Εφόσον επαληθευθεί η εκτίμηση για το βαθμό αποτελεσματικότητας στο μεγαλύτερο δείγμα των μελετών που επίκειται, πρακτικά μιλάμε για το τέλος των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας με την έναρξη των εμβολιασμών... Και αυτό γιατί ακόμη και αν πάρει χρόνο το πραγματικό τέλος του υγειονομικού σκέλους (με τη δημιουργία ανοσίας της αγέλης μέσω εκτεταμένων εμβολιασμών), οι προσδοκίες σε συνδυασμό με τη ρευστότητα από ΕΚΤ και ΕΕ παραπέμπουν σε ισχυρή οικονομική ανάπτυξη το 2021.
Τι σημαίνουν αυτά για την ελληνική οικονομία και ποιοι είναι οι αστερίσκοι ;
Η Ελλάδα μπορεί και οφείλει να πετύχει την περίοδο 2021-2023 μέσο ρυθμό ανάπτυξης 7%, που μάλιστα θα πρέπει να είναι διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς. Με άλλα λόγια το μεγάλο στοίχημα είναι η ανάπτυξη ελατηρίου για μια τριετία, ώστε να καλύψουμε γρήγορα το χαμένο έδαφος του 2020 και των προηγούμενων ετών. Η παροχή ρευστότητας από την ΕΚΤ και την ΕΕ θα βρεθεί σε ιστορικά επίπεδα μέσα στο 2021, ενώ μέρος της ρευστότητας δεν θα έχει τη μορφή δανείων (και άρα πρακτικά θα πρόκειται για έμμεση διαγραφή χρέους). Το στοίχημα για την ελληνική κυβέρνηση είναι η ελληνική οικονομία να επιταχύνει τη μερική απεξάρτησή της από τον τουρισμό και να απορροφήσει κονδύλια για επενδύσεις που με τη σειρά της θα δημιουργήσουν νέο πλούτο (και όχι για επενδύσεις τύπου κατασκευής πεζοδρομίων).Πέραν του τουρισμού και της ναυτιλίας, η Ελλάδα έχει αναξιοποίητα συγκριτικά πλεονεκτήματα στην ανώτατη εκπαίδευση (λόγω γεωγραφικής θέσης, ένταξης στην ΕΕ, κλίματος, ιστορίας και εγχώριας ζήτησης), στη γεωργία (λόγω κλίματος και γεωγραφικής θέσης), στην τεχνολογία (λόγω του εξαιρετικού ανθρώπινου κεφαλαίου που χάνεται), στην παροχή επιστημονικών υπηρεσιών (ιδιαίτερα στην ιατρική) και στην μετατροπή της χώρας σε ευρωπαϊκό θέρετρο.
Το θεσμικό πλαίσιο όμως παραμένει βαρίδι στην όποια επενδυτική προσπάθεια. Αντί για ανοιχτά και αυτόνομα πανεπιστήμια που θα προσελκύουν ξένους φοιτητές, έχουμε εσωστρέφεια και κρατισμό. Η παραγωγικότητα της γεωργίας μας και της μεταποίησης των προϊόντων μας είναι στο ένα ένατο της ολλανδικής. Αντί για τεχνολογικά πάρκα, συνδεδεμένα με τη γνώση και χτισμένα γύρω από τα αεροδρόμια ώστε να προσελκύουμε ξένους επιστήμονες και επενδυτές, υπάρχουν τραγικές καθυστερήσεις στο δημόσιο τομέα και την απονομή δικαιοσύνης. Αντί για προσέλκυση επενδύσεων οικιστικής δόμησης, δεν έχουμε ακόμη κτηματολόγιο και δασολόγιο. Αντί για στιβαρή δημόσια παιδεία ως μέσο μείωσης της ανισότητας, η απόκλιση των εισοδημάτων θα ανοίξει λόγω της κρίσης.
Η ιατρική επιστήμη φαίνεται πως κάνει το χρέος της με πρωτοφανή και ιστορική ταχύτητα. Νιώθω βαθιά συγκίνηση και εκφράζω την απέραντη ευγνωμοσύνη μου στους επιστήμονες που σήμερα, τόσο γρήγορα, φαίνεται να αλλάζουν τη ροή της πανδημίας.
Όμως και η οικονομική επιστήμη έχει επίσης από καιρό κάνει το χρέος της. Έχουμε αναδείξει μέσω του www.liberal.gr πολλές από τις συγκεκριμένες διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζεται η χώρα ώστε να φτάσει σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης (όπως πετυχαίνουν άλλες παρόμοιου μεγέθους χώρες της ΕΕ), αλλά και να κατανείμει τον πλούτο ισοβαρώς και χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς. Το πόρισμα της επιτροπής Πισσαρίδη, οι εκθέσεις του ΙΟΒΕ, του ΚΕΠΕ, του ΕΛΙΑΜΕΠ και άλλων φορέων επίσης παρέχουν μια εξαιρετική μεταρρυθμιστική χάρτα, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για όποια χώρα θέλει να πετύχει.
Τώρα είναι η μεγαλύτερη ώρα από τη μεταπολίτευση. Οι επιστήμες, ιατρική και οικονομική, μας δείχνουν το δρόμο.
Μάνθος Ντελής
* Ο κ. Μάνθος Ντελής είναι καθηγητής Χρηματοικονομικής στο Montpellier Business School.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου