Ο εμφύλιος του MAGA: Τραμπ, Μασκ και η μάχη για την ψυχή του συντηρητισμού

Η σύγκρουση μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Ίλον Μασκ δεν είναι απλώς μια διαμάχη ανάμεσα σε δύο δισεκατομμυριούχους με υπερτροφικά εγώ. 

Είναι ο καθρέφτης μιας βαθύτερης ιδεολογικής ρωγμής που διαπερνά το κίνημα MAGA και απειλεί να διαλύσει τον εύθραυστο συνασπισμό που το έφερε στην εξουσία. 

Από τη μία πλευρά, οι ελευθεριακοί φιλελεύθεροι, υπέρμαχοι των ελεύθερων αγορών και της δημοσιονομικής πειθαρχίας. 

Από την άλλη, οι εθνικιστές συντηρητικοί που ευαγγελίζονται προστατευτισμό, κρατικό παρεμβατισμό και πολιτισμικό αναθεωρητισμό. 

Ο Τραμπ, ο απόλυτος πραγματιστής της εξουσίας, φαίνεται πως έχει επιλέξει στρατόπεδο. Και αυτό... λέει πολλά.

Ο Μασκ, που μέχρι πρότινος διατηρούσε μια περίπλοκη αλλά λειτουργική σχέση με τον Τραμπ, παραιτήθηκε θεαματικά από τη θέση του επικεφαλής του υπουργείου Κυβερνητικής Αποδοτικότητας. Ο λόγος; Το νέο φορολογικό και δαπανηρό πακέτο της κυβέρνησης Τραμπ, το οποίο χαρακτήρισε «αηδιαστική αθλιότητα» που θα εκτοξεύσει το έλλειμμα κατά 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια. Το πρόβλημα για τον Μασκ δεν ήταν μόνο τα νούμερα, αλλά το σήμα που έστελνε αυτό το νομοσχέδιο: ότι το κράτος επανέρχεται δριμύτερο ως ρυθμιστής, διανεμητής και αρχιτέκτονας της οικονομίας. Ένας εφιάλτης για κάθε ρεπουμπλικάνο που γαλουχήθηκε στο κόμμα του Ρήγκαν.

Η απάντηση του Τραμπ ήταν εξίσου ηχηρή. Εκτελεστικά διατάγματα που επισκίασαν τη ρητορική Μασκ, περικοπές σε επιδοτήσεις ηλεκτρικών οχημάτων που πλήττουν την Tesla και επιθέσεις σε θεσμούς του παλιού συντηρητικού κατεστημένου – από τη Federalist Society μέχρι το ίδιο το Ανώτατο Δικαστήριο. Ο Τραμπ δεν κρύβει πλέον την ανυπομονησία του με τον συνταγματικό συντηρητισμό. Δεν θέλει κανόνες. Θέλει νίκες.

Αυτή η στροφή δεν είναι τυχαία. Ο Τζ. Ντ. Βανς, η ανερχόμενη δύναμη των NatCons, ενσαρκώνει την ιδεολογία που πλέον κυριαρχεί στην αυλή του Τραμπ: εμπορικός προστατευτισμός, περιορισμός μετανάστευσης, αναθεώρηση της φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων. Για τους NatCons, η ελευθερία έρχεται δεύτερη. Πρώτα έρχεται το έθνος, η παράδοση και η κρατική κυριαρχία.

Απέναντι σε αυτή την κυριαρχία, οι ελευθεριακοί και οι παραδοσιακοί Ρεπουμπλικάνοι προσπαθούν να χαράξουν μια γραμμή άμυνας. Ο γερουσιαστής Ρον Τζόνσον, πιστός στον Μασκ, υπόσχεται να μπλοκάρει το νομοσχέδιο. Ινστιτούτα σκέψης όπως το Cato και το Reason επαναφέρουν στο προσκήνιο τη φιλελεύθερη παράδοση, προειδοποιώντας για τη δημοσιονομική εκτροπή και τον αυταρχισμό του νέου MAGA. Και στη σκιά όλων αυτών, το φάντασμα του Ρόναλντ Ρέιγκαν πλανάται πάνω από την Ουάσινγκτον. Το Project 2025, ο στρατηγικός σχεδιασμός των NatCons για την επόμενη κυβέρνηση Τραμπ, αναφέρεται στον Ρέιγκαν 71 φορές. Όχι από νοσταλγία, αλλά για να τον μεταμορφώσει σε κάτι που ποτέ δεν ήταν: έναν πρόδρομο του κρατιστικού εθνικισμού.

Ο Τραμπ, βεβαίως, δεν δεσμεύεται σε ιδεολογίες. Η ιστορία δείχνει ότι θα συμμαχήσει με όποιον του προσφέρει το μεγαλύτερο κεφάλαιο ισχύος. Το 2025, υποστήριξε τις θεωρήσεις H-1B που ευνοούν τις τεχνολογικές εταιρείες, κόντρα στο μεταναστευτικό δόγμα του MAGA. Αν οι ελευθεριακοί οργανωθούν, κινητοποιήσουν χρηματοδότες και προκλήσεις στις προκριματικές, δεν είναι απίθανο ο Τραμπ να αλλάξει και πάλι στρατόπεδο.

Η μάχη είναι υπαρξιακή. Το MAGA υπήρξε ένα βολικό, αν και ασταθές, κράμα ελευθεριακής ορμής και εθνικιστικής οργής. Τώρα αυτό το κράμα διαλύεται. Αν επικρατήσει ο αυταρχικός εθνικισμός των NatCons, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα θα γίνει ένα εργαλείο κρατισμού με ακροδεξιό πρόσημο. Αν όμως οι υπέρμαχοι της ατομικής ελευθερίας, της φιλελεύθερης οικονομίας και του θεσμικού σεβασμού καταφέρουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, τότε υπάρχει ακόμη ελπίδα για αναγέννηση. Το ερώτημα είναι αν θα κινηθούν εγκαίρως. Γιατί ο Τραμπ δεν περιμένει. Ούτε η εξουσία.

Αλέξανδρος Σκούρας