Ελλάδα, αγάπη μου!

Νιώθω βαθιά ταπεινωμένος, ως φιλέλληνας, όταν μια εφημερίδα τολμά να βάλει τίτλο πως η Ελλάδα είναι «μια χώρα ίσως λιγότερο "ευρωπαϊκή" απ' ό,τι φαίνεται» κι όταν το περιεχόμενο αυτού του άρθρου είναι κακή σύνοψη μιας ιστορίας την οποία οι συντάκτες δεν έχουν ζήσει. 

Νιώθω ταπεινωμένος, ως Γάλλος, που ...συμπατριώτες μου πληγώνουν με τέτοιο τρόπο την ιστορία και τροφοδοτούν τον μύθο του ψεύτη και πονηρού (poniros στο πρωτότυπο) Έλληνα.

Αν λοιπόν δεν είναι η Ελλάδα ευρωπαϊκή χώρα, ποιος αξίζει αυτόν τον τίτλο; 

Ο γερμανός βάρβαρος ή η ύπουλη Αλβιών, την οποία ο μεγαλύτερος ποιητής της, ο Βύρωνας, κατηγορούσε ήδη για λεηλασία της χώρας του Ομήρου; 

Περισσότερο ευρωπαϊκή η Αγγλία, που δεν επιθυμεί καμία ευρωπαϊκή αλληλεγγύη - και κυρίως όχι εκείνη που θα της κόστιζε χρήματα; 

Δεν είναι αυτή η χώρα που...

επανέφερε στην Ελλάδα τον στρατό και τον βασιλιά στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, πυροδοτώντας έναν κατακλυσμό που η Ελλάδα έμελλε να πληρώσει πολύ ακριβά, μια χώρα που μπορεί εντούτοις να υπερηφανεύεται για την αντίσταση την πιο υποδειγματική απέναντι στον Ναζί κατακτητή.

Η ιδέα της Ευρώπης δεν έχει και πολλά χρόνια ζωή, αμφιβάλλω αν μπορούμε να διανέμουμε διπλώματα ευρωπαϊκότητας. Τόσο η ιδέα όσο και το γεωγραφικό της περιεχόμενο είναι προς οικοδόμηση και όχι ένα ακέραιο δεδομένο.

Ο Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν έβαλε την Ελλάδα στην Ευρώπη διότι, λέει, από αυτή τη χώρα έρχονταν η δημοκρατία και ο πολιτισμός. 

Έστω, αν και μπορεί κανείς να πει πολλά για αυτή την αθηναϊκή δημοκρατία, την οπαδό της δουλείας, την ιμπεριαλιστική… Αλλά ο τόνος τοποθετείται εσφαλμένα, διότι το πρόβλημα δεν είναι να μάθουμε πού γεννήθηκε η δημοκρατία, το πρόβλημα είναι να αναγνωρίσουμε ότι ο ελληνικός ή, καλύτερα ας πούμε, ο ελληνορωμαϊκός πολιτισμός είναι το μόνο κοινό σκυρόδεμα σε μια ιστορία φτιαγμένη από αντιπαλότητες και παγκόσμιους πολέμους. Αυτός ο περίφημος ελληνικός πολιτισμός έθρεψε την Αναγέννηση, τα γράμματα και τις τέχνες, τους κλασικούς μας του 18ου αιώνα και γονιμοποίησε τις ελίτ του ίδιου αυτού αιώνα που συντάραξαν τον κόσμο.

Η θέση της Ελλάδας είναι στο κέντρο της Ευρώπης, πρόκειται άλλωστε για μία από τις πιο ζωντανές και τις πιο λαμπερές εστίες της ευρωπαϊκής κουλτούρας: με πρόσωπα αξιοσημείωτα σε όλους τους τομείς, και όχι μόνο στην ποίηση, με μια πρωτότυπη σχολή ζωγραφικής που αρχίζει από τον Θεόφιλο και οδηγεί στον Τσαρούχη μέσω του Εγγονόπουλου, με φιλόσοφους όπως ο Κορνήλιος Καστοριάδης… 

Δείτε ποιοι μεταφράζονται στην Ελλάδα: ο Βερνάν, ο Φουκό και ο Ντεριντά• δείτε πού διαπλάθονται οι ελίτ: στον τομέα της ιστορίας, η EHESS (Ανώτατη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών) έχει παίξει μεγάλο ρόλο. Και θα βρείτε στην Ελλάδα μια γενιά αξιόλογων ιστορικών που συμμετέχουν στην ανανέωση του κλάδου.

Όλοι λοιπόν ψεύτες και κλέφτες τους οποίους πρέπει να υπερασπιστούμε γιατί εφηύραν κάποτε τη λέξη «δημοκρατία»; 

Υπάρχουν πολλά ακόμα πράγματα να βάλουμε στη ζυγαριά: η φιλοσοφία (α λα δυτικά), η ιστορία, το θέατρο… 

Υπάρχουν σήμερα σε αυτή τη χώρα άνδρες και γυναίκες από τους πιο καλλιεργημένους και τους πιο πολιτισμένους που γνωρίζω, δεν δέχομαι να τους βάζουν «βάρβαροι» στον πάγκο της Ευρώπης. 

Όσο για τους αξιοθρήνητους κομπιναδόρους, σε ποια χώρα δεν υπάρχουν, έχοντας διασπαθίσει δεκάδες δισεκατομμύρια;

Το ερώτημα δεν είναι αν η Ελλάδα είναι περισσότερο ή λιγότερο ευρωπαϊκή: τα ίδια τα θεμέλια της Ευρώπης δεν υφίστανται χωρίς τον ελληνισμό.
Να θυμίσουμε πως η Ευρώπη ήταν μια πριγκίπισσα από τη Φοινίκη που απήχθη από Κρήτες προκαλώντας μία από τις πρώτες διαμάχες μεταξύ Ανατολής και Δύσης. 

Η Ευρώπη έχει λοιπόν και ανατολίτικες ρίζες κι αυτός είναι ένας πολύ χρήσιμος μύθος σε αυτές τις εποχές διασταύρωσης των πληθυσμών.
Τσιμέντο της Ευρώπης δεν είναι οι τράπεζες και οι τραπεζίτες αλλά ένας πολιτισμός, και ο ελληνικός πολιτισμός είναι ένα από τα στοιχεία που μας ενώνουν, αλίμονο, υπάρχουν τόσο λίγα!

Vive la Grece! Και ας μην αφήσουμε τεχνοκράτες να γονατίσουν φίλους και αδελφούς, πόσο μάλλον να τους ταπεινώσουν και να ταπεινώσουν κι εμάς.
_______________________________________

Του Etienne Roland, στη γαλλική "Le Monde" -    
* Ο κ. Ετιέν Ρολάν είναι πρώην διευθυντής της Γαλλικής Σχολής Αθηνών (EFA) και επίτιμος καθηγητής Ελληνικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris I - Πάνθεον - Σορβόννη.

Το κείμενο αυτό είναι η απάντηση του κ. Ρολάν στο πρόσφατο δισέλιδο δημοσίευμα της «Monde» με τίτλο «Ελλάδα - Ευρώπη: η μεγάλη παρεξήγηση», όπου αμφισβητούνταν η ευρωπαϊκότητα της χώρας μας.

Ακολουθεί το πρωτότυπο κείμενο από τη συνδρομητική Le Monde:
______________________________________

ELLADA, agapi mou,
par ETIENNE ROLAND, Ancien directeur de l'Ecole francaise d'Athenes, professeur emerite d'archeologie grecque, Paris I Pantheon-Sorbonne
Je me sens profondement humilie dans mon philhellenisme quand un journal ose titrer que la Grece est un « pays peut-etre moins “europeen” qu'il n'y parait » et que le contenu de cet article est un mauvais resume d'une histoire que les auteurs n'ont pas vecue ; je suis humilie comme Francais que des compatriotes fassent si mal de l'histoire et nourrissent le mythe du Grec menteur et poniros.
Je ne reviendrai que sur quelques points. Si la Grece n'est pas un pays europeen, qui merite ce titre ? Le barbare germain ou la perfide Albion a laquelle son plus grand poete, Byron, reprochait deja de piller le pays d'Homere ? Plus Europeenne l'Angleterre qui ne veut d'aucune solidarite europeenne et surtout pas de celles qui lui couteraient de l'argent ? N'est-ce pas elle qui a ramene en Grece l'armee et le roi, a la fin de la Seconde Guerre mondiale, declenchant un cataclysme que le pays allait payer tres cher, pays qui peut pourtant se targuer de la resistance la plus exemplaire face a l'occupant nazi. Il n'y a pas si longtemps qu'est nee l'idee d'Europe et je doute que l'on puisse distribuer des brevets d'europeanisme. L'idee comme son contenu geographique est a construire et n'est pas une donnee intangible.
V. Giscard d'Estaing a fait rentrer la Grece en Europe parce que, dit-il, la democratie et la culture venaient de ce pays. Soit, meme s'il y aurait beaucoup a dire sur cette democratie athenienne, esclavagiste et imperialiste... Mais l'accent est mal mis, car le probleme n'est pas de savoir ou est nee la democratie, le probleme est de reconnaitre que la culture grecque, disons greco-romaine, est le seul ciment commun dans une histoire faite de rivalites et de guerres mondiales. Cette fameuse culture grecque a nourri la Renaissance, les lettres comme les arts, nos classiques du XVIIe s. et a feconde les elites du XVIIIe s qui ont bouleverse le monde. Le XIXe s. a joue un role fondamental dans la diffusion des arts et des lettres grecques engendrant un courant « neo-classique » que l'on retrouve a Edimbourg,- qui en fut l'un des centres et ou l'on voulut construire un Parthenon — , mais aussi a Ratisbonne, ou le Walhala, celebrant la victoire des Allemands sur les troupes napoleoniennes, est une replique d'un temple grec.
L'art contemporain a partir de 1900 s'est construit en reaction contre le « classicisme » et l'on ne peut que s'en rejouir, car la lecon de l'art grec etait celle de la concurrence et de la liberte. La culture de nos elites s'est modernisee et le latin, comme le grec, ne sont plus que marginalement enseignes dans nos ecoles. Loin de moi l'idee de vouloir en refaire la culture de l'elite, qui se nourrit aujourd'hui de diversites litteraires ou artistiques dans un contexte mondialise : cela est fort bien et l'un des acquis essentiels de ce que l'on appelle la « post-modernite ». Mais ces transformations n'affectent nullement la place de la Grece au centre de l'Europe, car il s'agit d'un des foyers les plus vivants et les plus brillants de la culture europeenne : des individualites remarquables dans tous les domaines, et pas seulement en poesie, une ecole de peinture originale de Theophilos a Tsaroukis en passant par Engonopoulos, des philosophes comme Kastoriadis.Regardez qui est traduit en Grece : Vernant, Foucault et Derrida ; regardez ou sont formees les elites : dans le milieu historien, l'EHESS a joue un grand role et vous trouvez en Grece une generation de remarquables historiens participant au renouvellement de la discipline.
Alors tous des menteurs et des voleurs qu'il faut defendre parce que dans le temps ils ont invente le mot de democratie ? Il y aurait bien d'autres choses a mettre dans la balance : la philosophie (a l'occidentale), l'histoire, le theatre... Il y a aujourd'hui dans ce pays des hommes et des femmes parmi les plus cultives et les plus polices que je connaisse ; je ne supporte pas que des « barbares » les mettent au banc de l'Europe. Quant aux fraudeurs minables, dans quel pays n'en trouve-t-on pas, qui ont dilapide des dizaines de milliards a date recentes ?
Il ne s'agit pas de savoir si la Grece est plus ou moins europeenne, puisque les fondements meme de l'Europe ne s'entendent pas sans l'hellenisme ; rappelons qu'Europe est une princesse phenicienne enlevee par des Cretois et engendrant un des premiers conflits entre l'Occident et l'Orient. Europe a donc aussi des racines orientales, un mythe bien utile dans ces temps d'hybridation des populations. L’Europe n'a pas pour ciment des banques et des banquiers, elle a pour ciment une culture, et la culture hellenique est un des elements qui nous unit ; helas, il y a en a bien peu !
Vive la Grece, et ne laissons pas des technocrates mettre a genoux des amis et des freres, encore moins les humilier et nous humilier.
Le Monde.fr