Τεχνοκράτες για ποιους;

Δυο λέξεις που κυριαρχούν στην εποχή μας είναι «τεχνοκράτης» και «μεταρρύθμιση». 

Κι οι δυο παραπέμπουν στη νέα εποχή που διανύουμε, η οποία όμως, όπως διαπιστώνουμε καθημερινά, δεν είναι καθόλου ευχάριστη για τον άνθρωπο.

Υποτίθεται ότι η εποχή αυτή, στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης  των οικονομιών που επιβλήθηκε από τις μητροπόλεις του καπιταλισμού, έχει διαμορφώσει διαφορετικές ανάγκες, ανάλογες με την εξέλιξή της. 

Γι’ αυτό και ακούμε συχνά για πολιτικές δυνάμεις ή κυβερνήσεις  μεταρρυθμιστικές,  που βασίζονται σε τεχνοκράτες  με σύγχρονες οικονομικές  αντιλήψεις, που είναι αναγκαίες για να ανταποκριθούν στις νέες  ανάγκες και απαιτήσεις του καιρού.

Ποιες όμως είναι αυτές οι αντιλήψεις και ποιον τελικά, εξυπηρετούν; ...

Ποιες είναι οι απαιτήσεις του καιρού σε σχέση με τον άνθρωπο;

Έπαψε ο άνθρωπος να αγωνίζεται για την επιβίωσή του και για μια καλύτερη ποιότητα ζωής;

Έπαψε να είναι μια διαχρονική ανάγκη αυτό; 

Το μόνο που άλλαξε είναι ότι σήμερα οι υποχρεώσεις του έγιναν περισσότερες από τις ανάγκες του, πράγμα που τον οδηγεί σε αδιέξοδο.

Άρα, πρέπει να βρεθούν τρόποι να υπάρξει μια  ισορροπία ανάμεσα σε ανάγκες και υποχρεώσεις, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί και να ζει ανθρώπινα.  

Υποτίθεται ότι κάθε σύστημα και κάθε πολιτική στις δημοκρατικές κοινωνίες, πρέπει να εξυπηρετεί πρώτιστα τον άνθρωπο. 

Να αποβλέπει σε συνεχή βελτίωση του οικονομικού και πνευματικού επιπέδου του, άρα και στη συνεχή ποιοτική και πολιτιστική αναβάθμιση της κοινωνίας.

Συμβαίνει όμως αυτό; Ή μια νέα αντίληψη τείνει να μετατρέψει τον άνθρωπο σε μια παραγωγική μηχανή, που θα είναι χρήσιμη μόνο ένα διάστημα για τη συσσώρευση  κεφαλαίου σε λίγους; 

Σ’ αυτούς που θέλουν να ελέγχουν ακόμη και το νερό και τον αέρα της φύσης και να τα διοχετεύουν στον κόσμο, κοστολογώντας τα ανάλογα με το ύψος της απληστίας  τους; 

Εκείνο που βλέπουμε σταδιακά να πραγματοποιείται είναι η εξαφάνιση της μεσαίας τάξης και η μετατροπή της σε μια μάζα πληβείων, που δεν θα έχει σαν όριο ούτε τη στοιχειώδη  διαβίωση.

Φοβάμαι, ότι έγινε ασαφές το τι ζητάνε όλοι αυτοί οι μεταρρυθμιστές τεχνοκράτες και ποια κοινωνική φόρμα θέλουν.

Έχοντας τον ενδιάμεσο ρόλο ανάμεσα στη νέα μάζα των πληβείων και τα οικονομικά κέντρα, ίσως αποτελέσουν τη νέα ευνοούμενη τάξη,  που με κάποια προνόμια που θα τους παρέχουν, θα δουλεύουν ως «βασιλικότεροι του βασιλέως» για την παγίωση της νέας ολιγαρχικής πραγματικότητας και του κοινωνικού διαχωρισμού.

Συνομιλούσα πίνοντας καφέ, με κάποιο τεχνοκράτη της σύγχρονης οικονομικής αντίληψης, που βάλθηκε να μου αποδείξει αραδιάζοντας ένα σωρό μεθόδους και νούμερα, πώς μπορεί να παραχθεί χρήμα και να συνεχίσουν να ευημερούν οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι χρηματοπιστωτικοί και χρηματιστηριακοί όμιλοι, που τζιράρουν τα λεφτά του κοσμάκη.

Φτάσαμε και στο τεράστιο θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών από τους δανειολήπτες, που σήμερα βρίσκονται στο όριο της  απελπισίας και πολλοί το ξεπέρασαν.

Πρόσεχα πως όλο του το σκεπτικό του ήταν πώς δεν θα χάσουν οι τράπεζες λεφτά κι όχι αν θα χάσουν το σπίτι τους και τη ζωή τους οι απελπισμένοι σήμερα οφειλέτες.

Τη στιγμή που σηκώνουν και το βάρος των αβάσταχτων οικονομικών επιβαρύνσεων που επιβάλλουν οι κυβερνήσεις που διοικούν, αδιαφορώντας αν οι ίδιες  έχουν την ευθύνη για τη κατάντια του τόπου και των πολιτών.

Του είπα: «Όλα καλά, αλλά πώς ζητάς από έναν άνθρωπο που δεν έχει να πληρώσει για τα σφάλματα της πολιτικής, να μείνει στο δρόμο με την οικογένεια του, επαίτης ή να τρώει από τα σκουπίδια; Οι άνθρωποι του συστήματος έχουν περίσσευμα, οι άλλοι όμως; Πώς θα πληρώσουν; Πώς θα ζήσουν; Και πώς θα κινηθεί, εν τέλει, η αγορά;». 

Η απάντησή του με εξέπληξε. «Αν το βλέπεις από ανθρωπιστική άποψη έχεις δίκιο» μου είπε. «…Εγώ μιλάω καθαρά τεχνοκρατικά και οικονομικά».

Δηλαδή, μου έλεγε ότι τα κάθε είδους οικονομικά κέντρα και οι άνθρωποι είναι δυο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι, που δεν συναντώνται, ούτε αλληλεξαρτώνται κι αν κάποιος πρέπει ναπληρώσει το τίμημα, αυτός είναι ο κόσμος που αντιπροσωπεύει τη μεσαία και χαμηλή κοινωνική τάξη, για να ευημερούν οι κεφαλαιοκράτες. 

Φοβάμαι ότι δεν είναι ο μόνος.

Φοβάμαι ότι οι περισσότεροι τεχνοκράτες κι οι μεταρρυθμιστές, έχουν αρχίσει να εθίζονται  σ’ ένα αυτάρεσκο ψυχρό παιχνίδι αριθμών και υπολογισμών, το οποίο  βλέπουν σαν προσωπική πρόκληση.

Ότι δεν αποβλέπουν σ’ ένα κράτος που θα προστατεύει και θα διασφαλίζει στους πολίτες του μια βάση αξιοπρεπούς ζωής, αλλά σε μια κοινωνία των δύο άκρων, όπου το ένα άκρο θα θυσιάζεται για τον πλουτισμό και την απληστία του άλλου.

Δεν λέω ότι αυτό συμβαίνει με όλους, αλλά συμβαίνει σε πολλούς.

Είτε διότι ως ενδιάμεσοι κρίκοι θα επωφεληθούν οι ίδιοι, είτε διότι είναι ήδη βολεμένοι έχοντας σύμμαχο το διάτρητο σύστημα το οποίο προσπαθούν να σώσουν. 

Ταυτίζουν τη σωτηρία της χώρας με τη δική τους ευημερία και τη δική τους κυριαρχία επί των πολλών, των οποίων νέος ρόλος είναι να δουλεύουν για να πληρώνουν τα χρέη που άλλοι απομύζησαν και απολαμβάνουν.

Αυτή η αντίληψη όμως, έχει ποτίσει με αίμα το σκηνικό της ιστορίας, πολλές φορές. 

Ας το έχουν στο νου τους.

Κώστας Σιμενός