Η Τουρκία με την εμπλοκή της στη λιβυκή κρίση δεν προκαλεί μόνο χώρες όπως η Ελλάδα, εις βάρος της οποίας επιχειρούνται τετελεσμένα στο θέμα των θαλασσίων ζωνών, αλλά προκαλεί... και γειτονικές της Λιβύης χώρες όπως η Αίγυπτος και άλλες αραβικές χώρες που επισημαίνουν την ανάγκη αποκλεισμού εμπλοκής τρίτων στις Αραβικές Υποθέσεις.
Η προσπάθεια όμως της Τουρκίας να ανακηρυχθεί «δερβέναγας» της Ανατολικής Μεσογείου δεν αφήνει αδιάφορες και άλλες δυνάμεις της περιοχής όπως το Ισραήλ αλλά και χώρες που θέλουν να έχουν στρατιωτική παρουσία και επιρροή στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως η Σ. Αραβία.
Η απειλή του κ.Ερντογάν σε συνέντευξη του στην Τετάρτη το βράδυ ότι τα τουρκικά γεωτρύπανα και ερευνητικά σκάφη είναι έτοιμα και δέχονται προσφορές από τρίτες χώρες και η «Λιβύη δηλώνει ότι μπορεί να εμπλακεί και η Τουρκία σε έρευνες» (σ.σ. σε ξηρά και θάλασσα) δείχνει ότι η Άγκυρα αγνοεί επιδεικτικά τις ευθείες και έμμεσες προειδοποιήσεις Αμερικανών, Ευρωπαίων αλλά και της Αιγύπτου για αποφυγή ενεργοποίησης της τελευταίας συμφωνίας που υπέγραψε η Λιβύη με την Τουρκία για την ενεργοποίηση του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.
Βεβαίως, η ομόθυμη προειδοποίηση του διεθνούς παράγοντα ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης δεν έχει νομιμοποίηση για υπογραφή συμφωνιών που δεσμεύουν τη χώρα, αφήνει παράθυρο ανοικτό στην Άγκυρα, καθώς η Λιβυκή Κρατική Εταιρεία Πετρελαίου NOC έχοντας σημαντικό επίπεδο αυτονομίας θα μπορούσε να έρθει σε απευθείας διαπραγμάτευση με την τουρκική ΤΡΑΟ και να της αναθέσει έρευνες σε θαλάσσιες περιοχές. Εξάλλου η λιβυκή κυβέρνηση έχει κληρονομήσει από την προηγουμένη το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο το οποίο παρά τις αντιδράσεις λόγω του αυξανόμενου ρόλου της Τουρκίας στις εσωτερικές υποθέσεις, ως προς το περιεχόμενο του δεν έχει αμφισβητηθεί πλην ελαχίστων εξαιρέσεων από το πολιτικό προσωπικό της Λιβύης.
Όμως, είναι δεδομένο ότι οποιαδήποτε προσπάθεια έναρξης ερευνητικών δραστηριοτήτων σε περιοχή που δεν ανήκει αυστηρά είτε στα χωρικά ύδατα της Λιβύης είτε σε διεθνή ύδατα δυνητικής λιβυκής υφαλοκρηπίδας βάσει της μέσης γραμμής (μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης) θα προκαλέσει κρίση στην περιοχή, καθώς είναι δεδομένη η αντίδραση της Αθήνας, η οποία αναμένεται να έχει και τη στήριξη (τουλάχιστον διπλωματική) και από την Αίγυπτο.
Έχει ενδιαφέρον και η αντίδραση του στρατηγού Χαφτάρ επικεφαλής του LNA ο οποίος χωρίς να αναφερθεί στο αρχικό Τουρκολιβυκό Μνημόνιο καταδίκασε και πάλι την τουρκική εμπλοκή και προειδοποίησε ότι εάν δεν βρεθεί σύντομα λύση στο πολιτικό αδιέξοδο τότε η λύση θα έρθει με τα όπλα.
Είναι προφανές ότι σε μια στιγμή που η κρίση με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία κορυφώνεται κανείς στη Δύση και κυρίως οι Αμερικανοί δεν επιθυμούν το ξέσπασμα μιας νέας κρίσης στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, δίπλα στη βάση της Σούδας και μια αντιπαράθεση η οποία θα επηρεάσει και την ανοικτή πρόσβαση προς τα Στενά αλλά και στην εναλλακτική οδό σύνδεσης με τη Μαύρη Θάλασσα, μέσω της Αλεξανδρούπολης.
Όμως αυτό θα πρέπει να είναι ένα ισχυρό επιχείρημα της Αθήνας ώστε να καλέσει τόσο την Ουάσιγκτον όσο και την ΕΕ να διαμηνύσουν στην Τουρκία ότι μονομερείς ενέργειες και τετελεσμένα πρέπει να αποφευχθούν.
Η Τουρκία πάντως φρόντισε να στείλει το μήνυμα της φρεσκάροντας το casus belli λόγω και της συζήτησης που υπάρχει στην Ελλάδα για το ενδεχόμενο επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ., αν και η συζήτηση αφορά την Ανατολική Μεσόγειο και όχι το Αιγαίο με την Τουρκία πάντως να μην φαίνεται να κάνει έναν τέτοιο γεωγραφικό διαχωρισμό.
Η συζήτηση για την επέκταση των χωρικών υδάτων δημιουργεί πίεση προς την κυβέρνηση ,αλλα συγχρόνως δημιουργεί και σύγχυση για το που θα πρέπει να γίνει. Αν αρκεί η επιλογή μόνο η περιοχή νοτίως και ανατολικώς της Κρήτης η αν θα πρέπει να γίνει η επέκταση ανατολικά όλου του τόξου Καστελόριζου- Ρόδου-Καρπάθου -Κρήτης (και όχι μόνο νοτίως του Καστελόριζου).Υπάρχει βεβαίως και η πιο ήπια επιλογή της κατάθεσης εξωτερικών ορίων της ελληνικής ΑΟΖ στην Μεσόγειο βάσει της μέσης γραμμής ώστε να αποκτήσει πιο συγκεκριμένο περιεχόμενο η γνωστή ως «Τροπολογία Μανιάτη».
Θα πρέπει πάντως να είναι σαφές ότι οποιαδήποτε απόφαση για κλιμακωτή/τμηματική επέκταση των χωρικών υδάτων θα επιφέρει και την ευθύνη προστασίας μιας διευρυμένης ζώνης εθνικής κυριαρχίας κατά 6 ν.μ., ειδικά στην περιοχή που επικαλύπτεται αυτή η ζώνη από τη μονομερώς ανακηρυχθείσα τουρκική ΑΟΖ βάσει του Τουρκολιβυκού Μνημονίου και δεν είναι καθόλου σίγουρο όπως ευελπιστούν αναλυτές και πολιτικοί ότι αυτή η κίνηση θα υποχρεώσει την Τουρκία και τη Λιβύη να προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων
Η Άγκυρα πάντως δείχνει να προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα και η ομιλία του Μ.Τσαβούσογλου στην Δεξαμενή Σκέψης SETA, ήταν η επίσημη σύνοψη των τουρκικών διεκδικήσεων της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας, ενώ συγχρόνως έθετε και το πλαίσιο εντός του οποίου η Τουρκία θα συναινούσε για την έναρξη διαλόγου.
Το πλαίσιο που παρουσίασε ο κ.Τσαβούσογλου είναι απαγορευτικό για κάθε βήμα μπροστά.
Η Τουρκία απορρίπτει την ελληνική θέση ότι προέχει η αντιμετώπιση της νομικής διαφοράς της οριοθέτησης των Θαλασσίων Ζωνών με παραπομπή στη Χάγη (μια διαδικασία η οποία πιθανόν υποχρεωτικά θα αγγίξει και το θέμα του εύρους των χωρικών υδάτων αλλά και των τουρκικών ισχυρισμών περί «γκρίζων ζωνών») και επιμένει ότι πρέπει να γίνει συνολική διαπραγμάτευση ακόμη και σε αυτά τα θέματα που είναι μονομερείς αιτιάσεις της Τουρκίας: χωρικά ύδατα, εναέριος χώρος, αποστρατικοποίηση νησιών συνδεδεμένη με την ελληνική κυριαρχία, «γκρίζες ζώνες» και θέματα διεθνούς δικαιοδοσίας και αρμοδιότητας (FIR, έκδοση NAVTEX,SAR).
Είναι προφανές ότι η Τουρκία με αυτή την ατζέντα κλείνει ερμητικά κάθε προσπάθεια επανέναρξης του διαλόγου και συγχρόνως θέλει να αποφύγει την παραπομπή της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας στη Χάγη η οποία εκ των πραγμάτων θα κρίνει και τη νομιμότητα του Τουρκολιβυκού Μνημονίου και της μονομερούς κατάθεσης συντεταγμένων με τα εξωτερικά όρια της Τουρκικής ΑΟΖ. Η Τουρκία βρίσκει ευκαιρία και κρύβεται πίσω από την εξαίρεση που έχει καταθέσει η Ελλάδα για την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου σε θέματα άμυνας και έτσι δηλώνει ότι η τα συζητάμε όλα και αν χρειασθεί υπάρχει ο δρόμος της Χάγης ή δεν υπάρχει συζήτηση για τίποτα..
Βεβαίως, ακόμη κι αν η Ελλάδα απέσυρε την εξαίρεση της (μια επιλογή με τεράστια πολιτικά προβλήματα), δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η Τουρκία θα συναινούσε στο τέλος της διαδρομής για παραπομπή στη Χάγη, αφού προηγουμένως θα είχε κερδίσει την αναγνώριση εκ μέρους της Ελλάδας της βασιμότητας των διεκδικήσεων της, μέσω του «διαλόγου».
Νίκος Μελέτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου