Χριστουγεννιάτικα «καμπανάκια» από Στασινόπουλο και Sunlight

Η φυγή προς τα εμπρός είναι η ελληνική συνταγή για την ανάπτυξη. 

Τρίτος υψηλότερος ρυθμός στην ευρωζώνη. Ρεκόρ 20ετίας στις άμεσες ξένες επενδύσεις, ταχεία αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους, μείωση της ανεργίας κάτω του 10%. 

Τα πάντα δείχνουν ότι η οικονομία μεγαλώνει, αυτά βλέπουν ο Economist, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο ΟΟΣΑ, οι οίκοι αξιολόγησης, τα ξένα μέσα ενημέρωσης, την ίδια στιγμή που η ευρωπαϊκή οικονομία ίπταται χαμηλά.

Αλλά επειδή δεν τρέχουμε μόνοι μας στην παγκόσμια κούρσα, θα έπρεπε να κυνηγάμε κάθε επένδυση σαν να μην υπάρχει αύριο, όπως κάναμε τον πρώτο καιρό μετά τις εκλογές του 2019. Η υπόθεση της... Sunlight που εξετάζει να κάνει ένα gigafactory κατασκευής μπαταριών λιθίου στην Γαλλία αντί για τις περιοχές απολιγνιτοποίησης της Δ.Μακεδονίας, όπως αρχικά σχεδίαζε, έρχεται να μας αφυπνίσει. 

Όπως είπε προ ημερών ο διευθύνων σύμβουλος της Sunlight, Λάμπρος Μπίσαλας, οι συζητήσεις με την ελληνική κυβέρνηση προκειμένου το gigafactory να γίνει στη Δυτική Μακεδονία έχουν ξεκινήσει εδώ και ενάμισι χρόνο, χωρίς να έχουν καταλήξει. Η γαλλική ωστόσο πλευρά, μετά από μόλις δύο μηνών επαφών με τη Sunlight, της πρότεινε ότι θα επιδοτήσει με 700 εκατ ευρώ την συγκεκριμένη επένδυση, εφόσον αυτή γίνει εκεί. 

«Εκεί, κάθεσαι κάτω συζητάς και σε έναν μήνα έχεις προσφορά. Εδώ προσπαθείς 1-2 χρόνια και ακόμη δεν ξέρεις», είπε ο Έλληνας μάνατζερ. Και πρόσθεσε: «Υπάρχουν χώρες που το αντιμετωπίζουν αυτό με πολύ μεγάλη ζέση γιατί βλέπουν το μέλλον να έρχεται. Γιατί οι μπαταρίες λιθίου δεν είναι απλώς ένα εργοστάσιο. Μπαίνεις σε ένα πολύ μικρό club χωρών και αποκτάς βαθιά τεχνογνωσία στο μέλλον». Μιλάμε για την πρώτη μεγα-επένδυση παραγωγής στην Ευρώπη, σε cells λιθίου, δηλαδή τα στοιχεία εκείνα που απαρτίζουν τις μπαταρίες, το 90% των οποίων εισάγεται από τη Κίνα.

Τι μας λέει ο κ. Μπίσαλας; Ότι αν στην Ελλάδα χρειαζόμαστε 1,5 χρόνο να συζητάμε τα διαδικαστικά μιας επένδυσης, όταν σε μια άλλη χώρα αρκούν 1- 2 μήνες, προφανώς ο επενδυτής θα επιλέξει τη δεύτερη. Το περιέγραψε όσο καλύτερα γίνεται, λέγοντας «και εγώ θα ήθελα να κάνω την επένδυση στη Δυτική Μακεδονία, αλλά αν δεν βγαίνει, υπάρχει θέμα. Δεν θα πετάξουμε 1,5 δισ. ευρώ για να δούμε εάν θα τα καταφέρουμε ή όχι».

Τα όσα συμβαίνουν με τη Sunlight επαναφέρουν στη συζήτηση το ερώτημα αν έχουμε πιστέψει - στην πράξη, όχι στα λόγια - στην αναγκαία εθνική στροφή προς την αλλαγή παραγωγικού μοντέλου και την εξωστρεφή παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών. Περηφανευόμαστε, και δικαίως, για την αύξηση των εξαγωγών που έχουν υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με το 2009, την αρχή της κρίσης, αλλά η συμβολή της βιομηχανίας στο ΑΕΠ παραμένει στο 9,1%, ποσοστό που μας κατατάσσει στους ουραγούς (24η θέση) στην ΕΕ. 

Το ένα καμπανάκι ήρθε από τη Sunlight. Το δεύτερο από τον επικεφαλής του ομίλου Viohalco, Μιχάλη Στασινόπουλο. Η κατά κεφαλήν παραγωγικότητα της ελληνικής βιομηχανίας παραμένει πολύ χαμηλή σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και η διαφορά με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο διευρύνεται, μας θύμισε προ ημερών ο πρόεδρος της «Ελληνικής Παραγωγής». Και ο δείκτης αυτός δεν πρέπει να συγχέεται με την αποδοτικότητα των εργαζομένων. Δείχνει τον χαμηλό βαθμό της βιομηχανικής έντασης, της βιομηχανικής εγκατεστημένης ισχύος, τις λιγοστές γραμμές παραγωγής που έχουμε στην Ελλάδα.

Και καλά θα πει κανείς, τι μπορεί να παράξει η τουριστική Ελλάδα; Πάρα πολλά, είναι η απάντηση. Από cells λιθίου για μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων και πλωτήρες για θαλάσσια αιολικά πάρκα, έως νέα σύγχρονα πλοία στα ναυπηγεία Ελευσίνας. Να υπενθυμίσουμε σε όσους το αγνοούν ότι οι διεθνείς και ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας είναι αχανείς και σε μέγεθος αλλά και σε φάσμα παραγόμενων προϊόντων. Οτιδήποτε βρίσκεται γύρω μας, απαρτίζεται από πρώτες ύλες, ημι προϊόντα, εξαρτήματα, βοηθητικές ύλες, και παράγεται από γραμμές παραγωγής που κι αυτές χρειάζονται πολλών ειδών προϊόντα για να λειτουργήσουν. Αυτή είναι και η έννοια της αλυσίδας αξίας. 

Και είναι βιαστικό το συμπέρασμα, ότι για όλα φταίει το μικρό μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων, αφού άλλες χώρες με αντίστοιχο μείγμα, έχουν πολύ μεγαλύτερη βιομηχανική παραγωγή. Την απάντηση, όπως και στο ψευτοδίλημμα «βιομηχανία ή τουρισμός», μας τη δίνει η Πορτογαλία ή οποία μας ξεπερνά και στα δύο.

Επομένως; Ο κ. Στασινόπουλος βάζει ξανά στην κουβέντα ένα θέμα που συζητείται επί δεκαετίες στην Ελλάδα. Τη σύσταση ενός Υπουργείου Βιομηχανίας με μια μακρόπνοη στρατηγική. Ένα υπουργείο όμως με ισχυρές αρμοδιότητες. Για το ενεργειακό κόστος, τα επενδυτικά κίνητρα, τις αδειοδοτήσεις, τα θέματα ανθρώπινου δυναμικού, για τα οποία σήμερα η βιομηχανία πρέπει να απευθύνεται αλλού. Και γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, καταλήγουμε να μην έχει κανείς την τελική ευθύνη για τον χώρο, για τα προβλήματα, αλλά και για τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται για να αναπτυχθεί..

Αν ο όμιλος Sunlight επιλέξει τελικά τη Γαλλία για να κατασκευάσει το εργοστάσιο παραγωγής cells λιθίου, δεν θα είναι μόνο το γεγονός ότι θα βρίσκεται στο κέντρο της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας. Δεν είναι μόνο η προσβασιμότητα στα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα το κίνητρο δημιουργίας μιας τέτοιας επένδυσης. Η επιλογή της τοποθεσίας καθορίζεται από πολλούς παράγοντες.

Απ' όλα τα παραπάνω και φυσικά από το Χωροταξικό που μάλλον συνδέεται και με τις καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά την αρχική επιλογή της Δ.Μακεδονίας. Διακόσια περίπου χρόνια από τη σύστασή μας ως κράτος δεν έχουμε ακόμη αποκτήσει ένα σαφές πλαίσιο. Ακόμη και σήμερα, κανείς δεν είναι σε θέση να πει ακριβώς σε έναν επενδυτή τι χρήσεις έχει κάθε σημείο, που χτίζει και τι, ποιες είναι οι ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές. Η πολεοδομική και χωροταξική μεταρρύθμιση παραμένει το ζητούμενο. Τώρα εκπονείται ο νέος Χωροταξικός χάρτης της χώρας με στόχο να έχει ολοκληρωθεί έως το 2026 για να μη χαθεί ούτε ευρώ από τα 400 εκατ του Ταμείου Ανάκαμψης που τον χρηματοδοτεί. Και όταν μια περιοχή δεν είναι τακτοποιημένη χωροταξικά, ακυρώνονται εν τοις πράγμασι και πολλά από τα οφέλη της γενναίας πράγματι προόδου που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια με την ταχύτερη έκδοση στις αδειοδοτήσεις.

Γιώργος Φιντικάκης