Αθήνα και Βερολίνο το έχουν "κουράσει"

Έπεσε στα χέρια μου μία συνέντευξη που έδωσε το καλοκαίρι του 2011 στην  "Der Tagesspiegel" του Βερολίνου ο Ελληνογερμανός επιχειρηματίας Στέφανος Μίτμαν με τίτλο "χρειαζόμαστε έναν "Οττο Ρεχάγκελ". 

Η αλήθεια είναι ότι ακόμη κι όταν είχαμε τον Όττο φαγωθήκαμε να τον διώξουμε για να παίξουμε πιο "επιθετικό ποδόσφαιρο". 
Αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία. Ας διαβάσουμε μαζί αποσπάσματα από εκείνη την συνέντευξη και ας προσπαθήσουμε να δούμε τι έχει συμβεί από τότε και τι μας έχει συμβεί. Διότι Αθήνα και Βερολίνο δίνουν την αίσθηση ότι το έχουν "κουράσει". Κι αυτό είναι πραγματικά επικίνδυνο. Για την Αθήνα...


Η συνέντευξη
Κύριε Μίτμαν, οι χώρες που συμμετέχουν στο ευρώ μόλις συμφώνησαν σε ένα νέο πακέτο διάσωσης για την Ελλάδα. Πανηγυρίσατε γι΄ αυτήν την απόφαση;
Ναι, βεβαίως, αλλά το πακέτο δεν λύνει το πρόβλημα στη ρίζα του. Τα επιτόκια μειώνονται, τα χρέη εν μέρει διαγράφονται, αλλά αυτό δεν καταπολεμά τις αιτίες του προβλήματος, που έχουμε στην Ελλάδα. Αυτές έχουν ριζώσει βαθιά τα τελευταία 20-30 χρόνια.Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα;
Το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει πλέον εμπιστοσύνη. Οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τους πολιτικούς, οι πολιτικοί δεν εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο, οι Ευρωπαίοι δεν εμπιστεύονται πλέον τους Έλληνες.

Χωρίς εμπιστοσύνη δεν υπάρχει λύση.Οι Έλληνες εμπιστεύονται ακόμα τους Ευρωπαίους;
Οι Έλληνες είναι πολύ παρορμητικοί. Μπορεί κανείς πολύ εύκολα να τους ταλαντεύσει από το ένα άκρο στο άλλο. Και στα μέσα ενημέρωσης αρέσει να υπερβάλλουν.  Αλλά όσο γρήγορα μπορούν να στρέψουν έναν Έλληνα ενάντια στην Γερμανίδα καγκελάριο, τόσο γρήγορα μπορούν και να του αλλάξουν τη γνώμη.Ο πατέρας σας κατάγεται από τη Γερμανία, η μητέρα σας από την Ελλάδα. Εσείς ο ίδιος γεννηθήκατε στην Αθήνα, σπουδάσατε στο Βερολίνο και ιδρύσατε μια εταιρία στην Ελλάδα. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ Γερμανών και Ελλήνων;
Θα πρέπει να δείτε, πως μεγαλώνουν οι Έλληνες. Είναι καλομαθημένοι, από τον ήλιο και από τους γονείς τους. Όταν τα παιδιά δεν συγυρίζουν το δωμάτιό τους μπορεί η μητέρα να φωνάζει, αλλά στο τέλος το συγυρίζει η ίδια. Όταν κάτι δεν πηγαίνει καλά στο σχολείο απλά πηγαίνει κανείς να μιλήσει στον δάσκαλο. Ξέρει κανείς ότι οι γονείς θα το φροντίσουν πάντα. Και όταν θα μεγαλώσει κάποιος θα τον φροντίσει το κράτος. Πιστεύω, ότι αυτό έχει να κάνει και με τον καιρό. Αν εσείς στο παρελθόν δεν λαμβάνατε τα μέτρα σας έγκαιρα για τον χειμώνα, τότε ή παγώνατε ή πεθαίνατε της πείνας. Με τους Έλληνες η φύση υπήρξε πάντα γενναιόδωρη. Ακόμη και σήμερα είναι έτσι: δεν υπάρχουν ξεκάθαρα όρια, με κάποιο τρόπο τα καταφέρνει κανείς.Πως λειτουργεί αυτό στην επιχειρηματική ζωή;
Για τους Έλληνες σημασία έχει ο σκοπός, και όχι ο δρόμος που οδηγεί προς τα εκεί. Αυτό σημαίνει, ότι δεν τηρούνται πάντα οι κανόνες, περνάει κανείς καμιά φορά και με κόκκινο, προσέχοντας βέβαια να μην συμβεί κάτι, αλλά το σημαντικό είναι, να φτάσει κανείς στο στόχο του. Για έναν Γερμανό είναι πιο σημαντικό, να τηρήσει τους κανόνες, ακόμα κι αν αστοχήσει.Αυτό ισχύει και για την φορολογική δήλωση; 
Εδώ πάλι τίθεται θέμα εμπιστοσύνης. Αν εγώ μπορούσα να γλυτώσω φόρους, θα το έκανα και ο ίδιος. Δεν μπορώ όμως. Έχει κανείς την αίσθηση πως πρόκειται για πεταμένα λεφτά. Γιατί γίνεται πολύ κακή διαχείριση αυτών των χρημάτων. Οι δρόμοι είναι κακοί, η παιδεία είναι κακή, ο τομέας της υγείας είναι κακός. Οι πολιτικοί στην Ελλάδα είναι διεφθαρμένοι, πρόκειται για ένα πολύ θολό σύστημα. Αυτό έχει να κάνει και με τους νόμους. Σπούδασα πληροφορική στο Βερολίνο. Το σύνταγμα και όλοι οι άλλοι νόμοι αποτελούν βασικά το λειτουργικό σύστημα μιας χώρας. Και η Ελλάδα λειτουργεί ακόμα με DOS το λειτουργικό σύστημα της δεκαετίας του 80. Όλα προχωρούσαν πολύ αργά, κάθε τόσο το σύστημα κατέρρεε. Όλες οι άλλες χώρες έχουν ήδη Windows, emails και ίντερνετ.Η γερμανική βιομηχανία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να βοηθήσει την ελληνική οικονομία. Εσείς τι θα επιθυμούσατε;
Οι Κινέζοι μας δίνουν το παράδειγμα: Μας πουλούν τα προϊόντα τους και ταυτόχρονα μας προσφέρουν και πίστωση. Αυτό θα έπρεπε να κάνει και η γερμανική οικονομία. Εμείς λαμβάνουμε μεν πολλά χρήματα από την Ε.Ε., αλλά τα προϊόντα μετά πωλούνται αλλού, αυτό δεν έχει νόημα. Τα χρήματα δεν επιτρέπεται να διοχετεύονται στην κατανάλωση αλλά πρέπει να επενδύονται έξυπνα, για παράδειγμα σε φωτοβολταϊκά συστήματα. Τότε δεν θα χρειαζόταν να εισάγουμε τόσο πετρέλαιο. Αυτές είναι μακροπρόθεσμες επενδύσεις, που ωφελούν τόσο τον τουρισμό όσο και τις άλλες υπηρεσίες. Το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ έχει ήδη ένα παράρτημα στην πόλη του Ναυπλίου. Έχουμε μια υπέροχη χώρα, για να αναπτύξει κανείς δραστηριότητες που έχουν σχέση με τη γνώση. Το να ζει κανείς εδώ μπορεί να προσφέρει μεγάλη έμπνευση και κίνητρο.Είναι ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ο κατάλληλος άνθρωπος, για να δρομολογήσει μεταρρυθμίσεις;
Όχι. Είναι όπως σε μια ομάδα ποδοσφαίρου. Αν έχετε πέσει στην τρίτη κατηγορία, αλλάζετε προπονητή. Κανείς δεν πιστεύει ότι ο παλιός μπορεί να σας επαναφέρει στην πρώτη κατηγορία του πρωταθλήματος. Οι πολιτικοί μας έχουν χάσει κάθε αξιοπιστία, κάθε μέρα διαδηλώνουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι. Τώρα πρέπει να βρεθούν νέοι υποψήφιοι. Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα, όπου οι μπορούν να γίνουν πολύ γρήγορα μεταρρυθμίσεις, οι Έλληνες προσαρμόζονται εύκολα και είναι ευέλικτοι, όταν έχουν εμπιστοσύνη σε κάποιον. Ποιος πίστευε το 2004 ότι θα κερδίζαμε το Πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου; Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα, είναι ένας Όττο Ρεχάγκελ.

Έλλειψη εμπιστοσύνης συν οικονομική κρίση ίσον ατύχημα...
Από το 2011 μέχρι σήμερα έχει περάσει πολύς καιρός. Οι περισσότεροι από εμάς νιώθουμε σαν να μας χωρίζουν αιώνες από τις ημέρες εκείνες. Ακολούθησαν οι εκλογές του 2012, οι δύσκολες συνθήκες του καλοκαιριού του 2012, οι εκλογές του 2015 και η άνοδος της αριστεράς στην εξουσία.

Από τότε μέχρι σήμερα έχει αυξηθεί η καχυποψία μεταξύ Αθηνών και Βερολίνου. Το κλίμα είναι τελείως διαφορετικό από τότε. Κάτι τα έξαλλα εξώφυλλα στο Βερολίνο, κάτι οι απερίσκεπτες φωνές στην Αθήνα και έτσι φτάσαμε σε ένα σημείο που οι σχέσεις μεταξύ των δυο πλευρών να μην είναι οι καλύτερες δυνατές.

Εκείνο που έλλειψε στην πραγματικότητα ήταν η αμοιβαία κατανόηση. Αυτά που "κατανόησε" ο κ. Μίτναμ, έχοντας ζήσει και τις δύο κουλτούρες, δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν οι Γερμανοί για την Ελλάδα και οι Έλληνες για την Γερμανία.

Υπάρχουν όμως και πιο ουσιαστικά θέματα από εκείνα της εικόνας που "πούλησε" ο ένας για τον άλλον στην κοινή γνώμη της χώρας του. Κι αυτό έχει να κάνει με την ουσία της "βοήθειας" που παρείχε η Γερμανία και η Ευρώπη προς την Ελλάδα. Το 2011 η Ευρώπη πάλευε να σώσει τις δικές της τράπεζες από το προβλεπόμενο χάος που θα προκαλούσε η μετάδοση της κρίσης. Καιγότανε το σπίτι τους, δεν τους ενδιέφεραν οι λεπτομέρειες. Μόνο που αυτές οι "λεπτομέρειες" καθόρισαν τους όρους του παιγνιδιού για την συνέχεια.

Η Ευρώπη ξόδεψε πολλά χρήματα για την Ελλάδα, αλλά άφησε την διαχείρισή τους σε ανθρώπους που δεν μπορούσαν με βάση το παρελθόν τους να  διαχειριστούν τελικά μία τόσο δύσκολη υπόθεση. Το γεγονός ότι δεν προχώρησαν οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι τυχαίο.  Δεν μπορούσαν να προχωρήσουν, επειδή οι κυβερνήσεις της Αθήνας δεν είχαν κάτι τέτοιο στο μυαλό τους. Όσα αναφέρει ο κ. Μίτμαν εξακολουθούν και ισχύουν. Δεν έχει αλλάξει το παραμικρό!

Και σήμερα; Σήμερα η Ευρώπη δείχνει να έχει κουραστεί, τουλάχιστον όσο και η Αθήνα. Αυτό είναι εμφανές κάθε μέρα. Και ειλικρινά δεν καταλαβαίνω εκείνους που θεωρούν δεδομένο ότι δεν υπάρχει περίπτωση Grexit κι ότι  η Ελλάδα θα παραμείνει στους κόλπους της Ευρωζώνης για γεωπολιτικούς και άλλους λόγους.

Πολύ περισσότερο δεν μπορώ να καταλάβω όσους έχουν κτίσει την πολιτική τους στο αξίωμα ότι η κρίση της Ελλάδας θα συμπαρασύρει στο χάος και την υπόλοιπη Ευρώπη. Όσο ο Ντράγκι θα μπορεί να μοιράζει ρευστότητα, η Ευρώπη δεν έχει να φοβηθεί κάτι...

Η κατάσταση είναι επικίνδυνη. Όχι μόνο γιατί δεν βγαίνουν τα νούμερα. Αλλά επειδή δεν υπάρχει εμπιστοσύνη. Και πως να υπάρχει; "Στέλνοντας" τζιχατζιστές στο Βερολίνο; Η Ευρώπη είναι κουρασμένη από την Ελλάδα και η Ελλάδα από την Ευρώπη.

Το Βερολίνο θα μπορούσε να κάνει μερικά βήματα παραπάνω. Το είπε ο κ. Μϊτναμ για τους Κινέζους. Έχοντας προφανώς υπόψη του τι συνέβη στην ίδια την Γερμανία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Γερμανία δεν "σηκώθηκε" επειδή οι Γερμανοί ήταν υπεράνθρωποι. Αλλά διότι οι σύμμαχοι θέλησαν να αγοράσουν τα γερμανικά προϊόντα.

Είναι δύσκολο σε αυτή την φάση να ξεκινήσουμε και πάλι την σχέση μας από την αρχή. Είναι όμως ο μόνος δρόμος. Η Αθήνα πρέπει να δει στο Βερολίνο έναν σύμμαχο και το Βερολίνο να δείξει ότι θυμάται πράγματι κάτω από ποιές συνθήκες και με ποιό τρόπο βρήκε την γη της επαγγελίας.

Δεν είναι εύκολο σε καμία περίπτωση. Από το 2011 έχει περάσει πολύς καιρός. Ο κ. Μίτναμ που έδωσε εκείνη την συνέντευξη έχει υποστεί κι ο ίδιος τις συνέπειες της κρίσης, όπως και οι υπόλοιποι Έλληνες.  Επίσης, οι Γερμανοί δεν νιώθουν πλέον  την ανάγκη να μας στείλουν έναν Ρεχάγκελ. Ίσως σκέπτονται (αδίκως) ότι μας έχουν ήδη δώσει περισσότερα από όσα αξίζουμε...

Η κρίση εμπιστοσύνης από την μία, η κόπωση από την παρατεταμένη κρίση από την άλλη, είναι ένας εκρηκτικός συνδυασμός. Ικανός να φέρει το ατύχημα και το διαζύγιο ανά πάσα ώρα και στιγμή.

Θανάσης Μαυρίδης
thanasis.mavridis@capital.gr

Πηγή:www.capital.gr