Brexit: Το πλήρωσαν και το μετάνιωσαν οι Βρετανοί το δικό τους δημοψήφισμα

Το εγχώριο δημοψήφισμα εμπνεύσεως Τσίπρα, κόντεψε να πετάξει τη χώρα στα βράχια. 

Τα χειρότερα αποφεύχθηκαν. Όμως οι επιπτώσεις του ΟΧΙ σημάδεψαν για χρόνια την οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου. Και οι οπαδοί του ΟΧΙ, παραμένουν αμετανόητοι. 

Στον αντίποδα, την οριακή πλειοψηφία υπέρ του Brexit, την πληρώνουν με ακριβό τίμημα σήμερα οι Βρετανοί. Οι οποίοι δηλώνουν βαθιά μετανιωμένοι.

Η λέξη Brexit που προέρχεται από το Britain + Εxit, και η οποία κυριάρχησε στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη διάρκεια της  τελευταίας δεκαπενταετίας, έχει δώσει τη θέση της τους τελευταίους μήνες στη λέξη Bregret.  Λέξη προερχόμενη από το Britain + Regret. Όπου η λέξη «regret» σημαίνει μετανιώνω.  

Εννέα χρόνια μετά το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου 2016, που αποφάσισε την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση και πάνω από πέντε έτη, από την 31η Ιανουαρίου 2020, όπου η έξοδος έγινε πράξη, ολοένα και περισσότεροι Βρετανοί αισθάνονται ότι το Brexit ήταν τελικά μια αποτυχημένη επιλογή... Ολοένα και περισσότεροι Βρετανοί, από όλο το ηλικιακό φάσμα διακατέχονται από θυμό και φόβο λόγω των επιπτώσεων που επέφερε το Brexit στη ζωή τους. Τα αρνητικά συναισθήματα είναι διάχυτα ανάμεσα όχι μόνο σε αυτούς που στήριξαν το «remain», δηλαδή να μείνει το ΗΒ στην ΕΕ, αλλά και σε αυτούς που υποστήριξαν και ψήφισαν το Brexit. 

Από το δημοψήφισμα μέχρι σήμερα, έχουν παραιτηθεί διαδοχικά πέντε βρετανικές κυβερνήσεις. 

Οι τέσσερις εκ των οποίων με τρόπο ιδιαίτερα ηχηρό. Αφού δεν μπορούσαν να εκπληρώσουν την ατζέντα και τις λαϊκίστικες υποσχέσεις που συνόδευαν την επιλογή του Brexit. 

Μια επιλογή που δεν στηριζόταν σε κάποιο σχέδιο Β ή σε κάποιο εναλλακτικό πλάνο. Η απόφαση να οδηγηθούν οι Βρετανοί στο δημοψήφισμα, για το αν το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει ή θα αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελούσε προεκλογική δέσμευση του Ντέιβιντ Κάμερον το 2015, σε μια προσπάθεια να κερδίσει τότε τις εκλογές. Ο ίδιος βέβαια τότε πίστευε ότι θα κέρδιζε το Remain.

H απόφαση για Brexit, τον οδήγησε σε παραίτηση, με την Τερέζα Μέι να αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας. Ακολούθησαν αλλεπάλληλες ήττες της Μέι στη Βουλή, που τελικά την οδήγησαν σε παραίτηση. Με τον Μπόρις Τζόνσον, τον άνθρωπο που ηγήθηκε μαζί με τον Νάιτζελ Φάρατζ της εκστρατείας υπέρ της εξόδου, να αναλαμβάνει τον πρωθυπουργικό θώκο «για να κάνει το Brexit να συμβεί».

Μετά από τρία χρόνια και μια πιεστική παραίτηση, στην πρωθυπουργία βρέθηκε για μόλις πενήντα ημέρες η Λιζ Τρας. Ακολούθησε η πρωθυπουργία του Ρίσι Σούνακ η οποία «έριξε τίτλους τέλους» στη δεκατετράχρονη διακυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου από το Συντηρητικό Κόμμα. Με τους Εργατικούς, να στέλνουν με θριαμβευτικό τρόπο στην πρωθυπουργία τον Κιρ Στάρμερ τον Ιούλιο του 2024. Η άλλη πιο πρόσφατη και μακρά διακυβέρνηση του Η.Β. από τους Tories ήταν η δεκαοκταετία 1979 -1997 επί πρωθυπουργίας Μάργκαρετ Θάτσερ και Τζον Μέιτζορ. 

Έλυσε το Brexit τα προβλήματα του Ηνωμένου Βασιλείου;

Όχι, Συνέβη ακριβώς το αντίθετο. 

Σήμερα μετά την αύξηση των φορολογικών συντελεστών παρατηρείται μαζική φυγή εύπορων Βρετανών από το Λονδίνο. Που μεταφέρουν τη φορολογική τους έδρα σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ντουμπάι. Μέσω της αύξησης των φορολογικών συντελεστών, η κυβέρνηση των Εργατικών υποστηρίζει ότι προσπαθεί να εξομαλύνει τις αρνητικές συνέπειες του Brexit, όπως είναι η δημοσιονομική επιβάρυνση ύψους 40 δισ. στερλινών, η συρρίκνωση του εμπορίου κατά 15% και η μείωση της παραγωγικότητας κατά 4%.

Παράλληλα παρατηρείται το φαινόμενο της μετεγκατάστασης μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων, στην ηπειρωτική Ευρώπη και κυρίως στο Παρίσι, τη Μαδρίτη και το Άμστερνταμ. Αυτό συμβαίνει λόγω της ανάγκης χρήσης του «ευρωπαϊκού εταιρικού διαβατηρίου», που απλουστεύει τα πράγματα στο χώρο των διεθνών συναλλαγών.  

Το περίφημο εθνικό σύστημα υγείας (NHS)  που αποτελούσε υπόδειγμα λειτουργίας και αποτελεσματικότητας για ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, καταρρέει από έλλειψη πόρων και προσωπικού, ενώ οι λίστες αναμονής για την εξυπηρέτηση των ασθενών έχουν ξεπεράσει κάθε ανεκτό όριο. 

Το μεταναστευτικό πρόβλημα έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Ο βασικός φόβος του Brexit, που είχε σχηματοποιηθεί πίσω από το στερεότυπο του «Πολωνού υδραυλικού που έπαιρνε τι δουλειές των ντόπιων» έχει αλλάξει μορφή. Οι πρώην ανατολικοευρωπαίοι, οι οποίοι είχαν αρχίσει να ενσωματώνονται στο βρετανικό τρόπο ζωής και στον κοινωνικό και εργασιακό ιστό, έχουν αποχωρήσει.

Έχοντας δώσει τη θέση τους σε μετανάστες κυρίως αραβικής και αφρικανικής καταγωγής. Μετανάστες οι οποίοι ζουν με επιδόματα και μόνο, με εξασφαλισμένη κατοικία και περίθαλψη, αρνούμενοι να ενταχθούν καθ’ οιονδήποτε τρόπο στο εργατικό δυναμικό της χώρας και να αλλάξουν τον τρόπο της ζωής τους. Επιβάλλοντας τα δικά τους ήθη και έθιμα και τις δικές τους αρχές δικαίου στις γειτονιές, που μετατρέπουν με χαρακτηριστική ευκολία σε γκέτο.   

Όλα τα ανωτέρω έχουν ως αποτέλεσμα στις κυλιόμενες δημοσκοπήσεις που πραγματοποιούνται στο Η.Β., να αυξάνεται το ποσοστό των πολιτών που εκτιμούν ότι η αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν λανθασμένη. Στο ακόλουθο γράφημα από το βρετανικό YouGov, με μπλε χρώμα καταγράφεται η πορεία του ποσοστού που εκτιμά ότι η απόφαση ήταν σωστή και με κόκκινο χρώμα ότι η απόφαση ήταν λανθασμένη. Όπως παρατηρούμε η θέση υπέρ του brexit είχε κυριαρχήσει έστω και οριακά μέχρι και το τέλος του 2017. Από τότε είχε φανεί η πρώτη «ανατροπή» κατά του brexit με 45% έναντι 42%. Σήμερα η YouGov δίνει 55% κατά του brexit και 30% υπέρ.

Στην ίδια κυλιόμενη δημοσκόπηση, σε άλλη σειρά ερωτημάτων, μόλις το 11% των Βρετανών εκτιμά ότι το brexit στέφεται από επιτυχία έναντι  του 62% που πιστεύει ότι έχει αποτύχει. Όσον αφορά το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση το 64% των ερωτηθέντων υποστηρίζει την επαναδημιουργία στενών δεσμών με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ενιαία Αγορά και είναι υπέρ της Τελωνειακής Ένωσης. Μάλιστα το 56%, υποστηρίζει ακόμα και την επανένταξη του Η.Β. στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και μόλις το 19% επιθυμεί την ακόμα μεγαλύτερη απομάκρυνση από κάθε δεσμό με την Ε.Ε.

Σύμφωνα με το National Centre for Social Research που παρακολουθεί και αναλύει τις δημοσκοπήσεις της YouGov, της Omnisis, της Cantar, της Deltapoll και της Savanta, η μεταστροφή του εκλογικού σώματος είναι σαφής. Με τις αρνητικές εκτιμήσεις κατά του Brexit να έχουν πάρει ένα ισχυρό προβάδισμα, όπως βλέπουμε και στον ακόλουθο πίνακα.

Όσον αφορά στην κομματική ταυτότητα των ερωτηθέντων, το 83% των Εργατικών και το 79% των Φιλελεύθερων Δημοκρατών θεωρούν ότι το brexit ήταν λάθος, και ακολουθούν οι Συντηρητικοί με 34% και το Reform του Φάρατζ με 24%. Αντιθέτως, μόλις το 27% των Συντηρητικών, το 1% των Φιλελεύθερων Δημοκρατών και το 2% των Εργατικών εκτιμούν ότι το brexit, έχει επιτύχει.

Πρόκειται περί ψυχολογικής «Kolotoubas» των ψηφοφόρων. Κατόπιν εορτής βέβαια και μετά την απομάκρυνση από το «ταμείο» του δημοψηφίσματος που οδήγησε το Ηνωμένο Βασίλειο εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η οποία δεν έχει, παρά μόνο ιστορική πλέον σημασία.

Κωνσταντίνος Χαροκόπος