Το δίλημμα ασφαλείας του Ισραήλ και το Ιράν

Στην Ντόχα του Κατάρ όπου διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις για μια εκεχειρία στη Γάζα, το Ισραήλ καλείται, εκτός από τις πιέσεις που δέχεται από τον Τζο Μπάιντεν, να αντιμετωπίσει και τις απειλές του Ιράν, το οποίο παίζοντας έξυπνα το επικοινωνιακό παιχνίδι επιχειρεί να το εγκλωβίσει σε ένα αδιέξοδο.

Τι λέει το Ιράν:

Έχω το δικαίωμα να απαντήσω, όπως εγώ προκρίνω, για την εξόντωση του Χανίγια μέσα στην Τεχεράνη, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί και από την πορεία των διαπραγματεύσεων στην Ντόχα. Αν συμφωνήσει το Ισραήλ υπάρχει το ενδεχόμενο να μην το πλήξουμε. 

Αυτή είναι η θέση των αγιατολάδων. Έτσι, αν τελικά το Ισραήλ συμφωνήσει στην εκεχειρία στη Γάζα θα βγουν και θα υποστηρίξουν ότι συμφώνησε γιατί τους φοβήθηκε. Φοβήθηκε τα... πλήγματα τα δικά τους και των συμμάχων τους.

Από την άλλη πλευρά αυτό το γνωρίζει ο Νετανιάχου και πολύ δύσκολα θα συνάψει συμφωνία που θα εκληφθεί ότι έγινε λόγω των απειλών του Ιράν. Θα είναι ένα πλήγμα στο κύρος το δικό του και του Ισραήλ.

Αν θέλουμε να δούμε με καθαρή ματιά την κατάσταση, το Ισραήλ πάντα πίστευε πως το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν νομοτελειακά, όταν ολοκληρωθεί, θα αποτελέσει μια θανάσιμη απειλή για την ύπαρξή του. Είναι τέτοια η φύση του καθεστώτος του Ιράν που δε μπορεί να διαχωριστεί από το πρόταγμα της εξαφάνισης του Ισραήλ από τον χάρτη. Οι αγιατολάδες δε θέλουν - όπως επεδίωκαν οι κοσμικοί Άραβες ηγέτες να αποσπάσουν εδάφη από το Ισραήλ. Επιδιώκουν να πάψει να υφίσταται.

Συνεπώς στην ηγεσία του Ισραήλ υπάρχει η πεποίθηση ότι το Ιράν, ευθύς ως αποκτήσει ατομικά όπλα, θα επιχειρήσει να τα χρησιμοποιήσει εναντίον του. Έτσι επιζητεί ευκαιρία να καταστρέψει τις πυρηνικές του εγκαταστάσεις ώστε είτε να ματαιώσει είτε να πάει πολύ πίσω χρονικά το σχετικό πρόγραμμα.

Αν οι αγιατολάδες κάνουν το λάθος και κτυπήσουν το Ισραήλ με drones και πυραύλους, αυτό θα είναι μια καλή ευκαιρία για τον Νετανιάχου να επιχειρήσει το κτύπημα που τόσο επιθυμούσε. Υποστηρίζεται πως η ηγεσία του Ιράν - ή μάλλον αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις - σκέφτονται ορθολογικά. Ο αποκλειστικός τους γνώμονας είναι η ασφάλεια του καθεστώτος τους, με δεδομένο ότι στο εσωτερικό του Ιράν υφέρπει - παρά την τρομοκρατία - η λαϊκή δυσαρέσκεια.

Προσωπικά πιστεύω πως θεοκρατικά καθεστώτα, σε οριακές στιγμές, βάζουν στην άκρη τον ορθολογισμό και υπακούνε στα αρχέγονα προτάγματά τους. Η αντίληψη που έχουν για τον θάνατο και τον στρατό των «μαρτύρων» το αποδεικνύει.

Έτσι, το τι θα γίνει στην Ντόχα μπορεί να αποβεί καθοριστικό όχι απλώς για τη Γάζα, αλλά για όλη την περιοχή. Το δίλημμα ασφαλείας του Ισραήλ είναι ένα υπαρξιακό δίλημμα και όλες οι ηγεσίες του, στρατιωτικές και πολιτικές, μας έχουν δείξει, από το 1948, την οδό που ακολουθούν για την υπέρβασή του.

Σάκης Μουμτζής