Έχει η επιχειρηματικότητα ηλικία;

Αφορμή για να γράψω αυτό το άρθρο, στάθηκε η συζήτηση που είχα πρόσφατα με κάποιους καλούς μου φίλους, που είναι κοντά στην ηλικία των πενήντα.

Ακούν πολλά για τα νέα παιδιά που επιχειρούν, για τις επιτυχίες τους, για την έξοδο τους σε άλλες αγορές και θέλουν να μάθουν (με λίγη επιφυλακτικότητα, ομολογώ) τι γίνεται εκεί έξω.
Διέκρινα ένα συναισθηματικό κράτημα στον ενθουσιασμό τους (ο ενθουσιασμός χαρακτηρίζει αυτούς που έχουν μια νέα ιδέα και θέλουν να την κάνουν να δουλέψει), μια νοοτροπία του στυλ «αυτά είναι για τα νέα τα παιδιά, όχι για εμάς» και ένα μικρό τσίμπημα ζήλιας.
Με την έκβαση της κουβέντας, ακούστηκαν διάφορες ατάκες «είμαι πολύ μεγάλος στα 52 μου για επιχειρηματικά ξεκινήματα», «εγώ σε λίγο θα πάω για απόσυρση» κτ.λ. 

Αντιγύρισα επιχειρήματα...
σχετικά το θέμα της ηλικίας και το απόφθεγμα του Mark Twain που είχα κάπου διαβάσει «η ηλικία δεν είναι τίποτα παρά μόνο αριθμοί» και ότι είναι θέμα καθαρά νοοτροπίας και θέλησης. Τους ενθάρρυνα να το ξανασκεφτούν και μοιραστούν τις ιδέες τους- αν έχουν- με άλλους, να ενημερώνονται και να σκέφτονται ανοικτά.

Αυτή η συζήτηση με έκανε να σκεφτώ τι μπορεί να προκαλεί αυτήν την θεώρηση πραγμάτων στους μεσήλικες. Η αλήθεια είναι ότι ο τρόπος του επιχειρείν έχει αλλάξει δραστικά με την παγκοσμιοποίηση και την χρήση του ίντερνετ. Αυτοί οι νέοι τρόποι άφησαν πίσω λιγάκι τους επιχειρηματίες της προηγούμενης γενιάς που είτε δεν θέλησαν να προσαρμοστούν είτε προσαρμόστηκαν λιγάκι ανορθόδοξα, δαιμονοποιώντας τις νέες τεχνολογίες αλλά και τις νέες τάσεις της επιχειρηματικότητας. Η επιστήμη και η τεχνολογία εξελίσσονται και εμείς χρειάζεται να γνωρίζουμε τι συμβαίνει για να είμαστε σε θέση να μείνουμε στην αγορά. Από την άλλη, τα media συνεχώς προβάλλουν τους νέους σούπερ σταρ, που και νέοι είναι και μια καινοτομία είχαν να επιδείξουν (βλ. Zuckerberg).

Είναι εύκολο κανείς να συμπεράνει ότι η νέα αυτή τάση που επιδεικνύει την διαφοροποίηση και την καινοτομία σαν κύρια συστατικά επιτυχίας, κομπλάρουν τους πρεσβύτερους στην ηλικία, κάνοντας να θεωρούν ότι η δημιουργία startup επιχειρήσεων είναι για τους teenagers και τους εικοσιπεντάρηδες και ότι δεν θα έχουν τύχη σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Είναι όμως αυτό αλήθεια;

Ας βάλουμε τα πράγματα στην σειρά τους...

Καταρχήν, το γεγονός ότι προβάλλονται μέσα από τα media, νέοι tech Gurus που κάνουν επιχειρηματικά ξεκινήματα με τεχνολογικές αιχμές και αυτοί οι νέοι με κάποιον τρόπο δοξάζονται, είναι μια πλευρά του νομίσματος. Η άλλη πλευρά είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των νέων εταιριών στην Ευρώπη και στην Αμερική δεν έχουν τεχνολογική βάση, δεν είναι τόσο profit-sexy όσο αυτές οι startup και ότι δεν προσπαθούν ντε και καλά να αλλάξουν τον κόσμο. Είναι καλό εξετάζοντας την ιδέα να εξετάζεται το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και η διαφοροποίηση- απαραίτητο στοιχείο για να βγείτε με αξιώσεις στην αγορά, όμως τόσο όσο ώστε να μην γίνεται νεύρωση. Επιπλέον, τα στατιστικά δείχνουν ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι ξεκινούν επιχειρήσεις - όχι απαραίτητα νεοφυείς- περισσότερο από τους νεότερους.

Σύμφωνα με έρευνα που έκανε το Ινστιτούτο Kauffman, έδειξε ότι στην Αμερική, η ηλικιακή κατηγορία 35-44 κρατάει τα σκήπτρα εμπλοκής της σε επιχειρηματικά ξεκινήματα και έπεται η ηλικιακή κατηγορία των 55-64 με μια τεράστια δρασκελιά στην δεύτερη θέση. Οι μεσήλικες προβάλλουν λόγους συμπλήρωσης του εισοδήματος τους αλλά και λόγω ότι θεωρών η απασχόληση του εξασφαλίζει ένα καλό επίπεδο και ισορροπία ζωής τους ακόμα και μετά την σύνταξη. Ανεξάρτητα με τους παραπάνω λόγους, δεν είδαμε να γίνεται ιδιαίτερη μνεία στις μεγαλύτερες ηλικίες παρόλο που είναι αρκετά δραστήριες από ότι φαίνεται. Και αυτό είναι λιγάκι άδικο :)

Στην Ελλάδα, με τα προβλήματα απασχόλησης που υπάρχουν, η επιχειρηματικότητα φαντάζει ως μονόδρομος για ανθρώπους που θέλουν μια αξιοπρεπή επαγγελματική αλλά και προσωπική ζωή. Η ικανότητα εμπλοκής μας σε ένα επιχειρηματικό ξεκίνημα είναι ένα πολυδιάστατο ζήτημα το οποίο υποτιμάται αν λαμβάνουμε υπόψιν ένα και μόνο παράγοντα, την ηλικία. Η έρευνα έχει δείξει ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι έχουν περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν όταν ξεκινούν μια επιχείρηση. Και αυτό γιατί οι παλαιότεροι έχουν την εμπειρία, την ευρηματικότητα και την προνοητικότητα που χρειάζεται για να οδηγήσουν το καράβι που λέγεται επιχείρηση στα βαθιά νερά της επιχειρηματικής θάλασσας. Λόγω αυτής της εμπειρίας, έχουν ένα θησαυρό που τους κάνει πολύτιμους και ανεκτίμητους, ένα πραγματικό asset, μέσα σε ομάδες. Από την άλλη, πρέπει να αποποιηθούν την μάσκα του ξερόλα-μεσήλικα και να συνεργαστούν εποικοδομητικά με την νέα γενιά, αισθανόμενοι ότι υπάρχει δούναι και λαβείν: από την μια πλευρά η φρεσκάδα από την άλλη πλευρά η εμπειρία :)

Τι 30, τι 40, τι 50... ποτέ δεν είναι αργά για να κάνεις ένα ξεκίνημα επιχειρηματικό.

Σε τελική ανάλυση, μια καλή επιχειρηματική ιδέα σε συνδυασμό με την άψογη πραγματοποίηση της είναι αυτό που οδηγεί στην επιτυχία- και όχι τα χρόνια που γράφει η ταυτότητα μας. Αν σκεφτούμε ότι το προσδόκιμο ζωής αυξάνει, η μακροημέρευση είναι θέμα λίγων χρόνων να εφαρμοσθεί (ήδη είναι στα επιστημονικά εργαστήρια), είναι καλό να βλέπουμε τα βήματα μας επιχειρηματικά ή μη, με την προοπτική πολλών ετών και να μην αυτοπεριορίζουμε τους ορίζοντες και τις δυνατότητες μας.

Σουσάνα Κάλφα