα έχει ήδη προδιαγραφεί. Και κάποιες δυνάμεις εκεί έχουν αντιληφθεί πως η βαλίτσα του Ερντογάν - με το κυνήγι μαγισσών αν και έχουν περάσει πάνω από τρία χρόνια από την απόπειρα πραξικοπήματος, με τις κραυγές, τις απειλές, τις επιθέσεις κατά της Ευρώπης και τον επιθετικό απομονωτισμό – δεν μπορεί να πάει μακριά.
Ο Νταβούτογλου, υπουργός των Εξωτερικών από το 2009 ως το 2014, που αποπέμφθηκε από πρωθυπουργός από τον Ερντογάν το 2016, παραιτήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο από το κυβερνών κόμμα AKP και ανακοίνωσε ότι θα ιδρύσει νέο κόμμα.
Μόλις έγινε γνωστό ότι η ίδρυση του κόμματος είναι ζήτημα ολίγων εβδομάδων και ήδη έχουν νοικιαστεί γραφεία σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη.
Κόμμα ετοιμάζεται να ιδρύσει και ο Αλί Μπαμπατζάν, πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός των Οικονομικών.
Ο δε Νταβούτογλου έσπευσε να εξηγήσει πως διαφωνεί σε σειρά πολιτικών του Ερντογάν, με έμφαση στον… περιορισμό της ελεύθερης έκφρασης.
Έτοιμοι να καθίσουν στο τραπέζι της συναλλαγής
Με λίγα λόγια, να ετοιμαζόμαστε σύντομα για τη μέρα που το τραπέζι θα καθαρίσει ξανά και σ’ αυτό θα ξανακαθίσει φρέσκος φρέσκος ο Αχμέτ Νταβούτογλου, επαναφέροντας στο προσκήνιο το «δυτικό» πρόσωπο της Τουρκίας, που ενδιαφέρεται για την ευρωπαϊκή της πορεία, πλην όμως απλά επιδιώκει την διασφάλιση των «εθνικών της δικαίων».
Γι’ αυτήν την «αλλαγή», γι’ αυτήν την επιστροφή στη «νομιμότητα», γι’ αυτή την επαναφορά του χαμένου λούστρου, η Τουρκία θα ζητήσει ξανά ανταλλάγματα. Με το γνωστό παζάρι…
Και εδώ υπάρχει ο κίνδυνος οι Ευρωπαίοι, που πάντα αναζητούν τις εύκολες λύσεις για να μπορούν να απολαμβάνουν την ησυχία τους και να κυκλοφορούν ανενόχλητοι στις δεξιώσεις, να το… συζητήσουν!
Θα είναι σα να κάθονται στο τραπέζι μετά από έναν πόλεμο, έχοντας ξανά απέναντί τους τον «επιτήδειο ουδέτερο».
Γιατί πόλεμος – και ακήρυχτος και κηρυγμένος – ήταν αυτό που ζήσαμε τα τελευταία χρόνια.
Και θ’ αρχίσει το παζάρι μέσω μεταναστευτικού
Θα έλθει, λοιπόν, ο Νταβούτογλου και θα πει τα γνωστά: Η Τουρκία είναι μια σημαντική χώρα που πρέπει να μπει στην ευρωπαϊκή οικογένεια, η κατάσταση άλλαξε, μπορούμε να κάνουμε μια καινούργια αρχή, η Ευρώπη μας χρειάζεται, η εξωτερική μας πολιτική θα εναρμονιστεί με αυτήν της ΕΕ, η ΕΕ χρειάζεται την Τουρκία για να εξαπλώσει την επιρροή της στα ανατολικά της σύνορα.
Και αφού τα πει όλα αυτά, θα θέσει και πάλι την θεωρία περί στρατηγικού βάθους (το οποίο θα αφορά πλέον το σύνολο της ΕΕ): Το στρατηγικό βάθος θα μας βοηθήσει να δούμε με σύγχρονο τρόπο την Ιστορία και τη γεωγραφία μας, θα βοηθήσει την πολιτική μας (ου μην αλλά και την ευρωπαϊκή πολιτική) να γίνει πιο ρεαλιστική, θα μπορέσουμε όλοι μαζί να σφυρηλατήσουμε μια ενιαία στάση απέναντι στις προκλήσεις της εποχής, θα ενσωματώσουμε περιοχές γειτονικές με την Τουρκία, θα επαναξιολογήσουμε τη θέση μας, θα συμβάλουμε στην ειρήνη και στην οικονομική ευημερία, ενώ παράλληλα θα υιοθετούμε μια πιο ευρωπαϊκή στάση στο εσωτερικό πεδίο.
Τα είχε άλλωστε πει όλα αυτά στη συνέντευξή του στην Καθημερινή και στον Αλέξη Παπαχελά, τον Μάρτιο του 2011.
Τώρα, θα προσθέσει και τα νέα στοιχεία: Ευχαρίστως να βοηθήσουμε στο θέμα των προσφύγων και των μεταναστών, το θέλουμε, το έχουμε αποδείξει, κακώς επικεντρωθήκαμε τα τελευταία χρόνια τόσο πολύ στο οικονομικό ζήτημα, άλλωστε η Ευρώπη δεν φείδεται χρημάτων, μας έχει βοηθήσει. Θέλετε, όμως, μια μόνιμη λύση και εμείς δημιουργήσαμε τις προϋποθέσεις προωθώντας το στρατηγικό βάθος και δημιουργώντας μια ζώνη ασφαλείας, όπου έχουμε εκπονήσει ένα σχέδιο κατασκευής κατοικιών για την εγκατάσταση των προσφύγων. Έχουμε τη λύση και σας την προσφέρουμε στο πιάτο.
Και μετά θα έλθει στο ψητό
Και αφού τους πει όλα αυτά τα ωραία και ευοίωνα, θα έλθει στο ψητό, θα αρχίσει το παζάρι. Και στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης θα πέσει το κρίσιμο ζήτημα:
Θέλουμε να έχουμε καλές σχέσεις με την Ελλάδα, αλλά η Ελλάδα θέλει να μας αποκόψει εντελώς από το Αιγαίο επί του οποίου διαθέτουμε τεράστια ακτογραμμή. Αυτό δεν είναι δίκαιο. Θα αναλάβουμε τους πρόσφυγες, θα διακόψουμε τις ροές προς την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά δεν μπορούμε να δεχθούμε άλλο αυτόν τον περιορισμό.
Με την Ελλάδα έχουμε διαφορές όσον αφορά στο Αιγαίο και πρέπει να βρεθεί μια συνολική λύση. Πρέπει να επιλυθούν όλες οι διμερείς μας διαφορές. Πρέπει να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των πτήσεων στην περιοχή, να τελειώνουμε με τις εντάσεις, να απολαύσουμε όλοι το μέρισμα της ειρήνης.
Βέβαια, το Καστελόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο, ανήκει στη Μεσόγειο. Η Ελλάδα χρησιμοποιεί το νησί για να δημιουργεί έναν ενιαίο θαλάσσιο χώρο μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.
Η Τουρκία, όμως, έχει διαφορετική άποψη, που βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και στη νομολογία των διεθνών δικαστηρίων.
Πρέπει επομένως να βρεθεί μια λύση. Κακώς ο Ερντογάν δημιούργησε τόσα πολλά προβλήματα στις σχέσεις μας με το Ισραήλ, πλην όμως η Τουρκία, που τόσο πολύ σας βοηθά στο μεταναστευτικό, δεν μπορεί να παρακολουθεί απομονωμένη και αμέτοχη συμμαχίες της Αθήνας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο και να βρισκόμαστε συνεχώς στην απ’ έξω.
Η συζήτηση ακούγεται φανταστική, αλλά δεν είναι. Αυτά θα πει ο Νταβούτογλου όταν θα καθίσει στο τραπέζι και αφού θα έχει τελειώσει ο «πόλεμος» του Ερντογάν.
Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει κανένα άλλο θέμα εκτός από την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, για το δικαίωμα εκμετάλλευσης του βυθού και του υπεδάφους στον θαλάσσιο χώρο πέρα από τα ελληνικά χωρικά ύδατα.
Η Τουρκία υποστηρίζει ότι τα νησιά του Αιγαίου δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και επιδιώκει πολιτική λύση, με βάση διμερή διαπραγμάτευση. και παραβλέποντας το Διεθνές Δίκαιο. Κατά την άποψη της Άγκυρας, η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας θα πρέπει να γίνει με βάση τη μέση γραμμή από βορρά προς νότο, μεταξύ τουρκικών παραλίων και των παραλίων της ηπειρωτικής Ελλάδος. Αν κάτι τέτοιο συνέβαινε τότε τα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου θα περιβάλλονταν από τουρκική υφαλοκρηπίδα με συνέπεια σειρά διεκδικήσεων σε χωρικά ύδατα, εναέριο χώρο και την ΑΟΖ.
Η Τουρκία έχει ήδη προχωρήσει σε αυθαίρετη οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης την οποία διεκδικεί μεταξύ Καστελόριζου, και Κύπρου. Εξ ου και οι έρευνες από την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων (ΤΡΑΟ), σε περιοχή που εφάπτεται της υφαλοκρηπίδας του Καστελόριζου. Διότι η Τουρκία διεκδικεί τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Καστελόριζου και Κύπρου ώστε να έχει δικαιώματα στις ΑΟΖ της Ανατολικής Μεσογείου.
Είναι προφανές, λοιπόν, ότι δεν μπορούμε να αποδεχθούμε άλλες διαφορές πλην της υφαλοκρηπίδας, ούτε την ύπαρξη ξένων ζωνών.
Ωστόσο, μετά το τέλος εποχής στην Τουρκία, τα θέματα αυτά θα μπουν στο τραπέζι με περισσότερη ένταση και ως αντάλλαγμα για το μεταναστευτικό. Θα επιχειρήσει δηλαδή ένα παζάρι στη βάση της συναλλαγής.
Και εδώ ελλοχεύουν οι κίνδυνοι. Κυρίως επειδή η Ευρώπη έχει εδώ και χρόνια μετατρέψει τη συναλλαγή σε πολιτική πρακτική. Έχει μπει για τα καλά στο παζάρι!
Δεν έχουν τύχη στο χάος της Λιβύης
Αυτά είναι τα θέματα. Όσο κι’ αν ο Ερντογάν πετάει πυροτεχνήματα, εμπλεκόμενος στον εμφύλιο της Λιβύης.
Άλλωστε, η Τουρκία αναμιγνύεται στα εσωτερικά της Λιβύης από τον καιρό της περίφημης Αραβικής Άνοιξης, το 2011. Έλαβε μέρος στη διαδικασία εφαρμογής του εμπάργκο όπλων κατά του Καντάφι και τον Ιούλιο του 2011, ο Νταβούτογλου, ως υπουργός των Εξωτερικών, είχε ταξιδέψει στη Βεγγάζη και έλαβε μέρος σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Μουσταφά Αμπντέλ Τζαλίλ, που προήδρευε τότε του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου των εξεγερμένων.
Η ανάμιξη συνεχίστηκε και το 2014 η Λιβύη ανακάλεσε τον πρέσβη της στην Άγκυρα.
Σήμερα, στη Λιβύη επικρατεί το απόλυτο χάος. Στην Ανατολική Λιβύη κυρίαρχος είναι ο στρατάρχης Χαφτάρ, αρχηγός του Λιβυκού Εθνικού Στρατού. Στη Δυτική Λιβύη, ο Σάρατζ, σύμμαχος του Ερντογάν, που πάει κι’ έρχεται στην Άγκυρα. Ο Χαφτάρ ελέγχει τις πετρελαιοπηγές, αλλά τα έσοδα από τα πετρέλαια ελέγχονται από την κεντρική τράπεζα.
Όσο για τον Χαφτάρ, έχει από τον Ιούνιο διακόψει σχέσεις με την Τουρκία και έχει δηλώσει πως κάθε τουρκικό αεροπλάνο ή πλοίο θα προσεγγίσει στη Λιβύη θα θεωρηθεί εχθρικό.
Επομένως, πρακτικά δεν έχουν νόημα οι απειλές και οι συμφωνίες.
Σιγή ιχθύος από Τσίπρα το 2018
Εδώ πρέπει να θυμίσω ότι στις 24 Οκτωβρίου 2018, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ είχε επισκεφθεί τη Λιβύη και είχε παρουσιάσει μια σειρά χάρτες οι οποίοι λίγο αργότερα δημοσιεύθηκαν στην φιλοκυβερνητική εφημερίδα Γενί Σαφάκ.
Ο Ακάρ είχε πει στους Λίβυους ότι η Ελλάδα έχει… υφαρπάξει 39.000 τ.χλμ από την υφαλοκρηπίδα της Λιβύης, ότι το Καστελόριζο δεν έχει δικαιώματα στη θαλάσσια περιοχή του, ότι οι ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου δεν τέμνονται και ότι η Ελλάδα επιδιώκει να περιορίσει την τουρκική υφαλοκρηπίδα σε μόλις 41.000 τ.χλμ, ενώ Ελλάδα και Κύπρος διεκδικούν υφαλοκρηπίδα 104.000 τ.χλμ σε βάρος Τουρκίας, Αιγύπτου και Λιβύης.
Συγγνώμη, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ που τώρα εκδίδει ανακοινώσεις κατά της κυβέρνησης, κατηγορώντας τη για πολιτική κατευνασμού και για τακτική παθητικού παρατηρητή, τότε ούτε μας είχε ανακοινώσει κάτι, ούτε είχε πράξει κάτι ως αντίδραση.
Και δεν θυμάμαι να αναφέρθηκε σε κάτι τέτοιο ο κ. Τσίπρας όταν ένα μήνα μετά, τον Νοέμβριο του 2018, είχε λάβει μέρος στη διεθνή διάσκεψη για τη Λιβύη στο Παλέρμο.
Μόνο κάτι θριαμβολογίες περί της «πρώτης φοράς» που η Ελλάδα συμμετέχει σε διεθνή διάσκεψη για τη Λιβύη (ψέματα, διότι η Ελλάδα είχε ξαναπάει σε μια τέτοια διάσκεψη το 2011).
Θα πείτε, βέβαια, ότι τότε οι Ταλεϋράνδοι του ΣΥΡΙΖΑ ασχολούνταν με τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Για να μην θυμηθώ και αυτά που έλεγε ο Τσίπρας στη Βουλή, στις 24 Ιανουαρίου 2011, στην προ ημερησίας διάταξης συζήτηση για τα εθνικά θέματα, όταν ζητούσε καθορισμό της ΑΟΖ με τη Λιβύη (αλήθεια γιατί δεν το έκανε ο ίδιος όταν στρογγυλοκάθισε στον πρωθυπουργικό θώκο;).
Συμπέρασμα:
Στην Τουρκία έρχεται τέλος εποχής. Και – με δεδομένη την ανικανότητα της Ευρώπης να λύσει το μεταναστευτικό και την ροπή της προς τα επιφανειακά παζάρια - η νέα εποχή που ανατέλλει μπορεί να αποδειχθεί πολύ επικίνδυνη…
Σοφία Βούλτεψη*
*Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, Ν.Δ., πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητική εκπρόσωπος, δημοσιογράφος
Φωτογραφία: APImages
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου