Βασικό, για να μην πω αποκλειστικό χαρακτηριστικό της «προοδευτικής» τέχνης που ήταν εξ ορισμού και ποιοτική, ήταν το καταγγελτικό ύφος και ο οργισμένος λόγος. Το κλίμα της Μεταπολίτευσης το είχε δημιουργήσει κυρίως μια... ριζοσπαστικοποιημένη νεολαία που ήθελε να ζήσει αυτό που δεν έζησε το 1968. Η πατρίδα μας λόγω δικτατορίας δεν βίωσε τα μηνύματα του Μάη του 68, που ήταν μηνύματα ανατροπής, τα οποία πολύ γρήγορα το κυρίαρχο σύστημα τα ενσωμάτωσε. Σε εμάς μας έμεινε η ανατροπή.
Σε αυτό το νεανικό κοινό απευθύνθηκαν οι «προοδευτικοί» καλλιτέχνες, πολλοί εκ των οποίων είχαν θησαυρίσει επί δικτατορίας. Αλλά φορώντας την προβιά του «προοδευτικού» το παρελθόν ξεχάστηκε αμέσως. Υπέγραφαν στις αντι-ιμπεριαλιστικές διακηρύξεις των κομμάτων της Αριστεράς και αυτομάτως αποκτούσαν πρόσβαση στις συναυλίες των νεολαιών τους. Πολύς κόσμος, μεγάλο «μαγαζί» η Αριστερά, εύκολη η καταξίωση. Τραγούδια κοινωνικής διαμαρτυρίας, την ίδια ώρα που η Ελλάδα έδινε στον Καραμανλή 54%.
Επί πλέον αν ήσουν «προοδευτικός» καλλιτέχνης είχες εξασφαλισμένη και μια καλή κριτική από «προοδευτικούς» δημοσιογράφους και κριτικούς μεγάλων εφημερίδων. Τελικά το επίθετο «προοδευτικός» ήταν ένα πολύ προσοδοφόρο επάγγελμα.
Επί Αλλαγής, όταν η μια από τις συμφορές της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, πέρασε στα χέρια του ΠΑΣΟΚ και των λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων, οι «προοδευτικοί» καλλιτέχνες απέκτησαν ακόμα ένα πεδίο δόξης λαμπρό: Τις καλοκαιρινές συναυλίες που διοργάνωναν οι δήμοι και τις επιχορηγούμενες από το κράτος εκδηλώσεις. Συνεπώς, αν ήσουν δηλωμένος δεξιός ή δεν ανήκες σε κάποιο «προοδευτικό κύκλωμα» ήσουν εκτός αγοράς, με πολύ ελάχιστες εξαιρέσεις.
Αυτή η κατάσταση μπορεί να ήταν επωφελής και επικερδής για κάποιες μετριότητες που, χωρίς τα «προοδευτικά» δεκανίκια, δεν θα τις ήξερε ούτε η μάνα τους, όμως για κάποιους άλλους, που δεν είχαν ανάγκη το πιστοποιητικό αριστερών φρονημάτων, δημιούργησε εξαρτήσεις, από τις οποίες δεν μπόρεσαν ποτέ να απαλλαγούν. Δεν είχαν αντιληφθεί εγκαίρως πως η σχέση του καλλιτέχνη με το κοινό του είναι αμφίδρομη. Όπως ένας μεγάλος καλλιτέχνης θα περάσει χρόνος για να καταξιωθεί αν αλλάξει πεδίο και ύφος, καθώς το κοινό του έχει δεθεί μαζί του σε ένα συγκεκριμένο είδος τέχνης με ένα συγκεκριμένο στυλ, έτσι και ένας «προοδευτικός» καλλιτέχνης θα πρέπει πάντα να οσμίζεται τι θεωρεί το ακροατήριό του κάθε εποχή «προοδευτικό» και να το ακολουθεί. Αν δεν προσαρμοστεί, χάνεται.
Δεν είναι τυχαίο που πασίγνωστος, «προοδευτικός» τραγουδιστής - ο οποίος λόγω της αξίας του δεν είχε κανένα λόγο να υποβάλει «προοδευτικά» διαπιστευτήρια στο κοινό του - προπηλακίστηκε την εποχή της αντιμνημονιακής υστερίας, γιατί δεν ακολούθησε το αντιμνημονιακό ρεύμα. Ούτε είναι τυχαίο που προχθές άλλος «προοδευτικός» τραγουδοποιός δέχθηκε εισβολή αναρχοαυτόνομων στη συναυλία του, γιατί την προηγουμένη είχε ζητήσει να κατέβει πανό για τον Λιγνάδη.
Είναι γνωστό πως όποιος παίζει με το τέρας, κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή αυτό να τον δαγκώσει. Κάθε επιλογή έχει τα ρίσκα της.
Σάκης Μουμτζής
Σε αυτό το νεανικό κοινό απευθύνθηκαν οι «προοδευτικοί» καλλιτέχνες, πολλοί εκ των οποίων είχαν θησαυρίσει επί δικτατορίας. Αλλά φορώντας την προβιά του «προοδευτικού» το παρελθόν ξεχάστηκε αμέσως. Υπέγραφαν στις αντι-ιμπεριαλιστικές διακηρύξεις των κομμάτων της Αριστεράς και αυτομάτως αποκτούσαν πρόσβαση στις συναυλίες των νεολαιών τους. Πολύς κόσμος, μεγάλο «μαγαζί» η Αριστερά, εύκολη η καταξίωση. Τραγούδια κοινωνικής διαμαρτυρίας, την ίδια ώρα που η Ελλάδα έδινε στον Καραμανλή 54%.
Επί πλέον αν ήσουν «προοδευτικός» καλλιτέχνης είχες εξασφαλισμένη και μια καλή κριτική από «προοδευτικούς» δημοσιογράφους και κριτικούς μεγάλων εφημερίδων. Τελικά το επίθετο «προοδευτικός» ήταν ένα πολύ προσοδοφόρο επάγγελμα.
Επί Αλλαγής, όταν η μια από τις συμφορές της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, πέρασε στα χέρια του ΠΑΣΟΚ και των λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων, οι «προοδευτικοί» καλλιτέχνες απέκτησαν ακόμα ένα πεδίο δόξης λαμπρό: Τις καλοκαιρινές συναυλίες που διοργάνωναν οι δήμοι και τις επιχορηγούμενες από το κράτος εκδηλώσεις. Συνεπώς, αν ήσουν δηλωμένος δεξιός ή δεν ανήκες σε κάποιο «προοδευτικό κύκλωμα» ήσουν εκτός αγοράς, με πολύ ελάχιστες εξαιρέσεις.
Αυτή η κατάσταση μπορεί να ήταν επωφελής και επικερδής για κάποιες μετριότητες που, χωρίς τα «προοδευτικά» δεκανίκια, δεν θα τις ήξερε ούτε η μάνα τους, όμως για κάποιους άλλους, που δεν είχαν ανάγκη το πιστοποιητικό αριστερών φρονημάτων, δημιούργησε εξαρτήσεις, από τις οποίες δεν μπόρεσαν ποτέ να απαλλαγούν. Δεν είχαν αντιληφθεί εγκαίρως πως η σχέση του καλλιτέχνη με το κοινό του είναι αμφίδρομη. Όπως ένας μεγάλος καλλιτέχνης θα περάσει χρόνος για να καταξιωθεί αν αλλάξει πεδίο και ύφος, καθώς το κοινό του έχει δεθεί μαζί του σε ένα συγκεκριμένο είδος τέχνης με ένα συγκεκριμένο στυλ, έτσι και ένας «προοδευτικός» καλλιτέχνης θα πρέπει πάντα να οσμίζεται τι θεωρεί το ακροατήριό του κάθε εποχή «προοδευτικό» και να το ακολουθεί. Αν δεν προσαρμοστεί, χάνεται.
Δεν είναι τυχαίο που πασίγνωστος, «προοδευτικός» τραγουδιστής - ο οποίος λόγω της αξίας του δεν είχε κανένα λόγο να υποβάλει «προοδευτικά» διαπιστευτήρια στο κοινό του - προπηλακίστηκε την εποχή της αντιμνημονιακής υστερίας, γιατί δεν ακολούθησε το αντιμνημονιακό ρεύμα. Ούτε είναι τυχαίο που προχθές άλλος «προοδευτικός» τραγουδοποιός δέχθηκε εισβολή αναρχοαυτόνομων στη συναυλία του, γιατί την προηγουμένη είχε ζητήσει να κατέβει πανό για τον Λιγνάδη.
Είναι γνωστό πως όποιος παίζει με το τέρας, κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή αυτό να τον δαγκώσει. Κάθε επιλογή έχει τα ρίσκα της.
Σάκης Μουμτζής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου