Καληνύχτα και καλή τύχη

Του Χρήστου Μαχαίρα

Η σχέση της πολιτικής με τον κόσμο των σκανδάλων είναι μια σχέση με παρελθόν, παρόν και, κατά πάσα βεβαιότητα, μεγάλο μέλλον. Σε στιγμές, μάλιστα, όπως αυτές που διανύουμε, όπου η πόλωση ξεχειλίζει, το σκάνδαλο δίνει στην πολιτική αυτό που δίνει και το αλκοόλ σε οποιοδήποτε κοκτέιλ: μετατρέπει ακόμη και μια αθώα πορτοκαλάδα σε «δυναμίτη», ικανό να σου σπάσει το στομάχι.

Το γεγονός ότι η κοινή γνώμη στην Ελλάδα έχει… γερό στομάχι δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι μπορεί να καταναλώνει άφοβα τόνους σκανδάλων. Αν το κάνει, όπως και συμβαίνει τελευταία, ο κίνδυνος δεν είναι τόσο να εθιστεί στη σκανδαλολογία και η υπόθεση να μην της προξενεί εντύπωση όσο το να προεξοφλήσει ότι τα σκάνδαλα αποτελούν το φυσικό ντεκόρ της πολιτικής, με ό,τι αυτό διαλυτικό συνεπάγεται για την ίδια την πολιτική.

Για να μην υπάρξει καμία παρεξήγηση, ο πολιτικός κόσμος οφείλει και να αποκαλύπτει τα σκάνδαλα και να οδηγεί τους πρωταγωνιστές τους στη Δικαιοσύνη. Για να συμβεί όμως κάτι τέτοιο, δεν αρκεί να κάθεται στα κεραμίδια και να εκφωνεί φιλιππικούς (για τις πομπές των άλλων), αλλά να αναζητεί τρόπους και μέσα, μήπως και γίνει κάποια στιγμή κατορθωτό να περιορισθούν τα φαινόμενα διαφθοράς.

Για να το πούμε διαφορετικά, η προβολή των σκανδάλων στη βιτρίνα της επικαιρότητας σπάνια έχει σχέση με οργανωμένες προσπάθειες να ελεγχθούν τα κρούσματα συναλλαγής, αδιαφάνειας και υπόγειων συμφωνιών. Συνήθως αυτό που επιδιώκεται είναι η δημιουργία εντυπώσεων και ο δημόσιος στιγματισμός του αντιπάλου. Κάπως έτσι, τα χρόνια περνούν, οι κυβερνήσεις εναλλάσσονται, αλλά ο κύκλος των σκανδάλων μοιάζει να μην κλείνει ποτέ, παρά τις ισχυρές δόσεις ηθικολογίας που διαπερνούν τη δημόσια ζωή. Αλλά η διαφθορά –θέλουν δεν θέλουν όσοι την αντιμετωπίζουν με όρους… DNA– δεν είναι θέμα… χαρακτήρα. Είναι, πρωτίστως, θέμα πολιτικής βούλησης. Πλαισίου και δομών. Οχι ευχών.

Υπό αυτή την έννοια, η έκρηξη των σκανδάλων δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται απλώς ως εκδήλωση παραβατικών συμπεριφορών, αλλά και ως το αποτέλεσμα μιας κρατικής οργάνωσης, που παρά τους διαχρονικούς όρκους του πολιτικού κόσμου εξακολουθεί να θρέφει τις πελατειακές σχέσεις και να θρέφεται από αυτές, να αποθεώνει τη συναλλαγή και να αναδεικνύει το δούναι και λαβείν σε πυλώνα του πολιτικού μας σύμπαντος.

Είναι εξαιρετικά λυπηρό, μάλιστα, ότι όλες οι προσπάθειες να αντιμετωπισθεί η διαφθορά στη ρίζα της, είτε αυτές στεγάστηκαν κάτω από το αίτημα του «εκσυγχρονισμού» είτε κάτω από το σύνθημα της «επανίδρυσης» του κράτους, πνίγηκαν μέσα σε ένα πέλαγος απατηλών υποσχέσεων και αδικαίωτων εξαγγελιών.

Αλλά αν είναι έτσι, αν δηλαδή η πολιτική τάξη αρνείται να βάλει το χέρι στην πληγή, παραμένοντας δέσμια πολύμορφων εξαρτήσεων, γιατί προξενούν εντύπωση τα φαινόμενα απόσπασης όλο και μεγαλύτερων μερίδων του εκλογικού σώματος από τον κύκλο επιρροής των δύο μεγάλων κομμάτων; Γιατί ξενίζουν; Μήπως δεν είναι πλέον ορατό ότι η δεξαμενή της ανοχής έχει στερέψει; Μήπως δεν έχει πλέον χαρακτήρα κατεπείγοντος η άμεση απενεργοποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών; Στην περίπτωση των σκανδάλων το ποτήρι δεν είναι ούτε μισοάδειο ούτε μισογεμάτο. Απλώς ξεχείλισε. Μαζί του ξεχείλισε και η απογοήτευση μιας ολόκληρης κοινωνίας.

Οποιος το καταλάβει το κατάλαβε. Οι υπόλοιποι… καληνύχτα και καλή τύχη.