Επίσκεψη Λαβρόφ: Οι παρεξηγήσεις, οι «χάντρες για ιθαγενείς» και οι αληθινές προκλήσεις στις ελληνορωσικές σχέσεις

Προσδοκίες για την πραγματοποίηση ενός βήματος για την αποκατάσταση του διαταραγμένου κλίματος με ευθύνη και των δυο πλευρών, στις διμερείς σχέσεις ,δημιουργεί η επίσκεψη του Ρώσου υπουργού εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στην Αθήνα την Δευτέρα.
Ένα χρόνο μετά την επίσκεψη του Ν. Δένδια στην Μόσχα ο Ρώσος ΥΠΕΞ έρχεται στην Αθήνα και εάν αποφύγει τον πειρασμό να χρησιμοποιήσει το ταξίδι αυτό είτε ως αντίβαρο στην επίσκεψη Πομπέο είτε για να στείλει μηνύματα δυσαρέσκειας στον... κατά τα άλλα στενό σύμμαχο της Ρωσίας τον τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, τότε πράγματι η επίσκεψη του μπορεί να δώσει ώθηση στην προσπάθεια αναθέρμανσης των ελληνορωσικών σχέσεων.

Οι εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση προσφέρει ένα συμβολικό πεδίο για αυτή την επανασύνδεση και μάλιστα ο Ρώσος πρόεδρος Β. Πούτιν έχει εκφράσει την επιθυμία να επισκεφθεί την Ελλάδα θέλοντας έτσι να προβληθεί, ο ρόλος της Ρωσίας στην κήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας και η ιστορική σχέση της Ρωσίας με την χώρα μας.

Οι ελληνορωσικές σχέσεις έχουν δεχθεί σοβαρό πλήγμα από την κρίση του 2018 όταν η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ -ΑΝΕΛ επέλεξε να αντιδράσει στην ρωσική παρέμβαση στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας με αιχμή το σκοπιανό , ενώ η σαφής ταύτιση με την Ουάσιγκτον και προώθηση της στρατηγικής σχέσης με τις ΗΠΑ, που άρχισαν να επενδύουν στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις ως έναν ακόμη πυλώνα για ανάσχεση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή, πυροδότησε ακόμη περισσότερο το κλίμα…



Όμως οι ευθύνες για την κρίση και το πάγωμα ουσιαστικά των σχέσεων δεν ανήκει φυσικά μόνο στην προηγούμενη κυβέρνηση.
Η Μόσχα αρκετές φορές επιλέγει τρόπο μάλλον άκομψο για να προωθήσει τα συμφέροντα της και αδυνατεί ορισμένες φορές να κατανοήσει ότι μπορεί οι δυο χώρες να έχουν ιστορικά φιλικούς δεσμούς αλλά αυτό δεν σημαίνει ούτε ότι η Ελλάδα ανήκει στην σφαίρα επιρροής και ηγεμονίας της Ρωσίας ούτε φυσικά ότι η Ελλάδα προκειμένου να διατηρήσει τις σχέσεις αυτές θα αποποιηθεί την ιδιότητα της ως μέλους της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.

Πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, η συχνά αλαζονική στάση της ρωσικής ηγεσίας έναντι της Ελλάδας ενόχλησε και απομάκρυνε ακόμη περισσότερο τις δύο χώρες.
Μόλις πριν λίγες εβδομάδες ο Ρώσος πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν επισκέφθηκε υποτίθεται ιδιωτικά το Άγιο Όρος και είχε απαιτήσει να χρησιμοποιήσει η αποστολή του δυο αεροσκάφη με ολο τον «ηλεκτρονικό εξοπλισμό» που διαθέτει το αεροσκάφος του Ρώσου πρωθυπουργού και να σταθμεύσουν στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης, (τις ημέρες μάλιστα που επρόκειτο να φθάσει ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μ. Πομπέο) φέρνοντας σε πολύ δύσκολη θέση τις ελληνικές Αρχές. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ρώσος πρωθυπουργός εντελώς άκομψα για επισκέπτη σε ξένη χώρα, δεν φρόντισε να βρει ..χρόνο ώστε να συναντηθεί με τον έλληνα ομόλογο του Κ. Μητσοτάκη.

Το μεγάλο πρόβλημα όμως στις ελληνορωσικές σχέσεις είναι προφανώς η απόλυτη συμπόρευση του Προέδρου Πούτιν με τον πρόεδρο Ερντογάν, καθώς όπως έχει αποδειχθεί η Τουρκία στηρίζεται και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό στις ηγεμονικές επιδιώξεις της ,αλλά και στον κρίσιμο τομέα της οικονομίας, από την Ρωσία.
Από την στιγμή που άρχισε η αποκατάσταση των σχέσεων των δυο χωρών μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους από την Τουρκία, αναπτύσσεται μια εξαιρετικά ιδιόμορφη εταιρική σχέση στρατηγικού χαρακτήρα, όσο κι αν αρνείται τον χαρακτηρισμό αυτό ο Σ. Λαβρόφ.

Η Τουρκία ενώ έχει διαφορετικά συμφέροντα με την Ρωσία, στον Καύκασο και στο Ν. Καραμπάχ, στην Συρία, στην Λιβύη, συνεργάζεται άψογα μαζί της και στις τρεις αυτές κρίσεις.



Και η εικόνα που δημιουργείται είναι ότι ο κ. Πούτιν χρησιμοποιεί τον Τ. Ερντογάν ώστε οι δυο χώρες να είναι «κράτα με να σε κρατώ…», να μετατρέπονται στους δυο πόλους της κρίσης και έτσι νομιμοποιείται η ρωσική παρέμβαση στις περιοχές αυτές και έχει απέναντι του ο κ. Πούτιν όχι την Ε.Ε., ή τις ΗΠΑ αλλά τον κ. Ερντογάν με τον οποίο κατόπιν κάνει τις συναλλαγές.
Με δεδομένο επίσης ότι η Τουρκία σε πείσμα των εταίρων και συμμάχων της αγόρασε τους S400, αλλά και με τον τρόπο που λειτουργεί η Τουρκία σε Ανατολική Μεσόγειο και Λιβύη, ο κ. Πούτιν έχει κάθε λόγο να αποδέχεται αυτή την σχέση με τις ιδιαιτερότητες της, καθώς του δίνεται η δυνατότητα έτσι να ελέγχει σε μεγάλο βαθμό ένα «εργαλείο» το οποίο προκαλεί προβλήματα και διεμβολίζει τόσο την Ε.Ε. όσο και το ίδιο το ΝΑΤΟ.
Ακόμη και στην Κριμαία που η θέση του κ. Ερντογάν είναι διαμετρικά αντίθετη με εκείνη της Μόσχας, ο κ. Πούτιν έσπευσε να δώσει συγχωροχάρτι για τις δηλώσεις του τούρκου ηγέτη για την Κριμαία αλλά και για την υπογραφή στρατιωτικής συνεργασίας Τουρκίας -Ουκρανίας.

«Ο Ερντογάν μπορεί να δείχνει σκληρός, αλλά είναι ευέλικτος πολιτικός και αξιόπιστος εταίρος της Ρωσίας» είπε ο κ. Πούτιν.

Επίσης μια ακόμη μεγάλη απειλή για ολόκληρη την περιοχή ο πυρηνικός σταθμός Ακούγιου που ολοκληρώνεται σύντομα στην μεσογειακή ακτή της Τουρκίας, είναι ρωσικής κατασκευής...
Η Μόσχα αισθάνεται αμήχανα απέναντι στην Ελλάδα, καθώς διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να υπάρχει πλέον μια σχέση που δεν θα είναι ισότιμη.
Η ρωσική πρεσβεία στην Ελλάδα, γνωρίζει τις πραγματικότητες και φρόντισε τις τελευταίες εβδομάδες να κάνει ορισμένες κινήσεις που μοιάζουν όμως περισσότερο με χάντρες για ιθαγενείς.
Το βίντεο για την επέτειο της ναυμαχίας του Ναυαρίνου ήταν συγκινητική υπόμνηση του σημαντικού ρόλου της Ρωσίας στην ευόδωση των αγώνων για την Εθνική Ανεξαρτησία, αλλά παρά την ενόχληση που ίσως θα προκάλεσε στον κ. Ερντογάν (που αισθάνεται κληρονόμος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) μάλλον δεν είναι θέμα για πανηγυρισμούς στην Ελλάδα, ούτε ένδειξη ότι ο κ. Πούτιν εγκαταλείπει την Τουρκία.

Επίσης η ανάρτηση τη ρωσικής πρεσβείας περί αναγνώρισης του δικαιώματος επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. είναι αυτονόητη ,καθώς και η Ρωσία είναι συμβαλλόμενο μέρος της Συμβάσης για το Δίκαιο της Θάλασσας. 

Από πολλούς παράγοντες θεωρήθηκε «άνοιγμα» προς την Ελλάδα, αλλά αυτό θα ίσχυε εφόσον αυτή η αναφορά στρώνει τον δρόμο για μια ισχυρή και καθαρή δήλωση Λαβροφ, με την οποία θα καταδικάζονται οι πειρατικές πολιτικές της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο, θα αποκηρύσσονται οι μονομερείς ενέργειες σε μη οριοθετημένες περιοχές, θα αναγνωρίζεται και το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες και θα καλείται ο σύμμαχος του κ. Πούτιν να επιλέξει την ειρηνική επίλυση των διαφορών.



Εξάλλου η πρώτη χώρα μετά την Τουρκία που δεν επιθυμεί την πλήρη άσκηση του δικαιώματος της χώρας για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. είναι η ίδια η Ρωσία καθώς υποστηρίζει ότι δεν θα πρέπει να υπάρξουν εμπόδια στην ελευθερία της ναυσιπλοΐας από και προς την Μαύρη Θάλασσα.

Η Μόσχα το καλοκαίρι «κατάπιε» και όλη την ευαισθησία της για την Ορθοδοξία ,όταν μόνο που δεν χαιρέτισε την απόφαση του Ερντογάν να μετατρέψει την Αγιά Σοφιά σε τζαμί. Και αυτή η στάση για ένα θέμα που υπερβαίνει τις διαφορές της Μόσχας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο λόγω της Ουκρανικής Εκκλησίας, πλήγωσε τον Ορθόδοξο Κόσμο αλλά και την ελληνική κοινή γνώμη, καθώς θεωρήθηκε ένα ακόμη χατίρι στον κ.Ερντογάν.

Ο κ. Λαβρόφ είναι έμπειρος, μια και είναι ο μακροβιότερος ΥΠΕΞ στον κόσμο, γνωρίζει εις βάθος τις ελληνοτουρκικές σχέσεις , στον ίδιο οφείλεται η σταθερή στάση της Ρωσίας στο Κυπριακό και ίσως επιδιώξει να αποκαταστήσει τις ισορροπίες που έχουν χαθεί. 

Το γεγονός ότι πλέον η Ελλάδα έχει κάνει την επιλογή και η σχέση της με τις ΗΠΑ είναι πλέον στρατηγικού χαρακτήρα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ριζικά διαφορετικές προσεγγίσεις δεν σημαίνει ότι Ελλάδα και Ρωσία πρέπει να αφήσουν τις σχέσεις τους παγωμένες. Και η Ελλάδα παρά την συμμαχία Πούτιν-Ερντογάν, έχει μόνο να κερδίσει από την σχέση με την Ρωσία εφόσον φυσικά εγκαταλειφθούν σύνδρομα τσαρισμού και σφαιρών επιρροής…

Νίκος Μελέτης