Θα ψηφίζουμε... «γερμανικά»

Προτείνεται ένα μεικτό σύστημα με συνδυασμό λίστας και σταυρού καθώς και μονοεδρικών με περιφερειακές έδρες για την εκλογή των βουλευτών

Eνα βήμα πριν ανοίξει τα χαρτιά της για τον νέο εκλογικό νόμο βρίσκεται η κυβέρνηση.

Μία από τις βασικές προεκλογικές δεσμεύσεις παίρνει τον δρόμο της υλοποίησης, αφού προηγουμένως η σχετική πρόταση και οι «παραλλαγές» της παρουσιαστούν και τεθούν σε δημόσια διαβούλευση.

Ο πρωθυπουργός έχει «εξουσιοδοτήσει» για τη σύνταξη του νέου εκλογικού νόμου την ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών, που παρέλαβε από τις πρώτες μέρες κείμενο-μπούσουλα με λεπτομερή στοιχεία για την...
προσαρμογή του λεγόμενου γερμανικού μοντέλου στην ελληνική πραγματικότητα.
Το εν λόγω κείμενο εστάλη στον πρωθυπουργό, Γ. Παπανδρέου, στις 26 Οκτωβρίου από τον επικεφαλής ομάδας στελεχών του ΠΑΣΟΚ και ειδικών επιστημόνων Μιλτιάδη Παπαϊωάννου (προέδρου σήμερα της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής).
Αφορά σε ένα μεικτό εκλογικό σύστημα με συνδυασμό λίστας και σταυρού, καθώς και μονοεδρικών με περιφερειακές έδρες για την εκλογή των βουλευτών. Πυξίδα για τη συγκρότηση της πρότασης αποτελεί το πλαίσιο αρχών που υιοθετεί η κυβέρνηση σχετικά με την ύπαρξη πολυκομματικής σύνθεσης της Βουλής και την εξασφάλιση σταθερών κυβερνήσεων.
Η όλη πρωτοβουλία αποσκοπεί στην ενίσχυση της αυτονομίας της πολιτικής, την εξασφάλιση της ανεξαρτησίας και της αξιοπρέπειας των βουλευτών και την αναβάθμισή τους με τον δραστικό περιορισμό των εκλογικών δαπανών, των προσωπικών ανταγωνισμών (ειδικά εντός του κάθε κόμματος), αλλά και στην «απελευθέρωση» από την πίεση των πελατειακών σχέσεων.
«Καποδίστριας 2»
Οι γνωρίζοντες επιμένουν ότι η αλλαγή μόνο του εκλογικού νόμου δεν πρόκειται να αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, αν δεν προωθηθούν ταυτόχρονα μικρότερες ή μεγαλύτερες τομές στο πλέγμα των περιφερειών και γενικότερα στη λειτουργία και τη δομή της αυτοδιοίκησης. Ο κ. Παπανδρέου βέβαια (και προχθές το επανέλαβε) δεσμεύεται ότι το 2010 θα είναι εκτός των άλλων έτος σημαντικών αλλαγών σε θεσμικό επίπεδο. Προωθεί τη μείωση των περιφερειών, την εκλογή περιφερειαρχών ταυτόχρονα με τις δημοτικές εκλογές και νέες συνενώσεις δήμων που θα οδηγήσουν στον «Καποδίστρια 2».
Θα έχει η κυβέρνηση τους αναγκαίους συμμάχους για τη θεσμική μεταρρύθμιση στο σύνολό της; Οι γνωρίζοντες αποκαλύπτουν ότι και εντός του ΠΑΣΟΚ εντοπίζονται σημαντικοί πυρήνες που διαφωνούν με την ψήφιση του «γερμανικού μοντέλου», ενώ στελέχη στον αυτοδιοικητικό χώρο αντιδρούν ακόμη και στις φήμες για τη συνένωση δήμων - από το λεκανοπέδιο μέχρι την Περιφέρεια. Η κατάτμηση επίσης της αχανούς Β’ Αθήνας σε μικρότερες περιφέρειες φαίνεται ότι προβληματίζει βουλευτές με μεγάλη δημοφιλία. Και αυτό γιατί η ρύθμιση αυτή διευκολύνει την είσοδο στη Βουλή υποψηφίων που έχουν επιρροή σε μικρότερες περιοχές ή σε έναν δήμο, ενώ αφαιρεί το πέπλο της αίγλης από κορυφαίους που εκλέγονται με δεκάδες χιλιάδες ψήφους.
Αντιδράσεις φαίνεται ότι θα εκφραστούν και μεταξύ των βουλευτών που διαφωνούν για την καθιέρωση λίστας, θεωρώντας ότι έτσι θα καταστούν παντοδύναμοι οι αρχηγοί, ενώ οι υποψήφιοι θα έχουν να αντιμετωπίσουν για την εκλογή τους επιπλέον προβλήματα. Είναι γεγονός ότι αρκετοί βουλευτές (στο λεκανοπέδιο και αλλού) καταγράφουν «συγκέντρωση δυνάμεων» σε ορισμένες περιοχές (διαμερίσματα) της εκλογικής τους περιφέρειας. Σε περίπτωση διαχωρισμού σε περισσότερες εκλογικές περιφέρειες μίας εκ των σημερινών, μπορεί, κατά τα λεγόμενά τους, κάποιοι να «σταλούν» σε περιοχή με μικρότερα ερείσματα.
Το «κλειδί» που φαίνεται ότι λύνει αρκετά ζητήματα, αλλά που δεν μπορεί να οδηγήσει στην αναβολή της... αναβολής, είναι σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη να τεθούν εγκαίρως σε διαβούλευση όλες οι σχετικές προτάσεις. Και σε κεντρικό και σε τοπικό επίπεδο. Και τα άλλα κόμματα; Είναι κοινό μυστικό ότι το κυβερνών κόμμα επιδιώκει τη διαμόρφωση συναινετικού κλίματος με τη ΝΔ. Ωστόσο, ο νεοεκλεγείς αρχηγός του κόμματος της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως τάσσεται εναντίον του γερμανικού μοντέλου, ενώ, σύμφωνα με τον κ. Παπανδρέου, «ο κ. Σαμαράς προτείνει μια παραλλαγή του γερμανικού μοντέλου».
Υπάρχει όμως και η άλλη όψη στο γαλάζιο νόμισμα. Η υποψήφια για την αρχηγία του κόμματος, Ντόρα Μπακογιάννη όπως και ο Γ. Σουφλιάς έχουν εκφραστεί δημοσίως υπέρ του γερμανικού μοντέλου. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με πληροφορίες, και άλλοι βουλευτές της ΝΔ δεν έχουν εκφράσει τη διαφωνία τους στην προοπτική υιοθέτησης (όχι αντιγραφής) του γερμανικού μοντέλου. Θα αποτελέσει ο εκλογικός νόμος την πρώτη αφορμή σύγκρουσης εντός των δύο μεγάλων κομμάτων στη Βουλή;
Στο ΠΑΣΟΚ, αν και αρκετοί έχουν «ενστάσεις», εκτιμάται ότι δεν θα προκύψει μείζον πρόβλημα, εάν και εφόσον προηγηθεί ειλικρινής διάλογος. Αλλά στη Νέα Δημοκρατία το τοπίο παραμένει θολό, που αναγκάζει εκ των πραγμάτων την ηγεσία του κόμματος να σταθμίσει όλες τις παραμέτρους.

Τι θα περιέχει, ποιες αλλαγές συζητούνται

Προβλέπεται αναλογική εκπροσώπηση της τάξης του 87%, που σημαίνει πριμοδότηση 40 εδρών για το πρώτο κόμμα. Οι έδρες που δικαιούται κάθε κόμμα προσδιορίζονται από το συνολικό εθνικό ποσοστό και κατανέμονται στις περιφέρειες με το αναλογικό σύστημα (το γερμανικό προβλέπει απλή αναλογική γιατί εκεί υπάρχει «παράδοση» συμμαχικών κυβερνήσεων).
Οριο αντιπροσώπευσης παραμένει το 3%, έτσι κόμμα που δεν συγκεντρώνει αυτό το ποσοστό στην επικράτεια δεν μπορεί να πάρει έδρα.
Θα υπάρχουν 160 ή 180 μονοεδρικές περιφέρειες και 100 βουλευτές για όσους εκλέγονται στις μείζονες περιφέρειες (πέντε). Πέντε βουλευτές θα αφορούν τους Ελληνες της διασποράς και θα εκλέγονται με τη διαδικασία του ψηφοδελτίου Επικρατείας ή σε ξεχωριστές εκλογικές περιφέρειες.
Σε κάθε έναν από τους νομούς θα εκλέγεται ένας τουλάχιστον βουλευτής.
Λίστα στην Περιφέρεια, σταυροδοσία στις μονοεδρικές, εκλογή βουλευτή με σχετική πλειοψηφία, τρεις οι υποψήφιοι βουλευτές. Στην πρώτη εφαρμογή του νόμου η εκλογή μπορεί να γίνει με ενιαίο ψηφοδέλτιο (στην πρόταση Παπαϊωάννου).
Ο υποψήφιος μπορεί να είναι ταυτόχρονα υποψήφιος βουλευτής σε πολυεδρική και μονοεδρική περιφέρεια. Στην περίπτωση αυτή, αν εκλεγεί, επιλέγει υποχρεωτικά την έδρα της μονοεδρικής.
Διπλή ψήφος; Διαφορετική επιλογή κόμματος και βουλευτή; Η πρόταση θεωρείται ότι έχει πολλά αδύνατα σημεία.
Πέντε μείζονες περιφέρειες: Μακεδονίας-Θράκης (εκλέγει 78 βουλευτές), Δυτικής Ελλάδος (59), Κεντρικής Ελλάδας (40), Νομού Αττικής (87), Κρήτης-Νησιών του Αιγαίου (31).
Ενα ψηφοδέλτιο και μία κάλπη: αναγράφονται η ευρεία εκλογική περιφέρεια και οι υποψήφιοι της λίστας και δεύτερον η μονοεδρική και οι υποψήφιοι.
Τα μικρά κόμματα θα δικαιούνται περισσότερες έδρες στην περιφέρεια.
Καταργείται η άνιση μεταχείριση των συνδυασμών συνασπισμών κομμάτων.
Η ανάδειξη των υποψηφίων θα γίνεται με εσωκομματική διαδικασία βάσει των σχετικών καταστατικών ρυθμίσεων.

ΦΩΦΗΣ ΓΙΩΤΑΚΗ