Γιατί πνιγόμαστε

Η θάλασσα είναι σίγουρα από τα πιο αγαπημένα στοιχεία της φύσης για μας τους έλληνες. 

Το δε κολύμπι στη θάλασσα το καλοκαίρι είναι απόλυτα συνδεδεμένο με την έννοια διακοπές. 

Χαρά για τα παιδιά και τους μεγάλους. 

Αίσθηση δροσιάς και απελευθέρωσης. 

Αισθησιακή «κάθαρση».

Όμως η απόλαυση της θάλασσας και το κολύμπι δεν είναι χωρίς κινδύνους. 

Κάθε χρόνο έχουμε στην Ελλάδα 250 - 300 πνιγμούς. 

Το 27% είναι άτομα κάτω των πενήντα ετών και το 73% άτομα πάνω από πενήντα. Είμαστε...
πρώτοι στην Ευρώπη και δεύτεροι σε παγκόσμια κλίμακα! Πολλά τα αίτια αυτής της θλιβερής πρωτιάς. Στην ουσία όμως η βασική αιτία είναι η άγνοια του κινδύνου και κυρίως η «μαγκιά» που δυστυχώς χαρακτηρίζει συχνά τη συμπεριφορά μας. Με άλλα λόγια, όσο περίεργο και να φαίνεται ή να ακούγεται, η βασική αιτία είναι πολιτισμική, ναι έτσι ακριβώς!

Μας λένε να μη κολυμπάμε μετά το μεσημεριανό φαγητό, είδικά αν φάγαμε τον άμπακα, αν δεν έχουν περάσει 3 ώρες. Πολλοί το αγνοούμε λέγοντας, σιγά μην πάθω εγώ τίποτα. Μιά χαρά αισθάνομαι. Και έρχεται το κακό αλλά τότε είναι πια αργά. Το ίδιο συμβαίνει και με τις άλλες προφυλάξεις που πρέπει να πάρουμε. Η μαγκιά του Έλληνα...

Χαρακτηριστικό το παράδειγμα στο άρθρο του Δημήτρη Καμπουράκη. Ο διάλογος του ναυαγοσώστη και του (Έλληνα) πρώην καταδρομέα υποβρυχίων καταστροφών απολαυστικός. Στο πρώτο άκουσμα της σφυρίχτρας όλοι οι ξένοι κολυμβητές βγήκαν αμέσως έξω ενώ οι Έλληνες έμειναν μέσα σφυρίζοντας αδιάφορα... Χρειάστηκε να επιμείνει ο νεαρός ναυαγοσώστης για να φέρει αποτέλεσμα. Αυτό ακριβώς είναι το θέμα της νοοτροπίας στο οποίο αναφέρομαι.

Από τι πήγε να σώσει τους λουόμενους ο ναυαγοσώστης. Από τα μεγάλα κύματα μήπως και καταπιεί νερό κανένας τους; Όχι πήγε να τους προφυλάξει από ένα φαινόμενο που συμβαίνει κυρίως στις βόρειες ακτές της Κρήτης (αλλά και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας) όταν φυσά δυνατό μελτέμι και το οποίο στο παρελθόν υπήρξε αιτία πολλών πνιγμών. Σε μερικές δε περιπτώσεις οι πνιγμοί αυτοί ήσαν ομαδικοί. Δέκα μαθητές από σχολική εκδρομή μια χρονιά και δεκαπέντε φαντάροι μια άλλη χρονιά, πριν από σαράντα πενήντα περίπου χρόνια όταν το φαινόμενο αυτό δεν ήταν ακόμα γνωστό.

Πρόκειται για τα «κυματογενή κύματα επιστροφής» (rip currents στα αγγλικά). Ας πάρουμε την περίπτωση της βόρειας Κρήτης. Το δυνατό μελτέμι με τα κύματα που δημιουργεί μεταφέρει νερό με σχετικά μικρές ταχύτητες προς τις βόρειες ακτές. Το νερό αυτό που προσέρχεται πρέπει από κάπου να φύγει. Δεν είναι εύκολο όμως να πάει κόντρα στον άνεμο. Για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει το ρεύμα αυτό να είναι δυνατό για να μπορέσει να πάει κόντρα στον άνεμο. ΄Ετσι η θάλασσα «οργανώνει» την κυκλοφορία της σε φαρδιές λωρίδες όπου το νερό έρχεται προς την ακτή από τον άνεμο και σε στενές λωρίδες επιστροφής του νερού προς τα ανοιχτά όπου οι ταχύτητες είναι πολύ μεγαλύτερες προκειμένου όσο νερό έρχεται άλλο τόσο να φεύγει. Αυτό το ρεύμα επιστροφής προς τα ανοικτά είναι το rip current. Αρχικά ήταν άγνωστο από τους πολλούς. Μετά από σειρά ανεξήγητων και κάποιες φορές ομαδικών πνιγμών το φαινόμενο συνδυάστηκε με αυτό που ήταν γνωστό σε άλλες περιοχές του κόσμου π.χ. Αυστραλία, και τώρα οι παραλίες όπου μπορεί να συμβεί έχουν ειδική σήμανση και οι περισσότερες διαθέτουν και ναυαγοσώστες.

Αν, ο μη γένοιτο, κάποιος παρασυρθεί από τέτοιο ρεύμα προς τα ανοιχτά δεν πρέπει να προσπαθήσει να κολυμπήσει προς την ακτή κόντρα στο δυνατό ρεύμα γιατί θα εξαντληθεί και τότε κινδυνεύει. Πρέπει αντίθετα να αφεθεί να τον παρασύρει το ρεύμα στα ανοιχτά μέχρι απόσταση 200-400 μέτρων όπου το ρεύμα εξασθενεί και να επιστρέψει από το πλάι.

Κλείνοντας να ξαναπώ ότι η απόλαυση της φύσης και ειδικά της θάλασσας θέλει σεβασμό και όχι εξυπνακίστικες μαγκιές. Να είμαστε έξυπνοι και όχι εξυπνάκηδες.

του Αλέκου Λασκαράτου