Στα σκαριά νέος άξονας Ασφάλειας - Συνεργασίας από Μεσόγειο μέχρι Κόλπο

Στη διαμόρφωση ενός νέου διαφορετικού και αναβαθμισμένου πλαισίου συνεργασίας με τη διεύρυνση των Τριμερών συνεργασιών και προς τις χώρες του Κόλπου και άλλες περιφερειακές δυνάμεις στρέφονται Αθήνα και Λευκωσία, κινήσεις που δεν αφορούν μόνο την αντιμετώπιση των απειλών ασφαλείας συμβατικών και ασύμμετρων, αλλά και στην ενίσχυση της συνεργασίας σε όλους τους τομείς.

Αυτό το περιφερειακό σύστημα ασφάλειας θα χρειαστεί φυσικά χρόνο για να διαμορφωθεί, αλλά οι πρώτες βάσεις έχουν μπει τόσο με... την διεύρυνση των Τριμερών με την εμπλοκή στη διαδικασία αυτή χωρών όπως τα ΗΑΕ και η Ιορδανία, όσο και με τη στήριξη που προσφέρουν στα σχήματα αυτά οι ΗΠΑ και το ενδιαφέρον που επιδεικνύουν για συνεργασία, δυνάμεις όπως η Γαλλία και η Ινδία.

Ο κ. Δένδιας, που έχει αναλάβει και τη σχετική πρωτοβουλία, την Τετάρτη είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΑΕ Αμπντουλάχ μπιν Ζαγέντ αλ Ναχιάν και στην ανάρτησή του στο twitter αποκάλυψε ότι, εκτός των εξελίξεων στην περιοχή και την αντιμετώπιση της πανδημίας, συζητήθηκε και η «προσεχής υπουργική συνάντηση με τις χώρες της περιοχής».

Και ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Ν. Χριστοδουλίδης στις δηλώσεις του μετά την συνάντηση του με τον βρετανό ΥΠΕΞ Ντ. Ράαμπ, αναφέρθηκε στο «διευρυνόμενο πλαίσιο των Τριμερών μηχανισμών συνεργασίας, με στόχο την προώθηση συνεργειών μέσω μιας θετικής ατζέντας», η οποία, όπως είπε, «επεκτείνεται για να συμπεριλάβει εταίρους με κοινό γεωπολιτικό όραμα με σκοπό να προετοιμάσει το έδαφος για πιο εκτεταμένες και θεσμοθετημένες περιφερειακές συνεργασίες».

Σύμφωνα με πληροφορίες, είναι σε εξέλιξη η προετοιμασία μιας υπουργικής συνάντησης που, εκτός της Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, θα κληθούν να συμμετάσχουν και τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν, η Σαουδική Αραβία, ενώ έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη συνάντηση αυτή και η Γαλλία.

Όμως όλα θα εξαρτηθούν βεβαίως από την πορεία της πανδημίας, καθώς και οι χώρες του Κόλπου έχουν πλέον σοβαρό πρόβλημα με την επιδείνωση των υγειονομικών συνθηκών, αλλά και στη χώρα μας που πρόκειται να φιλοξενήσει τη συνάντηση, η επιδημιολογική εικόνα έχει επιδεινωθεί. Εάν δεν καταστεί δυνατή πάντως η μετακίνηση στην Αθήνα των υπουργών Εξωτερικών των χωρών αυτών, θα εξεταστεί εναλλακτικά είτε η τηλεδιάσκεψη, είτε ο επαναπρογραμματισμός της μίνι αυτής Διάσκεψης.

Αρκετές από τις ιδέες αυτές είχαν διαμορφωθεί τα προηγούμενα χρόνια λόγω και της αδυναμίας της Κύπρου να ενταχθεί σε έναν μηχανισμό ασφαλείας, όπως το ΝΑΤΟ, το οποίο επίσης δεν καλύπτει χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος ή και οι αραβικές χώρες του Κόλπου.

Αυτές οι συζητήσεις είχαν ξεκινήσει από τη στιγμή που ο πρώην Αμερικανός ΥΠΕΞ Μ. Πομπέο είχε δείξει ενεργό ενδιαφέρον για την περιοχή στις συνομιλίες και επαφές που είχε με τον Κύπριο ΥΠΕΞ Ν. Χριστοδουλίδη αλλά και με τις επαφές κατόπιν με την Ελλάδα και τις άλλες χώρες της περιοχής. Και η νομοθεσία East Med Act, που σηματοδοτεί την εκ νέου εστίαση των ΗΠΑ στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, προϋποθέτει έναν περιφερειακό μηχανισμό ασφάλειας που θα δημιουργεί συνθήκες σταθερότητας στην εύφλεκτη αυτή περιοχή.

Παράλληλη είναι και η διαδικασία που έχει οδηγήσει στην θεσμοθέτηση του East Med Gas Forum με έδρα το Κάιρο, στο οποίο συμμετέχουν η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ, η Αίγυπτος , η Ιταλία, η Ιορδανία και η Παλαιστινιακή Αρχή και ως παρατηρητής τα ΗΑΕ.

Σε επίπεδο Ασφαλείας οι άριστες στενές σχέσεις της Ελλάδας και της Κύπρου με το Ισραήλ είναι γνωστές και επιβεβαιώνονται τακτικά με τις κοινές ασκήσεις και τη στάθμευση δυνάμεων της μιας χώρας στην άλλη.

Στενότατες επίσης σχέσεις έχουν διαμορφωθεί μεταξύ των Ελληνικών και Αιγυπτιακών Ενόπλων Δυνάμεων, σε μια περίοδο μάλιστα που η Αίγυπτος έχει κάνει σημαντικά βήματα στον εξοπλισμό του Ναυτικού της έχοντας μετατραπεί έτσι σε υπολογίσιμη ναυτική δύναμη στην Μεσόγειο.

Κομβικής σημασίας όμως κίνηση ήταν η υπογραφή της Αμυντικής Συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και των ΗΑΕ, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη στο Αμπού Ντάμπι και αφού είχε προηγηθεί έντονη διπλωματική δραστηριότητα από τον Ν. Δένδια.

Και η Κύπρος στις 13 Ιανουαρίου υπέγραψε με τα Εμιράτα συμφωνία αμυντικής συνεργασίας που έρχεται να προστεθεί στις ανάλογες συμφωνίες που έχει υπογράψει η Λευκωσία με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Ιορδανία.

Τα Εμιράτα που ήδη έχουν μετασταθμεύσει αεροσκάφη και πληρώματα τους στην Ελλάδα συμμετείχαν τον Νοέμβριο στην μεγάλη άσκηση «Μέδουσα» ανοικτά των ακτών της Αιγύπτου στην οποία συμμετείχαν η Ελλάδα, η Αίγυπτος, η Κύπρος και η Γαλλία.

Και όλες αυτές οι συνέργειες διευκολύνονται βεβαίως μετά την υπογραφή των Συμφωνιών του Αβραάμ, με την ομαλοποίηση των σχέσεων του Ισραήλ με τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν.

Η πρωτοβουλία που έχει αναληφθεί από την Αθήνα στοχεύει να θεσμοθετηθεί αυτό το πλαίσιο ασφαλείας και σταθερότητας σε μια εκτεταμένη ζώνη από την Ανατολική Μεσόγειο και την Β. Αφρική μέχρι τις χώρες του Κόλπου, που θα προσφέρει έτσι και το κατάλληλο έδαφος για την διεύρυνση της συνεργασίας σε όλους τους τομείς, οικονομικό, εμπορικό, ενεργειακό και πολιτιστικό, εμπεδώνοντας κλίμα φιλίας μεταξύ των χωρών της περιοχής.

Νίκος Μελέτης