Από την επιμήκυνση στην… χρεοκοπία

Πορεία σε… fast track για την επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου χαράζει ο Πρωθυπουργός, έχοντας την ισχυρή στήριξη της Γαλλίας, που δεν παύει να ανησυχεί για τις επιπτώσεις μια ελληνικής χρεοκοπίας στις εμπορικές τράπεζες της χώρας. Όμως, στην κυβέρνηση συνειδητοποιούν πλέον, ότι το δυσβάστακτο δημόσιο χρέος, που ξεπερνά φέτος το 144% του ΑΕΠ, σε συνδυασμό με τη γερμανική στρατηγική για το «κούρεμα» πιστωτών, οδηγούν τη χώρα με μαθηματική βεβαιότητα στη χρεοκοπία.

Τα δεδομένα του ελληνικού προβλήματος άλλαξαν ριζικά από χθες, καθώς:

Την ώρα που η «πυρκαγιά» της κρίσης χρέους επεκτεινόταν ραγδαία στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία, ενόψει της σημερινής κρίσιμης συνεδρίασης του Eurogroup, ο κ. Γ. Παπανδρέου είχε μια ιδιαίτερα σημαντική συνάντηση με τον Νικολά Σαρκοζί στο Παρίσι. Μετά τη συνάντηση, ο Έλληνας Πρωθυπουργός εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη στάση της Γαλλίας στο ελληνικό πρόβλημα, λέγοντας χαρακτηριστικά, ότι είναι «μια στάση που δεν την βρίσκεις σε άλλες ηγεσίες».

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Πρωθυπουργός εξασφάλισε τη δέσμευση του Γάλλου προέδρου, ότι η Γαλλία θα υποστηρίξει το ελληνικό αίτημα να τεθεί το συντομότερο, δηλαδή στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, το θέμα της επιμήκυνσης της διάρκειας εξυπηρέτησης του διεθνούς δανείου των 110 δις. ευρώ, ώστε να αποφευχθεί ο ορατός κίνδυνος να «βουλιάξει» η Ελλάδα την περίοδο 2014-2015 από τις εξαιρετικά υψηλές υποχρεώσεις για χρεολύσια.

Η Γαλλία, όπως έπραξε και στη διάρκεια της διαπραγμάτευση της ελληνικής διάσωσης τον Μάιο, θα αναλάβει το δύσκολο ρόλο να πείσει τη γερμανική ηγεσία, ότι θα πρέπει να δοθεί μια ευκαιρία στην Ελλάδα να αποφύγει τη χρεοκοπία όχι από δικά της λάθη, αλλά από τα σφάλματα που ήταν προφανή στην αρχική χάραξη του τριετούς προγράμματος σταθεροποίησης, που απαγορεύουν στη χώρα, όσο και αν προσπαθήσει, να εξυπηρετήσει ομαλά το χρέος της μετά τη λήξη της περιόδου στήριξης.

Άλλωστε, στη Γαλλία το ελληνικό αίτημα υποστηρίζεται σθεναρά από το λόμπι των εμπορικών τραπεζών, που έχουν μεγάλη έκθεση στο ελληνικό χρέος, σε αντίθεση με την Γερμανία, όπου η μεγάλη έκθεση εντοπίζεται σε δύο τράπεζες κρατικού ενδιαφέροντος.

Όμως, ακόμη και αν η συμφωνία για την επιμήκυνση επιτευχθεί μέσα στο δίμηνο Δεκεμβρίου-Ιανουαρίου, η κυβέρνηση βρίσκεται παγιδευμένη σε ένα δρόμο χωρίς διέξοδο, καθώς:

Χθες πιστοποιήθηκε, από την αναθεώρηση των στατιστικών στοιχείων, ότι το χρέος φέτος θα εκτιναχθεί στο 144%, σύμφωνα με την πιο αισιόδοξη εκτίμηση (του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών) και χωρίς να αποκλείεται μια ακόμη μεγαλύτερη αύξηση, αν οι υστερήσεις εσόδων και οι υπερβάσεις δαπανών στο τελευταίο τρίμηνο του έτους αποδειχθούν σοβαρότερες από όσο εκτιμά η κυβέρνηση.

Το επίπεδο αυτό του χρέους αναμενόταν, σύμφωνα με τις αρχικές προβλέψεις όπου στηρίχθηκε το μνημόνιο, προς το τέλος της τριετούς περιόδου του προγράμματος σταθεροποίησης, το 2013 και όχι μέσα στον πρώτο χρόνο εφαρμογής του προγράμματος. Η στήλη “Lex” των Financial Times παρομοιάζει αυτή την υπέρβαση με έναν οδηγό αυτοκινήτου που έχει ακολουθήσει εντελώς εσφαλμένη πορεία: κανονικά, λέει χαρακτηριστικά, σε αυτή την περίπτωση ο οδηγός πρέπει να γυρίσει στην αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή στην προκειμένη περίπτωση να διαγραφεί ένα μέρος του χρέους, αλλά η Ελλάδα δεν έχει αυτή την επιλογή. Όμως, μια αλλαγή κατεύθυνσης από το μονοπάτι της υπερχρέωσης, δηλαδή μια αναδιάρθρωση του χρέους, μπορεί να είναι τελικά ο μόνος τρόπος για να αρχίσει η χώρα μια καλύτερη πορεία. Το ίδιο περίπου τόνιζε σε χθεσινές του δηλώσεις και ο επικεφαλής του έγκυρου γερμανικού ινστιτούτου Ifo.

Ακόμη και αν η χώρα είχε μια πιθανότητα να εξυπηρετήσει αυτό το τεράστιο χρέος ομαλά, φαίνεται ότι η επιμονή της Γερμανίας σε μηχανισμό ελεγχόμενης χρεοκοπίας για τους ασθενείς της Ευρωζώνης το αποκλείει. Σύμφωνα με τους αναλυτές της Deutsche Bank, η Ελλάδα ίσως μπορούσε να εξυπηρετήσει το χρέος της, αν μετά το 2013 μπορούσε να δανεισθεί από την αγορά με 5%, αλλά η απειλή του «κουρέματος» πιστωτών δεν θα επιτρέψει τη μείωση του κόστους δανεισμού χαμηλότερα από το 7-8%.

Διαπιστώνοντας αυτά τα αδιέξοδα, από χθες ο Πρωθυπουργός άλλαξε γραμμή έναντι του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης, που συμφωνήθηκε στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής να μονιμοποιηθεί μετά το 2013 για να υποστηρίζει τις χώρες που θα βρίσκονται σε κίνδυνο χρεοκοπίας. Ενώ αρχικά είχε υποδεχθεί τη συμφωνία, που βασίσθηκε στη γερμανική πρόταση για «κούρεμα» των πιστωτών, με θετικά σχόλια, χθες «ξεσπάθωσε» κατά της γερμανικής πολιτικής, σε μια εμφανή προσπάθεια να σχηματισθεί ένα μέτωπο χωρών, που θα υποχρεώσει την Γερμανία να περιορίσει τις διαθέσεις της για μεταφορά μεγάλων βαρών στους πιστωτές.

«Ορισμένοι, όπως η γερμανική κυβέρνηση», δήλωσε ο κ. Παπανδρέου από το Παρίσι, «έχουν υποστηρίξει ότι οι αγορές και οι τράπεζες που χρηματοδότησαν χώρες με υψηλά χρέη πρέπει να προετοιμασθούν να αναλάβουν το κόστος μιας πιθανής χρεοκοπίας. Αυτό δημιούργησε ένα σπιράλ αύξησης των επιτοκίων δανεισμού αυτών των χωρών, όπως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία. Αυτό μπορεί να γίνει αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Είναι σαν να λες σε κάποιον που έχει δυσκολίες, ότι θα του φορτώσεις μεγαλύτερο βάρος στην πλάτη. Αυτό, όμως, μπορεί να του σπάσει την πλάτη».

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η ξαφνική επίθεση Παπανδρέου στην Γερμανία αποτελεί μέρος μιας στρατηγικής για τη διαμόρφωση ενός ευνοϊκότερου πλαισίου στήριξης των ασθενών χωρών της Ευρωζώνης μετά το 2013, την οποία θα ακολουθήσει ο Πρωθυπουργός, πιθανόν σε συνεργασία και με άλλες κυβερνήσεις, ενόψει της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου. Από αυτή τη διαπραγμάτευση θα κριθεί αν, πέραν της επιμήκυνσης του δανείου, που δεν αρκεί για να λύσει το ελληνικό πρόβλημα, θα υπάρξει και μια ευνοϊκότερη συμφωνία Γερμανίας και περιφερειακών χωρών για την κρίσιμη περίοδο μετά το 2013.

Sofo10