Δευτέρα 30 Μαρτίου 2009

Η πολιτική του φόβου

Γιάννης Πρετεντέρης
Το 1996, το κυρίαρχο συναίσθημα του ελληνικού λαού ήταν η αισιοδοξία. Ολοι ήθελαν να ξεφύγουν από την εντατική του Ωνασείου και από μια δεκαετία παρακμιακών και δυσωδών συγκρούσεων που είχαν οδηγήσει τον τόπο σε πρωτοφανή υποβάθμιση.
Κυκλοφορούσες στην Ευρώπη και ντρεπόσουν να πεις ότι είσαι Ελληνας. Το 2004, το κυρίαρχο συναίσθημα ήταν η κόπωση.
Η διακυβέρνηση Σημίτη είχε κουραστεί και είχε κουράσει. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν η κορύφωση μιας απίστευτης οκταετίας μέσα στην οποία η Ελλάδα άλλαξε πρόσωπο και κατηγορία.
Το σύστημα εξουσίας, όμως, έδινε πλέον την εντύπωση ενός κλειστού κυκλώματος που έτρεχε ερήμην της υπόλοιπης κοινωνίας.
Ετσι, ο Ελληνας προθυμοποιήθηκε να ανταλλάξει μια κυβέρνηση ικανή με μια κυβέρνηση λιγότερο φθαρμένη.

Δυστυχώς η νέα κυβέρνηση αποδείχθηκε πολύ λιγότερο ικανή και καθόλου πιο άφθαρτη.
Το 2009, το κυρίαρχο συναίσθημα είναι ο φόβος.
Η Ελλάδα φοβάται. Φοβάται την αβεβαιότητα της κρίσης, τη ρευστότητα των ασφαλιστικών δεδομένων, την απειλή της εγκληματικότητας, τη σκιά της βίας, το βάρος της μετανάστευσης, τον Αλλο της διπλανής πόρτας...
Ο Ελληνας, όμως, φοβάται κυρίως τον ίδιο του τον εαυτό. Οτι δεν θα τα καταφέρει. Οτι δεν θα ανταποκριθεί. Οτι δεν θα ανταποκριθεί στις περιστάσεις.
Αυτό είναι, με λίγα λόγια, το σκηνικό. Μέσα στο οποίο το χειρότερο πολιτικό προσωπικό της Μεταπολίτευσης καλείται να αναμετρηθεί για την εξουσία (πράγμα που είναι δευτερεύον) και για τη διέξοδο από μια πολυεπίπεδη κρίση (που είναι το θεμελιώδες).
Δεν είναι τυχαίο ότι οι μοναδικές στιγμές έντασης στην πολιτική μας καθημερινότητα είναι όταν ο Παπανδρέου συγκρουόταν με τον Βενιζέλο ή όταν συζητούν στη ΝΔ αν θα διαδεχθούν τον Καραμανλή.
Με όλον τον σεβασμό, δεν ξέρουν να κάνουν και τίποτε άλλο από το να συγκρούονται, να διαπραγματεύονται ή να συναλλάσσονται τον καταμερισμό μιας προσωπικής εξουσίας.
Πολύ φοβούμαι ότι τα υπόλοιπα ζητήματα του τόπου τούς είναι είτε αδιάφορα είτε ακατανόητα. Γι΄ αυτό ο κόσμος δικαίως φοβάται.
Εχει απόλυτη επίγνωση εκείνων που τον διεκδικούν, ακόμη και αν υποχρεώνεται για λόγους οικονομίας να επιλέξει τον έναν ή τον άλλο.
Η έλλειψη ηγεσίας και η απουσία σταθερών σημείων αναφοράς επιτείνουν την αβεβαιότητα.
Για να είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω καθόλου τι θα βγάλει αυτό το εκρηκτικό υλικό του φόβου που συσσωρεύεται. Αλλά θα εκπλαγώ πολύ αν δεν βγάλει τίποτε.
Και το 1996 και το 2004 υπήρχε μια ορατή διέξοδος στο ζητούμενο της εποχής.
Τώρα δεν υπάρχει. Η εύκολη πρόγνωση είναι ότι η κοινωνία οδηγείται σε συντηρητική αναδίπλωση, το αντίθετο δηλαδή από αυτό που προεξοφλούσαν προ έτους η Αριστερά και ένα μέρος του ΠαΣοΚ. Την ίδια στιγμή όμως είναι προφανές ότι αυτή την αναδίπλωση η σημερινή ΝΔ δεν μπορεί να την εκφράσει- είπαμε, η ανικανότητα είναι μεγάλο κουσούρι στην πολιτική...
Και γι΄ αυτό οι διεργασίες στο εσωτερικό της ΝΔ αποκτούν ενδιαφέρον.
Και γι΄ αυτό, για πρώτη φορά μετά τη μεταπολίτευση, η μάχη του «μεσαίου χώρου» ίσως απαιτεί εντελώς διαφορετικές λογικές.

Δεν υπάρχουν σχόλια: