Oι 100 ημέρες αναποφασιστικότητας

Επειτα απο τρεις μήνες τα αποτελέσματα του κυβερνητικού έργου είναι στις περισσότερες των περιπτώσεων πενιχρά 

Του Κ.Π. Παπαδιοχου

Με πολύ μεγάλες προσδοκίες ότι, κατά τα πρότυπα των εξαγγελιών του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, οι πρώτες εκατό ημέρες στην εξουσία θα επέφεραν σειρά ανατροπών στην οικονομία, το κράτος, τους θεσμούς και την εξωτερική πολιτική ανέλαβαν την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου και το υπουργικό συμβούλιο που σχημάτισε μετά τη θριαμβευτική επικράτηση στις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου. 

Ομως, τρεις και πλέον μήνες μετά, τα ίδια τα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος διαπιστώνουν πως τα αποτελέσματα του κυβερνητικού έργου είναι στις περισσότερες των περιπτώσεων πενιχρά, αλλά και ότι ο πήχυς των προεκλογικών δεσμεύσεων που είχαν αναληφθεί είναι υπερβολικά υψηλός για τα δημοσιονομικά δεδομένα της χώρας και για το ίδιο το πολιτικό προσωπικό του ΠΑΣΟΚ.

Στην πορεία προς τις κάλπες, ο κ. Γ. Παπανδρέου είχε δεσμευθεί για ...
νομοθετικές πρωτοβουλίες τόνωσης της αγοράς, για μετατροπή της «πράσινης» οικονομίας σε μοχλό ανάπτυξης και για προστασία των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων. Τρεις μήνες μετά, η ίδια η κυβέρνηση ομολογεί πως και το 2010 θα είναι έτος οικονομικής ύφεσης.
Παράλληλα, τα σχέδια για ένα νέο οικονομικό μοντέλο παραμένουν «επί χάρτου», ενώ είναι σαφές ότι οι αυξήσεις στους έμμεσους φόρους, η αλλαγή του φορολογικού συστήματος και η σχεδιαζόμενη εισοδηματική πολιτική θα έχουν δυσβάσταχτο κόστος και για τους «μη έχοντες και κατέχοντες». Μάλιστα, η αναντιστοιχία μεταξύ έργων και λόγων συνοδεύτηκε τους προηγούμενους μήνες με αντιπαραθέσεις μεταξύ μελών του οικονομικού κύκλου με επίκεντρο τους κ. Γ. Παπακωνσταντίνου και Λούκα Κατσέλη, με τη δυναμική επανεμφάνιση του «λαϊκού ΠΑΣΟΚ» υπό τον κ. Χρ. Παπουτσή και με φαινόμενα, που το ίδιο το κυβερνών κόμμα στο παρελθόν «καυτηρίαζε», με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εθελουσία στον ΟΛΠ, ενώ δεν έλειψαν και αστοχίες που ο ίδιος ο κ. Γ. Παπανδρέου αποκήρυξε, όπως η ρύθμιση για τα τέλη κυκλοφορίες.
Δεύτερος βασικός πυλώνας των προεκλογικών εξαγγελιών του ΠΑΣΟΚ ήταν η αναμόρφωση του κράτους και των θεσμών. Πράγματι, το διάστημα που προηγήθηκε, υπήρξαν βήματα προς τα εμπρός με την αναμόρφωση του συστήματος προσλήψεων μέσω του ΑΣΕΠ. Ομως, η συγκεκριμένη πρωτοβουλία αποτελεί τη μία όψη του νομίσματος. Γιατί παράλληλα, υπήρξαν οι γνωστές παλινωδίες με τους συμβασιούχους στα προγράμματα Stage. Επίσης, η «καινοτομία» της στελέχωσης των υπουργείων μέσω της κατάθεσης βιογραφικών, δεν είχε μόνο την τραγελαφική πτυχή της περίπτωσης Κουτούπη: Η κυβέρνηση διανύει πλέον τον τέταρτο μήνα στην εξουσία και πολλά υπουργεία δεν έχουν γενικούς γραμματείς, ενώ κενές παραμένουν θέσεις - κλειδιά σε κρατικούς οργανισμούς και ΔΕΚΟ. Μάλιστα, ολοένα και περισσότερο «αξιοποιούνται» πρόσωπα που παραπέμπουν στο παλαιό ΠΑΣΟΚ, όπως οι κ. Γ. Ανωμερίτης, Χ. Τσιόκας και Δ. Γεωργακόπουλος.
Τέλος, παρά τις αιφνιδιαστικές και χωρίς κάμερες επισκέψεις του κ. Γ. Παπανδρέου σε ΚΕΠ, υπηρεσίες και νοσοκομεία, σε κανένα τομέα της κρατικής μηχανής δεν έχει γίνει ορατή βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη, ενώ και η έντονη «κινητικότητα» του πρωθυπουργού στη διεθνή σκηνή δεν συνοδεύθηκε από απτά αποτελέσματα.
Κατά τους αισιόδοξους, όλα τα παραπάνω προβλήματα είναι αποτέλεσμα της δεινής δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας, αλλά και της «απειρίας» του κυβερνητικού σχήματος. Ομως, υπάρχει και η απαισιόδοξη προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία τα όσα προβληματικά κατεγράφησαν τους προηγούμενους μήνες είναι προάγγελος για τα επόμενα...
Γενικοί Γραμματείς
Η επανάσταση που άργησε
«Επρεπε να βάλετε και τον διορισμό γραμματέων στις υποσχέσεις των 100 ημερών», έλεγε τις προάλλες στη Βουλή νεοδημοκράτης βουλευτής σε «πασόκο» συνάδελφό του, «πειράζοντάς» τον για την τεράστια καθυστέρηση που σημειώνεται στη στελέχωση των υπουργείων και των δημοσίων οργανισμών. Η πρόσφατη φράση, ωστόσο, του κ. Γ. Παπανδρέου που παρομοίασε με «επανάσταση» τον ιντερνετικό τρόπο επιλογής, καταδεικνύει ότι ο πρωθυπουργός ουδόλως αντιλαμβάνεται τη σχετική κριτική. «Είναι προτιμότερο να περιμένουμε ακόμα κι έναν χρόνο για να γίνουν όσα δεν έγιναν τα τελευταία 200», είπε ο κ. Παπανδρέου, χωρίς να εξηγεί την καθυστέρηση στην τοποθέτηση 17 θέσεων γραμματέων.
H ιντερνετική προκήρυξη των θέσεων και η υποβολή χιλιάδων βιογραφικών από ενδιαφερομένους, προκάλεσε στην αρχή θετικά σχόλια. Οταν ωστόσο άρχισαν να ανακοινώνονται τα πρώτα ονόματα και αποδείχθηκε ότι στην πλειονότητά τους προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, τα σχόλια μετετράπησαν σε ειρωνικά. Kορυφαία αστοχία αποδείχθηκε η επιλογή του κ. Ανδ. Κουτούπη (στη φωτό) από τον κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, καθώς ανακαλύφθηκε ότι ο εν λόγω κύριος καθύβριζε μέχρι πρότινος το ΠΑΣΟΚ και αποπέμφθηκε.
Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και κορυφαίοι υπουργοί, όπως και ο αντιπρόεδρος κ. Θ. Πάγκαλος δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους για τη διαδικασία, παραδεχόμενοι ότι ήταν λάθος να δοθεί η εντύπωση ότι θα επιλεγούν αξιοκρατικά τεχνοκράτες σε θέσεις που είναι αμιγώς πολιτικές, ενώ τη μεγάλη καθυστέρηση χρεώνεται και προσωπικά ο πρωθυπουργός.
Κωδικός «Stage»
Οι πρώτες αντιδράσεις
Η κατάργηση των προγραμμάτων μαθητείας στο Δημόσιο με τη γαλλική κωδική ονομασία «Stage» αποτέλεσε την πρώτη κίνηση της κυβέρνησης του κ. Γιώργου Παπανδρέου. Προτού συμπληρωθούν δύο εβδομάδες από την ορκωμοσία της κυβέρνησης στις 7 Οκτωβρίου, ανακοινώθηκε ότι οι 12.000 θέσεις συμβασιούχων στο Δημόσιο δεν πρόκειται να ανανεωθούν.
Αντίθετα, αποφασίστηκε να δρομολογηθούν προσλήψεις με καθεστώς ορισμένου χρόνου για την κάλυψη των κενών θέσεων, που θα δημιουργηθούν στο Δημόσιο. Με την ίδια απόφαση προβλέφθηκε ότι τα προγράμματα «Stage» στον ιδιωτικό τομέα, θα παραμείνουν με τη διαφορά ότι περνούν από τη δικαιοδοσία του υπουργείου Απασχόλησης σε εκείνη του Παιδείας.
Η απόφαση προκάλεσε τις αντιδράσεις των απασχολούμενων στα «stage» του Δημοσίου, των λεγόμενων «stagiaires», αλλά και τμήματος της αντιπολίτευσης. Η απόφαση πέρασε σχετικά επιδερμικά από την αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία εκείνη την περίοδο (στα τέλη Οκτωβρίου) βρισκόταν σε φάση εκτεταμένης ενδοσκόπησης.
Η κατάργηση των «stage» συνδυάσθηκε με μια ακόμη εξαγγελία, την αναβάθμιση του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ), από το οποίο περνούν πλέον όλες οι προσλήψεις στο Δημόσιο. Προκειμένου να δοθεί η αρμόζουσα βαρύτητα στις κυβερνητικές αυτές αποφάσεις, οι ανακοινώσεις έγιναν από τον ίδιο τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης κ. Θεόδωρο Πάγκαλο.
Tέλη Ι.Χ.
Οπισθεν ολοταχώς
Ηταν κακή συνεννόηση; Ηταν κακή στιγμή; ΄Η μήπως ήταν μια ακόμα επίδειξη εφαρμοσμένης κουτοπόνηρης οικονομικής πολιτικής, που στην Ελλάδα θα πρέπει να πάρει «έδρα» στο πανεπιστήμιο; Ο,τι από τα τρία και αν ήταν, πάντως, στην κυβέρνηση σίγουρα το έχουν μετανιώσει και το παραδέχονται κιόλας. Ο λόγος, το μέτρο των τελών κυκλοφορίας των Ι.Χ. και της υπέρογκης αύξησης τους. Κακήν κακώς, η προηγούμενη κυβέρνηση «συνέλαβε» ένα σχέδιο που ο καθένας μπορεί να το χαρακτηρίσει όπως θέλει. Τι προέβλεπε; Εξωφρενική, σε αρκετές περιπτώσεις, αύξηση των τελών, με παράλληλη ισχύ του μέτρου της απόσυρσης. Δηλαδή κλασικά πράγματα: «τυρί» και «φάκα». Κι έρχεται η τωρινή κυβέρνηση και με απόφαση όχι ενός, αλλά δύο υπουργών, παίρνει το «τυρί», δηλαδή την απόσυρση και αφήνει τη «φάκα», τα (παν)ύψηλα τέλη. Το αποτέλεσμα; Υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί στις ανά την επικράτεια εφορίες πάνω από 180.000 πινακίδες παλιών, ως επί το πλείστον, αυτοκινήτων. Αρα, στο υπουργείο Οικονομικών δεν τους έμεινε ούτε καν η γεύση (από το «τυρί»), αφού τα προσδοκώμενα έσοδα, τελικώς, έπεσαν κατακόρυφα.
Την ίδια ώρα, το πολιτικό κόστος από αυτήν την απόφαση, και πολύ περισσότερο από την εκτέλεσή της, ήταν σημαντικότατο και -το χειρότερο- διαχρονικό. Γιατί κάθε φορά που ο ιδιοκτήτης του Ι.Χ. θα το βλέπει «αραγμένο», θα θυμάται το πάθημά του και θα εκνευρίζεται. Οπως εκνευρίστηκε και ο πρωθυπουργός, που προς τιμήν του παραδέχθηκε το λάθος, αλλά έμεινε στη διαπίστωση.
Ασφάλεια
Θετικό το ξεκίνημα
Το ζήτημα της ασφάλειας είναι από αυτά που επιβλήθηκαν εκ των πραγμάτων, θα μπορούσε να πει κανείς, στην ατζέντα προτεραιοτήτων της νέας κυβέρνησης. Οι προκλήσεις στο συγκεκριμένο τομέα πολλές: η απαίτηση των πολιτών για καλύτερες υπηρεσίες ασφάλειας, οι νωπές τραυματικές εικόνες μιας πρωτεύουσας παραδομένης στη βία και την αναρχία, η αναβίωση και κλιμάκωση της τρομοκρατίας με όλο και πιο επικίνδυνες ενέργειες, η νέα πραγματικότητα της μετεξέλιξης κυρίως των μεγάλων αστικών κέντρων σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες.
Η ευθύνη για τη διαχείριση του κρίσιμου αυτού τομέα ανατέθηκε στον κ. Χρυσοχοΐδη. Ως υπουργός Προστασίας του Πολίτη, πλέον, έχει να διαχειρισθεί ένα πιο διευρυμένο χαρτοφυλάκιο, που περιλαμβάνει Αστυνομία, Πυροσβεστική, Πολιτική Προστασία, Λιμενικό και ΕΥΠ και την ευθύνη να υλοποιήσει ένα σύγχρονο δόγμα ασφάλειας.
Τα πρώτα δείγματα του εγχειρήματος θετικά. Οι πρώτες προκλήσεις που κλήθηκαν να διαχειριστούν οι δυνάμεις ασφαλείας, δηλαδή η επέτειος του Πολυτεχνείου και η συμπλήρωση ενός έτους από τον θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου, πέρασαν χωρίς επεισόδια. Στα θετικά στον τομέα της ασφάλειας προσμετριούνται, επίσης, οι πρωτοβουλίες για πρόσληψη αλλοδαπών στην Αστυνομία, αλλά και η πρόθεση για ενίσχυση της εμφανούς αστυνόμευσης με την επαναφορά δράσεων, όπως ο αστυνομικός της γειτονιάς. Ωστόσο, περιστατικά όπως η κακοποίηση, πρόσφατα, αλλοδαπού κρατουμένου στο Α.Τ. Ακροπόλεως, δείχνουν ότι απαιτείται ακόμα πολλή δουλειά για να γίνει επαγγελματική η Αστυνομία.
Δημοσιότητα
Τα πρόσωπα των τριών μηνών
Χρήστος Παπουτσής, Ντίνος Ρόβλιας, Τίνα Μπιρμπίλη και Γιώργος Πεταλωτής είναι τα τέσσερα πρόσωπα που συζητήθηκαν περισσότερο στις πρώτες 100 ημέρες της νέας διακυβέρνησης. Ο Χρήστος Παπουτσής γιατί προκάλεσε το πρώτο σοβαρό ενδοκομματικό πρόβλημα, όταν ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος διεφώνησε με το πάγωμα των μισθών άνω των 2.000 ευρώ. Ο Ντίνος Ρόβλιας θα μείνει στην ιστορία της νέας διακυβέρνησης ως ο πρώτος αποπεμφθείς υφυπουργός. Ανέλαβε την πολιτική ευθύνη για μια διαρροή εγγράφων μέσω των οποίων το πολιτικό του γραφείο φέρεται να ζητούσε κάποια μικρορουσφέτια από τα υπουργεία Αμύνης και Προστασίας του Πολίτη.
Η εξωκοινοβουλευτική Τίνα Μπιρμπίλη συγκέντρωσε τα φώτα της δημοσιότητας ήδη από την ορκωμοσία της κυβέρνησης, λόγω των... αθλητικών της υποδημάτων. Η συνέχεια έμελλε ακόμη πιο ενδιαφέρουσα, καθώς η υπουργός απεδείχθη υπερδραστήρια με επιλογές που προκαλούν ήδη αντιδράσεις. Η επανεξέταση της εκτροπής του Αχελώου και η ακύρωση των επεκτάσεων της Αττικής Οδού ήδη υποστηρίζεται ότι θα δοκιμάσουν σύντομα την ανεξαρτησία της κυβέρνησης από συμφέροντα, ενώ στην κ. Μπιρμπίλη χρεώνεται ήδη και το σφάλμα της αύξησης των τελών κυκλοφορίας στα παλαιά Ι.Χ., όταν απέσυρε την... απόσυρση της Ν.Δ. Για τον κ. Πεταλωτή οι απόψεις διχάζονται. Πολλοί καταλογίζουν στο νέο κυβερνητικό εκπρόσωπο πολιτική απειρία και εσφαλμένους χειρισμούς. Η αλήθεια είναι, ωστόσο, ότι ο κ. Πεταλωτής καλείται καθημερινά να καλύψει ένα οφθαλμοφανές πια επικοινωνιακό κυβερνητικό έλλειμμα.
ETAK - Επιχειρήσεις
Εισφορές για... καλό
Από τις εξαγγελίες της κυβέρνησης, η μοναδική η οποία υλοποιήθηκε τάχιστα, ήταν η επιβολή έκτακτης εισφοράς «κοινωνικής ευθύνης» στα κέρδη των επιχειρήσεων κατά το 2008, με συντελεστή 5 έως 10%, ανάλογα με την κερδοφορία της καθεμιάς από αυτές. Τα 850 εκατομμύρια που προέκυψαν, σε συνδυασμό με το ΕΤΑΚ, απέφεραν στα ταμεία του Δημοσίου περίπου ένα δισεκατομμύριο ευρώ.
Τα χρήματα αυτά αποτέλεσαν ουσιαστικά το ταμείο το οποίο χρησιμοποιήθηκε για την καταβολή του εκτάκτου Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης, σε περίπου 2,5 εκατ. δικαιούχους. Εννέα ήταν οι κατηγορίες δικαιούχων και συγκεκριμένα οι οικογένειες με εισοδήματα από μισθούς και αγροτικά επαγγέλματα, συνταξιούχοι του ΟΓΑ και του ΕΚΑΣ, άτομα με ειδικές ανάγκες, νεφροπαθείς, άποροι και άνεργοι, εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ. Η πρώτη δόση του επιδόματος δόθηκε πριν από τα Χριστούγεννα. Το συνολικό ποσό του βοηθήματος κυμαίνεται μεταξύ 300 και 1.300 ευρώ και η δεύτερη δόση θα ακολουθήσει.
Πρόκειται άλλωστε για το μοναδικό νομοσχέδιο το οποίο η κυβέρνηση κατόρθωσε να καταθέσει και να ψηφίσει εν καιρώ. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου, είχε χαρακτηρίσει το έκτακτο επίδομα ως «δημοσιονομικά ουδέτερο», καθώς με τον τρόπο αυτό ενισχύθηκαν ασθενείς τάξεις με απευθείας μεταφορά πόρων, από τους έχοντες, οι οποίοι πάντως υπήρξαν συνεπείς στη νέα έκτακτη εισφορά, που επιβλήθηκε από την κυβέρνηση, δίχως να επιβαρυνθεί κατ' ελάχιστον ο κρατικός προϋπολογισμός.
Kathimerini