Το άλμα της Ευρώπης στο κενό

Tου Κωστα Kαλλιτση

Η Ευρώπη, κάνοντας βήματα προς τα πίσω, κινδυνεύει να κάνει ένα άλμα στο κενό. Με εφαλτήριο την Ευρωζώνη.

Πρώτον, διακήρυξε ότι αρνείται να εγγυηθεί το χρέος της. 

Αντί να το εγγυηθεί εξοπλίζοντας τους μηχανισμούς της (EFSF, ESM) με 2-3 τρισ. ευρώ, αποφάσισε να δοθούν 200 δισ. στο ΔΝΤ, διμερώς από τα κράτη-μέλη της, ευελπιστώντας ότι το ΔΝΤ θα επιστρατεύσει και κεφάλαια τρίτων χωρών και θα προσφέρει στις αγορές (αντ’ αυτής...) την πολυπόθητη εγγύηση.

Δεύτερον, αναγνώρισε ότι η συμφωνία της Ντoβίλ (Οκτώβριος 2010) περί Συμμετοχής των Ιδιωτών (PSI) στο κούρεμα του χρέους, ήταν λάθος. 

Επιμένει, ωστόσο, ότι το PSI πρέπει να ισχύσει για την Ελλάδα...

Το χειρότερο: Πλέον, δεν θα συναποφασίζει η Ευρωζώνη για PSI στο χρέος ενός κράτους-μέλους, αλλά μόνο το ΔΝΤ – όταν κρίνει ότι κάποιο χρέος δεν είναι βιώσιμο.

Προ δύο ετών, ο κ. Τρισέ δεν ήθελε ούτε να ακούσει περί παρέμβασης του ΔΝΤ στην Ευρωζώνη. Η ελληνική αφέλεια είδε το ΔΝΤ σαν «πιστόλι» για τις διαπραγματεύσεις της με την Ευρώπη. Και το καλοδέχθηκε. 

Τώρα, με δύο αποφάσεις –που αποσκοπούν να πιεσθούν τα κράτη-μέλη– η Ευρωζώνη εκχωρεί δικές της κρίσιμες εξουσίες στο ΔΝΤ. Τα γραφεία του οποίου απέχουν χιλιάδες μίλια από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά μόνο 500 μέτρα από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ...

Τρίτον, αποφάσισε ότι οποιοδήποτε κράτος-μέλος μπορεί να περιέλθει σε καθεστώς παύσης πληρωμών. 

Υιοθέτησε τις Ρήτρες Συλλογικής Δράσης (CACs), που ορίζουν ότι αν οι κάτοχοι του 75% του χρέους ενός κράτους συμφωνήσουν, το «κούρεμα» θα ισχύσει υποχρεωτικά και για τους κατόχους του υπολοίπου 25%. Βεβαίως, τα CACs θεσπίζονται για όλα τα κράτη-μέλη προκειμένου να μη στιγματισθούν ορισμένα. Αλλά το μήνυμα είναι σαφές: Προσεχώς, πιθανές ευρω-πτωχεύσεις.

Τέταρτον, έδειξε ότι υποτιμά το γενικότερο πρόβλημα ανισόμετρης ανάπτυξης και διάβρωσης της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας και περιορίζεται στην επιβολή δημοσιονομικής πειθαρχίας. 

Ομως, οι αιτίες της επαπειλούμενης από την S&P υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της Ευρωζώνης είναι δύο: αφ’ ενός ότι δεν τολμά να διακηρύξει πως θα εκδίδει όσα ευρώ απαιτηθούν για να εγγυηθεί το χρέος της, αφ’ ετέρου ότι η γερμανική πειθαρχία την απειλεί με βαθιά ύφεση.

Πέμπτον, δύσκολα θα πείσει έστω για τη δημοσιονομική πειθαρχία. 

Οχι μόνο γιατί, πλέον, η ευρωπαϊκή αξιοπιστία θα υπονομεύεται ανοιχτά από το Λονδίνο. Κυρίως επειδή είναι όνειρο χειμερινής νυκτός η σύντομη επαναφορά των ελλειμμάτων κάτω από το 3% και των χρεών κάτω από το 60% του ΑΕΠ (άλλωστε, οι υπηρεσίες του κ. Ντράγκι εκτιμούν ότι το δημόσιο χρέος της Ευρωζώνης μπορεί να φθάσει στο 120% του ΑΕΠ της το 2020). 

Επειδή, επίσης, ενώ αυτή η πειθαρχία προϋποθέτει ένα ισχυρό πολιτικό κέντρο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδυναμώνεται, μέσα σε ένα πολύπλοκο πολυμερές σχήμα και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Γιατί όλα αυτά;  

Το ευρωπαϊκό συντηρητικό κατεστημένο τρόμαξε από το νέο κύμα φυγής κεφαλαίων προς το ασφαλές καταφύγιο, τις ΗΠΑ. 

Για να αποτρέψει το «στέγνωμα» της Ευρώπης από κεφάλαια, επιχειρεί να τα πείσει ότι η Ενωση είναι φερέγγυα. Το πράττει με τρόπο βαθιά συντηρητικό και, γι’ αυτό, ατελέσφορο. 

Αν, λοιπόν, στις διαπραγματεύσεις τους επόμενους μήνες δεν γίνει διόρθωση πορείας, ίσως το ευρωπαϊκό άλμα στο κενό να μην καταγραφεί μόνον ως ένας κίνδυνος.

Καθημερινή