Τι σημαίνει το κούρεμα (60%) με την… ψιλή

Έχουμε τελικά τρεις βδομάδες χρόνο; 

Τόση διορία έδωσαν η Μέρκελ και ο Σαρκοζί στον εαυτό τους για τις αποφάσεις που θα καθορίσουν το μέλλον του ευρώ και της Ελλάδας. 

Το σενάριο που «ακούγεται» σε ότι μας αφορά είναι ένα κούρεμα των ελληνικών ομολόγων κατά 60%. 

Αυτό μετέδωσε, επικαλούμενο πηγές της γερμανικής κυβέρνησης, το γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων.
Ακόμα δεν είναι σαφές αν το «κούρεμα» θα αφορά το σύνολο του ελληνικού χρέους, δηλαδή τα 356 προβλεπόμενα δισ. που θα...

φτάσει αυτό μέσα στο 2011, έξω καμία εικοσαριά που μας έχει δανείσει το ΔΝΤ και που δεν αγγίζονται (το ταμείο έχει εξ’ ορισμού καθεστώς προνομιακού δανειστή).

Ή θα αφορά μόνο τα 135 εκ ευρώ που έχουν στα χέρια τους ιδιωτικές τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία. 

Στην πρώτη περίπτωση, το χρέος μας μειώνεται κατά 168 δισ, θα χρωστάμε δηλαδή περίπου 188 δισ. Αντίστοιχα, οι τόκοι που θα πληρώνουμε θα μειωθούν χοντρικά στο μισό, από 16 δις το χρόνο δηλαδή σήμερα στα 8 δισ. Στη δεύτερη περίπτωση το χρέος θα μειωθεί κατά 60 δισ, μάλλον δώρο άδωρο δηλαδή. Γιατί και οι δύο περιπτώσεις αποτελούν χρεοκοπία.


Κούρεμα της τάξης του 50% και 60% δεν γίνεται σε εθελοντική βάση, οι τράπεζες θα πρέπει να συμμετάσχουν παρά τη θέληση τους. Αυτός είναι ο ορισμός του πιστωτικού γεγονότος και η Ελλάδα θα είναι μια χρεοκοπημένη χώρα. Ερώτημα: Μπορεί μια χρεοκοπημένη χώρα να παραμείνει στο ευρώ;


Υποτίθεται ότι αυτό θέλουν οι Εταίροι μας, κάτι τέτοιο είχε κατά νου άλλωστε η κ. Μέρκελ με τη δημιουργία του  Μόνιμου Μηχανισμού Στήριξης ESM που προβλέπει αυτή τη δυνατότητα. Η επιθυμία των Γερμανών είναι μια «συντεταγμένη χρεοκοπία», στην οποία το εμπλεκόμενο κράτος μέλος θα ενισχυθεί από τους υπόλοιπους με τα απαραίτητα κεφάλαια για να σώσει το τραπεζικό του σύστημα και να αντιμετωπίσει τις ανάγκες που προκύπτουν από την αναδιάρθρωση. Αυτά καταγράφονται στην απόφαση της συνόδου κορυφής της 25ης Μαρτίου 2011. Από ένα κούρεμα της τάξης του 50% το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα χρειαστεί ανακεφαλαιοποιήσεις ύψους 30δισ ευρώ. 15 δισ θα χάσουν τα ασφαλιστικά ταμεία, που μάλλον δεν πρόκειται να αναπληρωθούν. Το ύψος των αποθεματικών τους είναι πολύ μικρό σε σχέση με τις επιδοτήσεις που χρειάζονται κάθε χρόνο (περίπου 17 δισ) ώστε να αποτελούν «συστημικό κίνδυνο» οι απώλειες τους.


Το πρώτο ζήτημα που προκύπτει εδώ είναι, ότι σε μια χρεοκοπία οι πιθανοί χρηματοδότες μας θα κληθούν να πληρώσουν δεκάδες δισ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τους και για να καλύψουν τη ζημιά της ΕΚΤ. Το συνολικό πακέτο στήριξης δεν θα είναι λοιπόν πλουσιοπάροχο. Ένα σενάριο είναι να αναλάβουν οι δανειστές την εξυπηρέτηση του υπόλοιπου δημοσίου χρέους και η Ελλάδα να κληθεί να ζήσει με ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, εξ’ ου και η συζήτηση για πρωτογενή πλεονάσματα. Δεν θα πρέπει όμως κανείς να έχει την αυταπάτη, ότι μια Ελλάδα χρεοκοπημένη και με τη βούλα θα μπορεί να μαζεύει 50 και 55 δισ το χρόνο φόρους για να καλύπτει τις ανάγκες της, ο προϋπολογισμός θα πρέπει να ισοσκελιστεί σε χαμηλότερο επίπεδο για να είναι ρεαλιστικός.

Το δεύτερο ζήτημα είναι, ότι όλα αυτά δεν θα γίνουν χωρίς δεσμεύσεις και ανταλλάγματα. Η Ελλάδα θα τεθεί υπό οικονομικό έλεγχο, χωρίς το πρόσχημα της κυριαρχίας, στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο θα αποφασίζεται τι θα βγει από το ταμείο και γιατί. Το πρόγραμμα εξυγίανσης θα κάνει το μνημόνιο να φαίνεται σαν όργιο χαλάρωσης και σπατάλης. Αυτά προβλέπουν οι συνθήκες και αυτά πολύ δύσκολα μπορεί να συνυπογράψει οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση.


Το πολιτικό ρίσκο μιας τέτοιας συντεταγμένης χρεοκοπίας είναι τεράστιο, γιατί κάθε συμφωνία προϋποθέτει, ότι θα βρεθεί μια κυβέρνηση που θα την εφαρμόσει. 

Το πραγματικό οικονομικό ρίσκο είναι εξ’ ίσου μεγάλο. Η συμφωνία της 21ης Ιουλίου έδειξε ότι κάθε συμφωνία μπορεί να ανατραπεί ή να καθυστερήσει από αστάθμητους παράγοντες. 

Το «κούρεμα» σε μια χώρα της ΟΝΕ είναι ένα πείραμα που κανείς δεν ξέρει που θα καταλήξει, οι αστάθμητοι παράγοντες που μπορούν να ανατρέψουν τους σχεδιασμούς είναι πολλοί και άγνωστοι. 

Ορατός είναι ο κίνδυνος, το συνδυασμένο πολιτικό και οικονομικό ρίσκο να επιταχύνουν την εκροή καταθέσεων και να οδηγήσουν το τραπεζικό σύστημα σε κατάρρευση. Το 18μηνο μετά το κούρεμα θα είναι μια πραγματικά «κολασμένη» περίοδος, στο τέλος της οποίας μπορεί να βρίσκεται και η αναγκαστική έξοδος από το ευρώ. Κάτι τέτοιο άλλωστε είχε στο μυαλό του και ο Κώστας Σημίτης στο τελευταίο άρθρο του, στο οποίο περιέγραφε ακριβώς αυτό το ενδεχόμενο: της «οικιοθελούς» αναστολής της συμμετοχής μας στο ευρώ…


Θέμης Δαγκλής