Η υπερχρέωση νοικοκυριών και κρατών είναι το βασικό πρόβλημα των δυτικών ανεπτυγμένων οικονομιών. 
Από τη διαπίστωση αυτή ξεκινούν όλες οι απαισιόδοξες εκτιμήσεις που έχουν κάποιο έρεισμα στη λογική που επιβάλλουν τα στοιχεία.    
Γιατί υπάρχουν και μοντέλα απαισιοδοξίας που απορρέουν ζητήματα ψυχοπαθολογικής υφής, της κοινωνικής απόρριψης, της ασφάλειας που προσφέρει ο συρμός σαν υποκατάστατο της μητρικής φροντίδας κλπ.  
Οι έχοντες βραχυπρόθεσμο ορίζοντα συνηθίζουν να ακολουθούν το συρμό που είναι κυρίαρχος. 
Για την ψυχολογία των βραχυπρόθεσμων πρωτότυπη είναι η άποψη του φίλου της στήλης που έστειλε την χθεσινή επισήμανση: «Πόσο αυτοκαταστροφικός είσαι;»
 
Το πρόβλημα της υπερχρέωσης ακολουθεί κάθε μακροπρόθεσμο οικονομικό κύκλο, αλλά η τρέχουσα έχει... κάποιες παραμέτρους που αξίζει να τις προσέξουμε, γιατί από εκεί μπορεί να προκύψει και η λύση ή κάποιες λύσεις...

Το πρόβλημα ξεκίνησε με την παγκοσμιοποίηση και την κατάρρευση ή παράδοση των μεσαιωνικών από άποψη πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής προόδου καθεστώτων της Σοβιετίας και της Κίνας.
 
Με την κατάρρευση της Σοβιετίας και την είσοδο της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου είχαμε την έξοδο εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων στην ιστορία. Ανθρώπων όμως υλικά εξαθλιωμένων και ως εκ τούτου πρόθυμων να προσφέρουν φθηνή εργασία.
 
Μιλάμε για τα πρώτα βήματα της παγκοσμιοποίησης και όπως ήταν φυσικό το κεφάλαιο έτρεξε εκεί που τα περιθώρια κέρδους ήταν υψηλότερα και οι εργαζόμενοι στις δυτικές ανεπτυγμένες κοινωνίες είδαν τα κεκτημένα τους να απειλούνται.
 
Η απάντηση των ανεπτυγμένων χωρών ήταν η μείωση των επιτοκίων και μέσω αυτού η προώθηση της κατανάλωσης προκειμένου να διατηρηθεί το βιοτικό επίπεδο. Τώρα το μοντέλο αυτό φαίνεται να φτάνει στο τέλος..
 
Το ζητούμενο όμως είναι πως θα φτάσει στο τέλος. Με την κατάρρευση των οικονομιών της Δύσης που θα καταστρέψει και τις οικονομίες της Ανατολής, με την επάνοδο κάποιας ισορροπίας καθώς η ανάπτυξη στις νέες χώρες θα αυξήσει σιγά-σιγά και το εργατικό κόστος ή ενδεχομένως ένα πόλεμο αναδιανομής και οριοθέτησης οικονομικών ζωνών; Το τελευταίο στην εποχή της πλανητικής οικονομίας, της πλανητικής τεχνολογίας και των πλανητικών περιβαλλοντικών προβλημάτων φαίνεται δύσκολο.
 
Νομίζω ότι οι καταστροφολόγοι μελετούν το πρόβλημα μόνο από λογιστικής σκοπιάς και μέσω της λογιστικής αναζητούν τις πιθανές λύσεις. Από λογιστική σκοπιά οι αρκούδες έχουν δίκιο, το πρόβλημα λύνεται μόνο με μια κατάρρευση. Μια κατάρρευση όμως θα οδηγήσει τον κόσμο δεκαετίες πίσω.
 
Το πρόβλημα είναι πολιτικό και κοινωνικό και εκεί ίσως θα πρέπει να αναζητήσουμε τις πιθανές διεξόδους.   Ως εκ τούτου θα επιχειρηθεί να λυθεί πολιτικά…
 
Αν ανατρέξουμε στην ιστορία δεν θα συναντήσουμε κανένα παρόμοιο πρόβλημα σε ό,τι αφορά την πλανητική του διάσταση. Θα βρούμε όμως δεκάδες που αφορούν κατά τόπους ιστορικές περιόδους.

Τέτοια περίπτωση ήταν η μεταρρύθμιση των Γράκχων αλλά το πλέον περίφημο παράδειγμα ήταν αυτό του Σόλωνα με τα Σεισάχθεια...
 
Σεισάχθεια όμως μεταξύ τρίτου και πρώτου κόσμου, όπου ο τρίτος έχει τις αποταμιεύσεις και ο πρώτος το μοντέλο που παράγει ευημερία...

Τι έγινε τότε...
 
"Tοιαύτης δέ τῆς τάξεως οὔσης ἐν τῇ πολιτείᾳ καί τῶν πολλῶν δουλευόντων τοῖς ὀλίγοις, ἀντέστη τοῖς γνωρίμοις ὁ δῆμος. Ἰσχυρᾶς δέ τῆς στάσεως οὔσης καί πολύ χρόνον ἀντικαθημένων ἀλλήλοις, εἵλοντο κοινῇ διαλλακτήν καί ἄρχοντα Σόλωνα [...].

Κύριος δέ γενόμενος τῶν πραγμάτων Σόλων τόν τε δῆμον ἠλευθέρωσε καί ἐν τῷ παρόντι καί εἰς τό μέλλον κωλύσας δανεί-ζειν ἐπί τοῖς σώμασι  καί νόμους ἔθηκε καί χρεῶν ἀποκοπάς ἐποίησε καί νόμους ἔθηκε καί χρεῶν ἀποκοπάς ἐποίησε καί τῶν ἰδίων καί τῶν δημοσίων, ἅς σεισάχθειαν καλοῦσιν, ὡς ἀποσεισάμενοι τό βάρος.

Επειδή λοιπόν αυτή ήταν η κατάσταση στο δήμο και επειδή οι πολλοί ήταν δούλοι στους λίγους, ξεσηκώθηκε ο δήμος ενάντια στους επιφανείς. Επειδή η πολιτική αναταραχή ήταν σφοδρή κι επειδή για πολύ χρόνο η μια παράταξη ήταν αντιμέτωπη με την άλλη, εξέλεξαν από κοινού το Σόλωνα ως μεσολαβητή (συμφιλιωτή) και άρχοντα. [ … ]. Όταν ο Σόλωνας έγινε κύριος της κατάστασης ελευθέρωσε τους πολίτες αι απαγόρευσε να δανείζεται κάποιος με αντάλλαγμα την ελευθερία του στον παρόν και στο μέλλον και θέσπισε νόμους και διέγραψε τα χρέη,  τα ιδιωτικά και τα δημόσια, γεγονός που το ονομάζουν «σει-σάχθεια»".

Φυσικά στην προκειμένη περίπτωση τα πράγματα είναι πιο εύκολα γιατί υπερχρεωμένοι  είναι οι ισχυροί....
 
Παραλειπόμενα
 
Αγορά: Τα αποτελέσματα στην Αμερική θα συνεχίσουν να δημιουργούν εκπλήξεις σαν τη χθεσινή. Η γραμμή όμως παραμένει σταθερή αν προκύψουν κραυγαλέες ευκαιρίες δεν συγκινούμαστε.
 
GNVC: Πάνω από τα δυο στη χθεσινή συνεδρίαση μετά την ανακοίνωση της συνεργασίας με τη Novartis. Οι επιμένοντες ριψοκίνδυνα θα μπορούσαν να μετατρέψουν κάποια από τα κέρδη σε GOVX που δοκιμάζει ένα εμβόλιο για το AIDS.
 
Χρεοκοπία: Κύριε Στούπα, σχετικά με το ενδεχόμενο της χρεοκοπίας της ελληνικής οικονομίας και το τι μπορεί να κάνει ένας καταθέτης, για να διασώσει τις αποταμιεύσεις του, θα ήθελα να ρωτήσω τη γνώμη σας για δύο επενδυτικές επιλογές:

1) την δημιουργία λογαριασμού ταμιευτηρίου σε ξένο νόμισμα σε ελληνική ή ξένη τράπεζα, στην Ελλάδα. Για παράδειγμα ελβετικό ή σουηδικό νόμισμα ή δολάριο κλπ.
Μπορεί ενδεχομένως να υποστούν κάποια φορολογία, αλλά θα γλιτώσουν από την υποτίμηση (αν υποθέσουμε ότι θα βγούμε από το ευρώ,

2) ξένα αμοιβαία κεφάλαια μετοχικά ή ομολογιακά, σε ελληνική ή ξένη τράπεζα στην Ελλάδα.
 
Παρακαλώ γράψτε τη γνώμη σας, για τις παραπάνω επιλογές, αν δηλαδή διασώζουν τις αποταμιεύσεις.
 
Επίσης, τι σημαίνει "εσωτερική υποτίμηση", για μια χώρα όπως η Ελλάδα ?
               
                                                                               Ευχαριστώ προκαταβολικά       
                                                                               Παν. Παπαδόπουλος
 
Απάντηση: Θεωρώ απίθανη την επιστροφή στη δραχμή, την έξοδο από το Ευρώ κλπ. Αν υποθέσουμε ότι θα γινόταν θα αποφάσιζαν τότε με ποιους κανόνες θα γινόταν αυτή η επιστροφή. Άρα, δεν έχομε τα δεδομένα...
Ξένα αμοιβαία ή μετοχές υποθέτω ότι δεν μπορεί να τα κατάσχει κανένας εκτός αν αναστηθεί ο Λένιν ή ο Εμβέρ Χότζα.
Κώστας Στούπας/ Capital.gr