Η «βόμβα» χρέους της Κίνας ξυπνά μνήμες Lehman Brothers

Η απουσία εμπιστοσύνης απέναντι στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η παρατεταμένη διεθνής κρίση, η αφερεγγυότητα του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος, οι αδυναμίες του διεθνούς εμπορίου και τα ανησυχητικά στοιχεία από την Κίνα, έχει δημιουργήσει μια διάχυτη ανησυχία στις αγορές.

Όπως γνωρίζουμε, όλες οι οικονομικές συναλλαγές στηρίζονται πάνω στην πίστη. Δηλαδή πάνω στην εμπιστοσύνη που υπάρχει ή κτίζεται ανάμεσα στις συναλλασσόμενες πλευρές. Χωρίς εμπιστοσύνη δεν υπάρχει εμπόριο, δεν υπάρχουν αγορές, δεν υπάρχουν... χρηματιστήρια. Ή μάλλον υπάρχουν, αλλά δεν μπορούν να αποδώσουν ικανοποιητικά και αποτελεσματικά. Και όταν κάτι δεν λειτουργεί ικανοποιητικά, αποδοτικά και αποτελεσματικά, τότε παραπαίει και αρκετές φορές καταρρέει. Σήμερα οι αγορές αρχίζουν να αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους από τα τεκταινόμενα στην Κίνα.

Μέχρι τώρα στην ατζέντα της ανησυχίας των επενδυτών όσον αφορά την έννοια του χρέους, υπήρχε το παγκόσμιο δημόσιο χρέος το οποίο σύμφωνα με την UNCTAD υπερβαίνει τα $92 τρισ., το συνολικό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος που υπερβαίνει τα $305 τρισ. και το Αμερικανικό Δημόσιο Χρέος που έχει υπερβεί τα $32 τρισ. αλλά εξυπηρετείται κανονικά. 

Τώρα όμως στην ατζέντα της ανησυχίας της παγκόσμιας επενδυτικής κοινότητας, εμφανίζεται και το χρέος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Το επίσημο δημόσιο χρέος της Κίνας το 2022 είχε ξεπεράσει τα $13 τρισ. Ωστόσο, μετά από την παρατεταμένη εσωτερική οικονομική κρίση στην Κίνα και την αλυσίδα αθέτησης πληρωμών και υποχρεώσεων από μεγάλες εταιρείες, σύμφωνα με έκθεση της Goldman Sachs του Μαΐου του 2023, το συνολικό ύψος του φανερού και κρυφού κινεζικού χρέους κυμαίνεται πέριξ των $23 τρισ.

Ήδη από το 2016, σε έκθεση τoυ Reuters είχε αρχίσει να διαφαίνεται πως η ανάπτυξη των κινεζικών επιχειρήσεων και ειδικά των εισηγμένων εταιρειών στα Χρηματιστήρια, βασίζονταν σε δανειακά κεφάλαια, τα οποία αδυνατούσαν να επιστρέψουν, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 42%. Και μάλιστα μέσα στο 2018 το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει υπερπενταπλασιαστεί σε σχέση με το 2012. Η έκθεση κατέληγε στο πιθανότατο ενδεχόμενο ανώμαλης προσγείωσης.

Θα μου πείτε πως αυτές είναι παλαιές ιστορίες του 2016 και 2018. Και αυτό είναι αλήθεια. Όμως τα διαθέσιμα «ανοικτά στους Δυτικούς» κινεζικά στοιχεία σχετικά με την οικονομία και τις επιχειρήσεις είναι ελάχιστα, χαοτικά και τις περισσότερες φορές παραπλανητικά. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως το μάτι της Αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (SEC), έχει πέσει πάνω στις εταιρείες κινεζικών συμφερόντων που βρίσκονται στη Wall Street, καθώς δημοσιεύουν παραπλανητικές λογιστικές καταστάσεις αποκρύπτοντας ζημιογόνα δεδομένα.

Το μπαλόνι του χρέους στην Κίνα έχει δυο βασικές αιτίες. Η πρώτη αιτία είναι οι πολιτικές που εφαρμόζουν οι περιφερειακές κυβερνήσεις προχωρώντας σε έργα υποδομών και ανάπτυξης που δεν συνεισφέρουν στην οικονομία, παρά μόνο στην προσπάθεια μείωσης της νεανικής ανεργίας. Δηλαδή πετούν τις δανειοδοτήσεις που έχουν λάβει «στο γκρεμό», με αποτέλεσμα την αδυναμία εξυπηρέτησης αυτών των τεραστίου μεγέθους χρηματοδοτήσεων.

Η δεύτερη αιτία είναι τα στεγαστικά δάνεια που προσφέρονται αφειδώς στους Κινέζους πολίτες για να αγοράσουν κατοικίες στα συγκροτήματα οικιστικής ανάπτυξης, η κατασκευή των οποίων έχει οδηγήσει τις μεγαλύτερες εταιρείες real estate στο χείλος της πτώχευσης. Αφού και αυτές έχουν αγοράσει τη γη και έχουν ανεγείρει τους ουρανοξύστες, μέσω υπερβολικού τραπεζικού δανεισμού. 

Το κινεζικό μπαλόνι χρέους δεν είναι ούτε βιώσιμο, ούτε διατηρήσιμο. Και αυτό ανησυχεί τις αγορές, ειδικά όταν συνοδεύεται από ανεπαρκή και αδιαφανή δεδομένα. Για να αντιληφθούμε ακόμα καλύτερα το μέγεθος της αναξιοπιστίας του ολοκληρωτικού καθεστώτος του Πεκίνου, η Κινεζική Στατιστική Υπηρεσία, διέκοψε σύμφωνα με το BBC, τη δημοσίευση στοιχείων σχετικά με την απασχόληση στην Κίνα, καθώς νεανική ανεργία (ηλικίες από 16 έως 24 ετών) διατηρείται σταθερά πάνω από το ψυχολογικό όριο του 20%. Η αδιαφάνεια που επικρατεί στα κινεζικά στοιχεία, θυμίζει τις εποχές της πανδημίας. Όταν το Πεκίνο, παρείχε με απολύτως συνειδητό τρόπο, ψευδέστατα στοιχεία σχετικά με τα θύματα από covid. 

Οι αγορές σήμερα δικαίως φοβούνται μήπως η «βόμβα» χρέους της Κίνας που συνοδεύεται από καταπάτηση των βασικών κανόνων «πίστης», αποτελέσει τη νέα Lehman Brothers που θα συμπαρασύρει τις αγορές προς τα κάτω. 

Κωνσταντίνος Χαροκόπος