Τι συνέβη;
Ξαφνικά η ελληνική οικονομία δεν πάει καλά.
Αυτό συνέβη λίγες μόλις ημέρες μετά τους επαίνους από την τρόικα, αλλά και τις θριαμβικές δηλώσεις του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης.
Μάλιστα, ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Σαχινίδης διέπρεψε για μια ακόμη φορά, φτάνοντας στο σημείο να ισχυριστεί ότι:
«Εκείνο το οποίο μπορώ να πω αυτή τη στιγμή, παρά τους δείκτες οι οποίοι δείχνουν μια επιδείνωση, είναι ότι τελικά η ύφεση το 2010 δεν θα φτάσει στο μέγεθος το οποίο προβλέπεται από το πρόγραμμα που έχουμε υπογράψει. Δηλαδή, το πρόγραμμα προβλέπει μία ύφεση της τάξης του -4%. Οι ενδείξεις που έχουμε μέχρι στιγμής δεν μας ωθούν στο συμπέρασμα ότι τελικά η ύφεση θα φτάσει στο -4%».Αυτά τα ισχυριζόταν στις 10.8 στο δελτίο ειδήσεων του Mega. Δύο ημέρες αργότερα ανακοινώθηκε ότι ο ρυθμός του ΑΕΠ για το δεύτερο τρίμηνο του 2010 μειώθηκε κατά 3,5% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2009. Το ΑΕΠ της χώρας έχει γκρεμιστεί (σε σταθερές τιμές 2000) σε επίπεδο χαμηλότερο του τέταρτου τριμήνου του 2006. Και έχει μέλλον ακόμη.
Πολλοί διεθνείς παρατηρητές αναπροσάρμοσαν τις εκτιμήσεις τους, προβλέποντας μια ακόμη πιο γρήγορη πτώση του ΑΕΠ για το 2010. Έτσι, η MorganChase εκτιμά ότι η προβλεπόμενη σε ετήσια βάση πτώση του ΑΕΠ της Ελλάδας για το 2010 θα φτάσει το 5,8%. Ενώ μια διψήφια «βουτιά» της πραγματικής οικονομίας, με όρους κυρίως πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, φαίνεται όλο και πιο πιθανή. Ιδίως αν συνδυαστεί η ραγδαία συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας με μια νέα επιδείνωση της παγκόσμιας κρίσης.
Ο... «μπάρμπας μου ο ψεύτης»
Μπορεί η διατεταγμένη ενημέρωση να εμφανίζεται ξαφνιασμένη από τις αρνητικές εξελίξεις στην πραγματική οικονομία, αλλά δεν υπάρχει τίποτα το ξαφνικό. Ούτε οι εξελίξεις αυτές οφείλονται σε δυσμενείς συγκυρίες, όπως προσπάθησαν κάποιοι να πουν. Αντίθετα, είναι ο πρώτος αντίκτυπος των μέτρων περιοριστικής πολιτικής του «μνημονίου» και ήταν απολύτως αναμενόμενα. Όπως είναι σίγουρο και το γεγονός ότι τα δύο επόμενα τρίμηνα, που ο αντίκτυπος από τα απανωτά μέτρα θα έχει γενικευτεί, η επιδείνωση θα είναι ακόμη πιο ραγδαία. Ιδίως στην παραγωγική βάση της οικονομίας.
Όμως, μην ανησυχείτε, υπάρχει και ο... «μπάρμπας μου ο ψεύτης», που βρίσκεται πάντα σε πρώτη ζήτηση. «Σύμφωνα με έγκυρους αναλυτές, τα άσχημα στοιχεία για την ελληνική οικονομία δεν οδηγούν στην καταστροφή, ούτε αυτομάτως θέτουν τη χώρα εκτός στόχων» μας διαβεβαιώνει Το Βήμα (14.8). Ποιοι είναι αυτοί οι «έγκυροι αναλυτές»; Πρόκειται για τους επικεφαλής αναλυτές και τα κορυφαία στελέχη των τραπεζών.
● Ο οικονομολόγος της Εθνικής Τράπεζας κ. Ν. Μαγγίνας δήλωσε ότι «η συρρίκνωση αναμένεται να συνεχιστεί κατά τα επόμενα δύο τρίμηνα, με την ενδυνάμωση των εξαγωγών να αποτελεί το μοναδικό στήριγμα στην οικονομική δραστηριότητα». Προέβλεψε ωστόσο ότι «η μείωση του ΑΕΠ για το σύνολο του έτους δεν αναμένεται να υπερβεί σε καμία περίπτωση τις προβλέψεις του μνημονίου».
● Από την πλευρά του ο διευθυντής Οικονομικών Μελετών της Αlpha Βank κ. Μ. Μασουράκης υποστήριξε ότι «το β’ εξάμηνο του 2010 οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων θα είναι αυξημένες κατά 55% περίπου, ασκώντας θετική επίδραση στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα περίπου» και προέβλεψε ότι «το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί κάτω του 8,1% του ΑΕΠ το 2010». Για το θέμα των εσόδων, προέβλεψε ότι θα αυξηθούν εφέτος κατά 11%, έναντι ετήσιου στόχου 13,7%».
Τώρα, πώς γίνεται να υπάρχει διαρκής συρρίκνωση της οικονομίας και ταυτόχρονα μια τέτοια αύξηση των εξαγωγών, που μπορεί να αποτρέψει μια μείωση του ΑΕΠ πέραν των προβλέψεων του μνημονίου, αυτό μόνο ο κ. Μαγγίνας το γνωρίζει. Όσο για το πώς γίνεται να αυξηθούν κατά 55% οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και ταυτόχρονα να υπάρξει μια υστέρηση των εσόδων του προϋπολογισμού 3% με 4% σε σχέση με τον ετήσιο στόχο, αλλά και πάλι η κυβέρνηση να πετυχαίνει τον στόχο του ελλείμματος, αυτό μπορεί να συμβεί μόνο με μια επιπλέον – από την προβλεπόμενη – μείωση των πρωτογενών δαπανών του προϋπολογισμού τουλάχιστον κατά 2%-3% επί του ΑΕΠ.
Αυτό βγήκε να εισηγηθεί, εμμέσως πλην σαφώς, ο κ. Μασουράκης; Μάλλον ναι. Το γεγονός ότι αυτό σημαίνει πρόσθετες δραστικές μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις του δημοσίου, νέες περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας, παιδείας, όπως και ξεπούλημα των «ασημικών» που έχουν απομείνει στο Δημόσιο, δεν νομίζουμε ότι ανησυχεί τον «έγκυρο αναλυτή» μας. Οι εργοδότες του αυτό φαίνεται να επιζητούν, αφού και τα πρόσθετα 25 δισ. ευρώ κρατικών εγγυήσεων που η κυβέρνηση πρόσφερε στις τράπεζες δεν φαίνεται να φτάνουν ούτε καν για τον επόμενο μήνα. Για να συνεχίσει το κράτος να πληρώνει τους δανειστές του και να επιδοτεί αδρά τις τράπεζες, πρέπει η κοινωνία να δεινοπαθήσει.
Φαίνεται όμως να ξεχνά ο «έγκυρος αναλυτής» μας ότι τα όποια πρόσθετα μέτρα περικοπών και λιτότητας θα επιφέρουν και πρόσθετη συρρίκνωση στην ίδια την οικονομία. Αλλά, τι σημασία έχει; Πότε συνέβη και οι προβλέψεις, ή οι εκτιμήσεις αυτών των «έγκυρων αναλυτών» έπεσαν μέσα ή βγήκαν σωστές; Αυτό που έχει σημασία είναι να περάσει η γραμμή των εργοδοτών τους.
Μπορεί αυτοί οι «έγκυροι αναλυτές» να μην είδαν όταν έπρεπε την κρίση να έρχεται, αλλά, κι όταν αυτή ξέσπασε, να μας διαβεβαίωναν ότι η Ελλάδα είναι καλά προστατευμένη εντός του ευρώ. Μπορεί να μην κατάφεραν ούτε καν να διαβάσουν τα στοιχεία που έδειχναν, εδώ και χρόνια, πως το δημόσιο χρέος έχει εκτροχιαστεί και ότι με μαθηματική ακρίβεια μας οδηγεί στη χρεοκοπία. Μπορεί να έπεσαν έξω σ’ όλες τις «προβλέψεις» που έκαναν έως σήμερα, αλλά, προς Θεού, δεν έπαψαν να είναι «έγκυροι αναλυτές».
Κι αυτό γιατί οι εργοδότες τους και τα συμφέροντα που αντιπροσωπεύουν πρέπει να στέκουν υπεράνω πάσης υποψίας. Ιδίως από τη στιγμή που η σαράφικη, τοκογλυφική και ασύδοτα κερδοσκοπική πρακτική των μεγάλων τραπεζών και των επενδυτών στην αγορά χρήματος είναι αυτή που, κατά κύριο λόγο, φέρει την ευθύνη για την τρέχουσα κρίση.
Το «άνοιγμα των αγορών»
Το «διά ταύτα» των όποιων εκτιμήσεων και προβλέψεων των «έγκυρων αναλυτών» μας δεν έχει καμιά σχέση με οποιαδήποτε οικονομική ανάλυση, αλλά πρώτα και κύρια με τη σκοπιμότητα που εξυπηρετεί. Κι αυτή ήταν και παραμένει μία: το άνοιγμα των αγορών υπέρ των πιο κερδοσκοπικών και ασύδοτων μερίδων του κεφαλαίου, αλλά και η διαρκής συμπίεση των πραγματικών εισοδημάτων της εργασίας. Σαν χαλασμένο γραμμόφωνο επαναλαμβάνουν τον ίδιο σκοπό, εδώ και δύο δεκαετίες τουλάχιστον.
Δεν έχει σημασία αν αυτή ακριβώς η λογική μας οδήγησε στη σημερινή κατάντια της ελληνικής οικονομίας. Δεν έχει σημασία αν αυτή η λογική βρίσκεται πίσω από τη σημερινή παγκόσμια κρίση. Οι «έγκυροι αναλυτές» μας δεν έχουν παρά μόνο τον δικό τους χαβά. Στο πνεύμα αυτό, ο κ. Μαγγίνας δήλωσε στους Financial Times (12.8), επ ευκαιρία των αρνητικών εξελίξεων στην ελληνική οικονομία, τα εξής:
«Η κυβέρνηση είναι αναγκασμένη να περικόψει το έλλειμμα του προϋπολογισμού κατά 5,5 ποσοστιαίες μονάδες στο 8,1% έως το τέλος του χρόνου και αυτό είναι φυσικό να δημιουργήσει μια σοβαρή οικονομική συστολή. Για να μετριάσει την επίπτωση αυτή, αφού το να την αντιστρέψει είναι αδύνατο, η σοσιαλιστική κυβέρνηση πρέπει να κάνει τα αδύνατα δυνατά για να επαναφέρει την εμπιστοσύνη, καθώς και να προωθήσει μέτρα διαρθρωτικής μεταρρύθμισης – όπως να ανοίξει τα κλειστά επαγγέλματα και να απελευθερώσει τους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών – έτσι ώστε να υπάρξουν μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης».
Εδώ βρίσκεται το «ζουμί». Δεν έχει σημασία πώς πάει η οικονομία ούτε τι την οδήγησε σ αυτήν την κατάσταση, αλλά αυτό που πρέπει να γίνει για να μη χάσουν οι δυνάμεις εκείνες που είναι οι αρχιτέκτονες της σημερινής κρίσης. Και τι πρέπει να γίνει; Να συνεχιστεί η ίδια πολιτική των απελευθερώσεων, της απορρύθμισης, των ιδιωτικοποιήσεων και του ξεπουλήματος των πάντων προς όφελος της «ανοιχτής αγοράς» και των αρπακτικών της, η οποία εφαρμόζεται συστηματικά εδώ και χρόνια.
● Δεν έχει σημασία αν αυτή η πολιτική γέννησε πρωτοφανείς μονοπωλιακές καταστάσεις στην αγορά και την οικονομία, που συνθλίβουν τη μικρή και μεσαία επιχείρηση και λεηλατούν το λαϊκό εισόδημα.
● Δεν έχει σημασία αν η πολιτική αυτή, ιδίως μετά την είσοδό μας στο ευρώ, συρρίκνωσε μέχρις εξαφανίσεως την αγροτική παραγωγή της χώρας και οικοδόμησε μια οικονομία παρασιτικών υπηρεσιών που «δεν παράγει τίποτε», όπως σωστά λέει ο απλός κόσμος.
● Δεν έχει σημασία αν στη βάση αυτής ακριβώς της απελευθέρωσης και των ιδιωτικοποιήσεων που γέννησαν πανίσχυρα ιδιωτικά καρτέλ και μονοπώλια, οργανώθηκε το πιο διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης και ένα κράτος απόλυτα ταυτισμένο με τα συμφέροντα μιας ολιγαρχίας κρατικοδίαιτων μεγαλοεργολάβων, επενδυτών, επιχειρηματιών και τραπεζιτών.
Ένα «ατιμασμένο επάγγελμα»
Η οικονομική ανάλυση των «έγκυρων αναλυτών» μας δεν έχει σκοπό να αναλύσει το οτιδήποτε, αλλά να προωθήσει συγκεκριμένες πολιτικές. Έστω κι αν χρειάζεται να επικαλεστεί παραδοξολογίες, όπως αυτές που είδαμε. Ή ακόμη και ανοησίες, σαν αυτές του κ. Στουρνάρα και των «έγκυρων αναλυτών» του ΙΟΒΕ, που κατασκευάζοντας ένα ανυπόστατο υπόδειγμα – για να συναγάγουν αυτό που εξαρχής ήθελαν – ανακοίνωσαν ότι το «άνοιγμα» των «κλειστών επαγγελμάτων» θα προσθέσει 13,2% στο ΑΕΠ μέσα στην τριετία! Πρόκειται κυριολεκτικά για μπούρδα ολκής, κατασκευασμένη μόνο και μόνο για να χρησιμοποιηθεί από την προπαγάνδα των κεντρικών δελτίων ειδήσεων.
Σε μια στοιχειωδώς ευνομούμενη πολιτεία μια τέτοια ανακοίνωση από ένα ειδικό ίδρυμα, σαν το ΙΟΒΕ, θα είχε πολύ σοβαρές επιπτώσεις για το ίδιο και γι αυτούς που το σκαρφίστηκαν. Όχι όμως όταν πρόκειται να διευκολυνθεί η προπαγάνδα του καθεστώτος κατοχής, όπου ως έννομη τάξη θεωρείται η απόλυτη αυθαιρεσία του καρτέλ συμφερόντων που μας κυβερνά.
Ο κ. Στουρνάρας δεν είναι τυχαίος. Πρώην πρωθυπουργικός σύμβουλος και ένας από τους καθ ύλην αυτουργούς της σημερινής χρεοκοπίας, έχει όλα τα απαραίτητα προσόντα για επιστημονικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, ώστε να κατασκευάζει «έρευνες» σαν την παραπάνω.
Είναι ο ίδιος που μετά από δύο δεκαετίες «αποκρατικοποιήσεων», δηλαδή ιδιωτικοποίησης και εκποίησης της δημόσιας περιουσίας, άγριας ελαστικοποίησης της εργασίας και πλήρους παράδοσης της ελληνικής οικονομίας στις πιο ασύδοτες δυνάμεις της παγκόσμιας αγοράς, με αποκορύφωμα την υποταγή μας στο ευρώ στο όνομα της «εξωστρεφούς» ανάπτυξης, διεκδικεί επάξια το Νόμπελ Οικονομίας με τη δήλωσή του ότι η Ελλάδα διαθέτει «την τελευταία σοβιετικού τύπου οικονομία στην Ευρώπη»!
Δεν γνωρίζω αν ο γνωστός Αμερικανός οικονομολόγος Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ είχε γνωρίσει προσωπικά τους δικούς μας «έγκυρους αναλυτές» όταν έγραψε προς το Κογκρέσο των ΗΠΑ στις 4.5 τα εξής:
«Σας γράφω από ένα ατιμασμένο επάγγελμα. Η οικονομική θεωρία, όπως ευρέως διδασκόταν από τη δεκαετία του 80, απέτυχε παταγωδώς να κατανοήσει τις δυνάμεις πίσω από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Αντιλήψεις όπως "ορθολογικές προσδοκίες, "πειθαρχία της αγοράς" και "υπόθεση αποτελεσματικότητας της αγοράς" οδήγησαν οικονομολόγους να ισχυρίζονται ότι η κερδοσκοπία θα σταθεροποιήσει τις τιμές, ότι οι πωλητές θα δράσουν για να προστατέψουν τη φήμη τους, ότι το caveat emptor (σ.σ.: λατινική έκφραση που σημαίνει ας προσέξει ο αγοραστής) είναι κάτι στο οποίο μπορεί στηριχθεί κανείς και επομένως εκτεταμένη απάτη δεν μπορεί να υπάρξει. Δεν ήταν όλοι οι οικονομολόγοι που τα πίστευαν, αλλά οι περισσότεροι».
Το σίγουρο είναι ότι όλα αυτά ταιριάζουν γάντι στους δικούς μας «έγκυρους αναλυτές», που υποστήριξαν με κάθε τρόπο την μετατροπή της οικονομίας σε ένα οργανωμένο σύστημα αγυρτείας και απάτης με μετοχές, ομόλογα, κρατικές προμήθειες και έργα. Κι όπως λέει η παροιμία, τίποτε δεν ξέχασαν και τίποτε δεν έμαθαν.
Παρ' όλα αυτά, με τον έλεγχο της ενημέρωσης σήμερα να συγκρίνεται επαξίως με τις εποχές της χούντας, οι «έγκυροι αναλυτές» θα συνεχίσουν να μας γανώνουν τα μυαλά με τα ίδια και τα ίδια. Σαν τον κομπογιαννίτη «γιατρό», που όποιος ασθενής έκανε το μοιραίο λάθος να τον πλησιάσει για να τον συμβουλευθεί, ήταν δεν ήταν άρρωστος ή ανεξάρτητα από τι έπασχε, αυτός είχε πάντοτε έτοιμη την ίδια συνταγή: καθάρσιο και κλύσμα!
Έτσι και οι «έγκυροι αναλυτές» μας. Ανεξάρτητα από το τι φταίει στ' αλήθεια, με το τι γίνεται ή τι πρόκειται να συμβεί, αυτοί θα επαναλαμβάνουν πάντα τη γνωστή από παλιά συνταγή: Καθάρσιο με απελευθερώσεις, απορρυθμίσεις και ανοίγματα της αγοράς και κλύσμα με περικοπές μισθών, συντάξεων, εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Τους διαψεύδει το... ΔΝΤ!
Όμως, ευτυχώς, έχουμε το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης για να προσθέτει μια νότα ευθυμίας, με τις αστειότητες που επιμένει να εμφανίζει ως σοβαρές δηλώσεις. Έτσι, στη συνέντευξή του στο Mega, ο κ. Σαχινίδης δήλωσε σοβαρός - σοβαρός ότι «η οικονομία αρχίζει και σταθεροποιείται, μπαίνει σε μία σταθερή βάση», ότι «η χώρα μπορεί να πετύχει τους στόχους της», ότι «η χώρα σταδιακά κερδίζει σε όρους αξιοπιστίας... Έτσι ώστε το συντομότερο δυνατό να μπορέσουμε να έχουμε τη δυνατότητα να ξαναμπούμε στις διεθνείς κεφαλαιαγορές». Το ίδιο περίπου είχε δηλώσει λίγες ημέρες πριν και ο προϊστάμενός του, κ. Παπακωνσταντίνου:
«Η Ελλάδα σταδιακά ξανακερδίζει την εμπιστοσύνη των αγορών και αυτό θεωρούμε ότι θα συνεχίζεται όσο προχωράμε με καλά αποτελέσματα στην εφαρμογή του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών αλλαγών. Αυτό φάνηκε από τις εκδόσεις εντόκων γραμματίων, που κλείνουν με σημαντικά μεγαλύτερες προσφορές και σχετικά καλύτερα επιτόκια από αυτά που είχαμε λίγους μήνες πριν» (Ισοτιμία, 7.8).
Δεν χρειάζεται να ξέρει κανείς τι συνέβη επακριβώς με τις εκδόσεις εντόκων γραμματίων του περασμένου Ιουλίου, ούτε με πόση ευκολία ψεύδεται δημοσίως ο κ. υπουργός, όταν γνωρίζει ότι τα επιτόκια κάθε άλλο παρά «σχετικά καλύτερα» ήταν. Το επιτόκιο για το έντοκο γραμμάτιο των 13 εβδομάδων έφτασε τα 4,05% από 3,65% της προηγούμενης έκδοσης (20.4), ενώ το έντοκο γραμμάτιο των 26 εβδομάδων ήταν 4,65% από 4,55% της προηγούμενης έκδοσης (13.4).
Κι όλα αυτά παρά το γεγονός ότι οι δημοπρασίες ήταν από τα πριν «κανονισμένες», με οικείους επενδυτές και κορυφαία στελέχη των ντόπιων τραπεζών. Με το αζημίωτο φυσικά, όπως π.χ. φάνηκε και από την απόφαση του υπουργού για τα νέα 25 δισ. ευρώ κρατικών εγγυήσεων προς τις τράπεζες.
Αυτό άλλωστε δηλώνει και η «ενδιάμεση έκθεση» του Ιουλίου των ελεγκτών του ΔΝΤ, η οποία μας πληροφορεί ότι η παράσταση προσφυγής στις αγορές που παίχτηκε τον Ιούλιο με την έκδοση εντόκων γραμματίων θα επαναληφθεί και τον Οκτώβριο. Η έκθεση αναφέρει:
«Η ζήτηση για έντοκα γραμμάτια από ελληνικές τράπεζες παραμένει ισχυρή, ανεβασμένη επίσης από την ενίσχυση ρευστότητας που παρέχει η ΕΚΤ, έστω κι αν η ζήτηση από το εξωτερικό μπορεί να είναι ανύπαρκτη».
Πρόκειται πραγματικά για τη λογική του παραλόγου: το κράτος δίνει εγγυήσεις στις τράπεζες για να αντλήσουν ρευστότητα από την ΕΚΤ, την οποία χρησιμοποιούν κατόπιν για να κερδοσκοπήσουν με την αγορά εντόκων γραμματίων του Δημοσίου!
Ωστόσο, λίγες ημέρες μετά τις υπερήφανες δηλώσεις του οικονομικού επιτελείου, τους επαίνους από την τρόικα και τους αρνητικούς δείκτες της ελληνικής οικονομίας, η διαφορά απόδοσης του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου σε σύγκριση με το αντίστοιχο γερμανικό (Bund) έφτασε (13.8) τις 829 μονάδες βάσης, στο υψηλότερο σημείο του από τον Μάιο, δίνοντας πιθανότητα πτώχευσης στην Ελλάδα γύρω στο 80%! Την υψηλότερη πιθανότητα πτώχευσης που έχει δοθεί για χώρα από το 2008.
Έτσι, το μόνο σίγουρο αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι ότι όσο πιο πιστά εφαρμόζεται, τόσο πιο κοντά μας φέρνει στην επίσημη πτώχευση της χώρας.
πό Το Ποντίκι, 19.8.2010 (απ' όπου και το σκίτσο του Πάνου)
Του Δημήτρη Καζάκη
οικονομολόγου - αναλυτή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου