Οι πρωταθλητές του χρέους!

Οι τέσσερις μεγάλοι προβληματισμοί, τα δέκα από τα πλέον χρεωμένα κράτη και μία μερική παρουσίαση των διαφόρων «περιοχών» του πλανήτη, στην αρχή της δεύτερης φάσης του πρώτου παγκόσμιου οικονομικού πολέμου

Σήμερα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία σειρά προβλημάτων - «απόρροια» της συγκέντρωσης πλούτου σε λίγους (το 10% των αμερικανικών νοικοκυριών κατέχει το 71% των πόρων, ενώ στο κατώτατο 40% του πληθυσμού αντιστοιχεί μόλις το 1%), της  μη ισορροπημένης κατανομής ελλειμμάτων/πλεονασμάτων (εντός της ΕΕ και παγκοσμίως), της χρηματοπιστωτικής κρίσης, της εσφαλμένης ενίσχυσης αρκετών τραπεζών (με έσοδα προερχόμενα από τους πολίτες) και της υπερχρέωσης πολλών κρατών - τα οποία αφορούν πολλές διαφορετικές «περιοχές» του πλανήτη:

(α)  Με ένα παγκόσμιο πρόβλημα «διαρθρωτικής» (δομικής) ανεργίας, το οποίο «ανάγεται» ήδη στο 2002, όσον αφορά τουλάχιστον τις Η.Π.Α. - μία πραγματική ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια του καπιταλιστικού συστήματος, την οποία δεν μπόρεσε να «απασφαλίσει» το χαμηλό βασικό επιτόκιο που διατήρησε ο τότε πρόεδρος της Fed, ο κ. A. Greenspan, προκαλώντας, αντίθετα, την κρίση των ενυπόθηκων δανείων......χαμηλής εξασφάλισης.   

(β)  Με ένα Ευρωπαϊκό πρόβλημα συνοχής (έλλειψη αλληλεγγύης), το οποίο προκάλεσε ανεύθυνα η Γερμανία (λίγες ημέρες μετά την κατάθεση/έγκριση του προγράμματος σταθερότητας εκ μέρους της Ελληνικής κυβέρνησης, «σύσσωμος» ο γερμανικός τύπος συμπεραίνει ότι, η μείωση των δαπανών και η αύξηση των φόρων θα έχουν σαν αποτέλεσμα την «ενίσχυση» της οικονομικής αδυναμίας της Ελλάδας – η χώρα θα εισέλθει σε μία εκτεταμένη περίοδο ύφεσης, τα φορολογικά έσοδα θα μειωθούν και ο προϋπολογισμός της θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο).  

(γ)  Με ένα συναλλαγματικό πρόβλημα, στο οποίο συμμετέχουν οι Η.Π.Α., η Ευρωζώνη και η Κίνα (οι αγορές συναλλάγματος σήμερα είναι τόσο «άναρχες», όσο ποτέ, ενώ οι τιμές των νομισμάτων, όταν εξελίσσονται αυθαίρετα – κατά το παράδειγμα του δολαρίου, όπου ενώ «τυπώνονται» αφειδώς νομίσματα, η τιμή του παραδόξως αυξάνεται - θεωρούνται ωρολογιακές βόμβες στα θεμέλια της παγκόσμιας οικονομίας, αφού με τη «βοήθεια» τους μπορεί κανείς να διεξάγει καταστροφικούς «εμπορικούς» πολέμους), καθώς επίσης

(δ)  Με ένα πρόβλημα «εθνικής αναξιοπιστίας» («απόγονο» της τραπεζικής αναξιοπιστίας – Lehman Brothers), το οποίο ξεκίνησε μεν από την Ελλάδα, αλλά αφορά πολλές Οικονομίες του πλανήτη (οι αγορές ήδη «υποψιάζονται» ότι, αρκετά κράτη έχουν χρησιμοποιήσει ανάλογα τη «δημιουργική λογιστική», με στόχο τη «σκιαγράφηση» μίας πιο ελκυστικής πιστοληπτικής «εικόνας» - εν όψει των διαρκώς αυξανόμενων δανειακών αναγκών τους). 

Όσον αφορά την υπερχρέωση των «δυτικών» Οικονομιών από την οποία, μεταξύ άλλων, πηγάζουν τα τέσσερα παραπάνω κεντρικά προβλήματα, ο πίνακας που ακολουθεί δείχνει την εξέλιξη του δημοσίου χρέους, σε σχέση με το ΑΕΠ, για δέκα επιλεγμένες «δυτικές» Οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας:

Πίνακας Ι: Δημόσιο χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ (ποσοστιαία), Ποσοστό αύξησης μεταξύ των ετών 2010 και 2008

Χώρες	2008	2009	2010	Αύξηση
Γερμανία	65,90	73,10	76,70	+16%
Ιαπωνία	196,60	218,60	227,00	+15%
Η.Π.Α.	70,40	84,80	93,60	+33%
Μ. Βρετανία	52,00	68,60	80,30	+54%
Ιρλανδία	44,10	65,80	82,90	+88%
Ελλάδα	99,20	112,60	124,90	+26%
Ιταλία	105,80	114,60	116,70	+10%
Ισπανία	39,70	54,30	66,30	+67%
Γαλλία	67,40	76,10	82,50	+22%
Λετονία*	19,50	33,20	48,60	+149%

Πηγή: ΜΜ (ΕΕ, ΔΝΤ)                                                                    Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

* Η τεράστια αύξηση του δημοσίου χρέους της Λετονίας, επιβεβαιώνει τις καταστροφικές «παρενέργειες» του ΔΝΤ

Αναλυτικότερα και όσον αφορά τα επί μέρους κράτη, διακρίνουμε τα παρακάτω:

Γερμανία: Σύντομα το δημόσιο χρέος της θα πλησιάσει το 1,7 τρις € (εξωτερικό χρέος 4,5 τρις $ το 2007). Εν τούτοις, το επιτόκιο για το ομόλογο του γερμανικού δημοσίου (3%), θεωρείται ως βάση υπολογισμού των ομολογιακών επιτοκίων της Ευρωζώνης. Η χώρα, στην προσπάθεια περιορισμού των ελλειμμάτων της, έχει εισάγει στο Σύνταγμα της μία «διάταξη» (η μοναδική χώρα που το εφαρμόζει μέχρι σήμερα είναι η Ελβετία), η οποία θα απαγορεύει, από το 2016 και μετά, την δημιουργία διαρθρωτικών ελλειμμάτων – την συνταγματική υποχρέωση καλύτερα για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, χωρίς λειτουργικές ζημίες.   

Σημειώνουμε εδώ ότι στη Γερμανία, «Δίκαιο» θεωρείται αυτό που συμφέρει το Κράτος - ανεξάρτητα από το κοινό περί δικαίου συναίσθημα των πολιτών του. Για παράδειγμα, εάν το κράτος «συλληφθεί» να ιδιοποιείται ξένη περιουσία, δεν θεωρείται «νομικά άδικο», αφού είναι προς όφελός του – σε πλήρη αντίθεση με αυτά που ισχύουν για τους πολίτες του (η πρόσφατη, νέα αποδοχή προϊόντων υποκλοπής, εκ μέρους του επίσημου κράτους, από παράνομη δραστηριότητα τρίτων, έναντι «λύτρων», θεωρήθηκε εντός των πλαισίων του Νόμου από την ίδια την καγκελάριο, εφόσον θα ήταν ωφέλιμη για τα ταμεία του κράτους – σχετικό άρθρο μας από το παρελθόν: Φορολογικό σκάνδαλο στη Γερμανία: Περιληπτικά το ιστορικό της υπόθεσης που απασχόλησε όλα τα ΜΜΕ της χώρας  25/2/2008 ).  

Συνεχίζοντας, ίσως αξίζει μία μικρή περιγραφή του χαρακτήρα των πολιτών αυτής της «ιδιάζουσας» χώρας, με βάση τις αναφορές του μεγάλου συγγραφέα της Χέρμαν Έσσε. Όπως μας «αποκαλύπτει» λοιπόν ο καλλιτέχνης, οι Γερμανοί είναι από τη φύση τους αυτοκτονικοί χαρακτήρες, λύκοι της στέπας, διχασμένες προσωπικότητες, με τον άγριο λύκο να αποτελεί το δεύτερο εαυτό τους. Έχοντας μία ώριμη διανόηση και διανύοντας ταυτόχρονα τη νηπιακή ηλικία από πλευράς συναισθημάτων, επιβιώνουν πολύ καλύτερα μέσα σε συνθήκες πόνου και οδύνης, έτοιμοι κάθε στιγμή να σύρουν το ξυράφι πρόθυμα στο λαιμό τους - ενώ πολύ δύσκολα καταφέρνουν να αγαπήσουν, να νοιώσουν χαρά και να διασκεδάσουν.

Συνήθως κατσουφιασμένοι, σκεφτικοί και σιωπηλοί – είναι σχεδόν απίστευτος, αν όχι εκκωφαντικά τρομακτικός ο ήχος της σιωπής που συναντάει κανείς στα γεμάτα από καταθλιπτικούς διαβάτες δημόσια πάρκα της χώρας – ακολουθούν ένα μοναχικό δρόμο, τον οποίο εγκαταλείπουν μόνο για κάποια διαλείμματα «μέθης και λήθης», μαζί με κάποιους συνοδοιπόρους τους. Αγαπούν τη μοναξιά, βιώνοντας την ακόμη και όταν βρίσκονται με παρέα, συντηρούνται από την παγωνιά της ψυχής τους και νοιώθουν ασφαλείς, όταν υποφέρουν.  Όπως γράφει ο Γκαίτε, ο μεγάλος γερμανός ποιητής και συγγραφέας:

«Μα τη αλήθεια, τίποτα απ’ αυτά εγώ δεν καταλαβαίνω….Νοιώθω τη χειμωνιά να υπάρχει μέσα στο κορμί μου… Θα θελα κρύο, χιονιά και παγωνιά στη διαδρομή μου».

Η έντονη θλίψη κυριαρχεί στα πρόσωπά τους, τα οποία σπάνια χαμογελούν, μάλλον για να μην διακινδυνέψουν την απογοήτευση, την απόρριψη ή, ίσως, την πλήρη απόγνωση που ενδεχομένως ακολουθήσει. Φιλότιμοι, συνεπείς, εξαιρετικά παραγωγικοί και εργατικοί, σέβονται απεριόριστα την εργασία τους, αφού μόνο αυτή δίνει πραγματικό νόημα στη ζωή τους, διώχνοντας το βαθύ σκοτάδι και την καταχνιά που γεμίζει ασφυκτικά, πολλές φορές ολοκληρωτικά, τον ελεύθερο χρόνο τους.

Τα συναισθήματα κατωτερότητας κυριαρχούν στη φύση τους, παρά το ότι δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν, διαθέτοντας αξιόλογη ιστορία (αν και το φάντασμα του Χίτλερ τους καταδιώκει, όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό), σημαντικό πλούτο, διανόηση, τέχνη, φιλοσοφία και εξαιρετικά επιτυχημένες επιχειρήσεις, μέσω των οποίων πλέον επεκτείνονται σταδιακά και μεθοδικά σε άλλες χώρες («ειρηνική διείσδυση»), στη λυπηρή προσπάθεια τους να κατανικήσουν (κυριαρχώντας τες) αυτά ακριβώς τα συναισθήματα που τους κατατρέχουν (άρθρο μας: ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ: Η Γερμανία είναι μέρος του προβλήματος της Ελλάδας, ενώ θα είναι η κύρια υπεύθυνη στην περίπτωση που τυχόν καταρρεύσει, κάτω από την πίεση της κρίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το κοινό νόμισμα  16/1/2010 )

Ιαπωνία:  Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη (5.103 δις $ ΑΕΠ) είναι, από πολλά χρόνια τώρα, ο αδιαφιλονίκητος παγκόσμιος «πρωταθλητής» των χρεών. Για την αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης, συνέχεια της μακρόχρονης ύφεσης που πλήττει τη χώρα ήδη από τη δεκαετία του 90, η κυβέρνηση της Ιαπωνίας έχει ψηφίσει πρόσφατο την ενίσχυση της Οικονομίας της, με το τέταρτο μεγάλο πακέτο μέτρων. Εν τούτοις, οι διεθνείς αγορές χρηματοδοτούν το τεράστιο χρέος της, με επιτόκιο ύψους μόλις 1,4%.

Η.Π.Α.:  Η χώρα δεν θεωρείται «υποψήφια» χρεοκοπίας, κυρίως λόγω της μεγάλης φορολογικής βάσης της, καθώς επίσης του νομίσματος της – παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Φυσικά, η μέγιστη δυνατή αξιολόγηση της (ΑΑΑ) είναι εκτός κινδύνου – πόσο μάλλον όταν οι «τρείς αδελφές» (Fitch, Moody’s, S&P), οι οποίες αποφασίζουν μονοπωλιακά για την τύχη των επιτοκίων, ουσιαστικά της ανήκουν. Εν τούτοις, η συνεχής «εκτύπωση» νέων χαρτονομισμάτων, όπως και η βοήθεια που παρέχει το κράτος τόσο στις υπερχρεωμένες τράπεζες, όσο και στην πραγματική Οικονομία (μέτρα στήριξης τεραστίων διαστάσεων), προκαλεί την ανησυχία των παγκοσμίων αγορών. Το έλλειμμα της ξεπερνάει το 10% του ΑΕΠ (υπολογίζεται στο 1,5 τρις $ το 2009, έναντι ΑΕΠ 13,75 τρις $), ενώ η μείωση του προγραμματίζεται για μετά το 2012.  

Μ. Βρετανία:  Το έλλειμμα του προϋπολογισμού της για το 2009 ξεπέρασε το 12% του ΑΕΠ (2,47 τρις $ ΑΕΠ - 10,45 τρις $ εξωτερικό χρέος). Έτσι, παρά το ότι η χώρα ανήκει στον διεθνή «όμιλο» με τις καλύτερες πιστωτικές αξιολογήσεις (ΑΑΑ), είναι η μοναδική που εμφανίζει ένα ερωτηματικό πριν από τη «βαθμολογία» της. Η Μ. Βρετανία, στη «σκιά» ενός υψηλού δημόσιου χρέους, απέναντι σε ελάχιστα περιουσιακά στοιχεία, καθώς επίσης ενός τεράστιου εξωτερικού χρέους (δημόσιο και ιδιωτικό) που υπερβαίνει το 400% του ΑΕΠ της (παγκόσμια πρωταθλήτρια), φαίνεται να επικροτεί (αν όχι να υποδαυλίζει) τις «κεφαλαιακές» επιθέσεις εναντίον της Ευρωζώνης (μέσω της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας εν πρώτοις), προσπαθώντας να παραμείνει «υπό την αιγίδα» των Η.Π.Α. – παραδοσιακός σύμμαχος και συνοδοιπόρος τους   

Ιρλανδία:  Ο «κελτικός τίγρης», η «πάλαι ποτέ» χώρα-παράδειγμα ανάπτυξης της Ευρωζώνης, καθαιρέθηκε απότομα από την περίοπτη θέση της. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο φαίνεται να είναι υπεύθυνος ο χρηματοπιστωτικός κλάδος της. Η κυβέρνηση της εγγυήθηκε όλες τις καταθέσεις των τραπεζών, κρατικοποίησε τις μεγαλύτερες από αυτές και ίδρυσε μία υπερμεγέθη, «κακή τράπεζα» (bad bank), στην οποία «αποθήκευσε» όλες τις «χρηματοπιστωτικές» ζημίες. Φοβούμενη την επερχόμενη αδυναμία πληρωμών, μείωσε δραστικά τις δαπάνες της, εν μέσω παγκόσμιας/τοπικής ύφεσης, με αποτέλεσμα να «πληγεί» η Οικονομία της σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης. Η υψηλή αξιολόγηση της έχει ήδη υποτιμηθεί, η κρίση στην αγορά ακινήτων της έχει μεγεθυνθεί και η ανεργία τείνει να καταστρέψει τα οφέλη από τα δραστικά μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση της.    

Ελλάδα:  Παρά το ότι η οικονομική ανάπτυξη της έχει ελάχιστα μειωθεί, θεωρείται το κατ’ εξοχήν πρόβλημα της Ευρωζώνης, κυρίως επειδή η καινούργια κυβέρνηση της «διόρθωσε» το προβλεπόμενο έλλειμμα στο διπλάσιο του προβλεπομένου (12,7%). Το αποτέλεσμα αυτής της παραδοχής ήταν να αμφισβητηθεί ακόμη και η συγκεκριμένη, η «παροιμιώδης» καλύτερα διόρθωση, καθώς επίσης η αξιοπιστία της στατιστικής καταγραφής των μεγεθών της. Η συζήτηση σχετικά με το εάν οφείλει να διασωθεί η Οικονομία της χώρας από τη χρεοκοπία, εκ μέρους της ΕΕ, ευρίσκεται στο απόγειο της. Εν τούτοις, δεν είναι ακόμη ο Ευρωπαίος πρωταθλητής των χρεών, αφού προηγείται (2009) η Ιταλία, ενώ η συμμετοχή της στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ είναι μόλις 2,6% (για σύγκριση, η επαπειλούμενη με χρεοκοπία Καλιφόρνια, συμμετέχει στο αμερικανικό ΑΕΠ με 13%, χωρίς φυσικά να αντιμετωπίζεται «εχθρικά» από τις Η.Π.Α., όπως η Ελλάδα από την ΕΕ).

Ουσιαστικά, το πρόβλημα της Ελλάδας δεν οφείλεται στην οικονομική κρίση, αφού δεν έχει επηρεαστεί ακόμη από αυτήν (τράπεζες, ανεργία, ακίνητα, ρυθμός ανάπτυξης). Επικεντρώνεται στο δημόσιο τομέα, ο οποίος φαίνεται ότι αποτελεί την κυριότερη πηγή της σπατάλης των 10 δις € (τόσο περίπου είναι και το «υπερβάλλον» κόστος του δημοσίου), με τα οποία χρεωνόταν ετήσια η χώρα τα τελευταία 30 χρόνια, καθώς επίσης στην «ελλειμματική» παραγωγικότητα (άρθρο μας: ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ: Η τεράστια κρυφή ανεργία, ενσωματωμένη στο κόστος εργασίας της χώρας μας, οφείλει να καταπολεμηθεί άμεσα, εάν θέλουμε να αποφύγουμε τα χειρότερα  3/12/2009 )  

Δυστυχώς η Ελλάδα ευρίσκεται αντιμέτωπη με μία απίστευτη επίθεση εκ μέρους του Τύπου – ειδικά του αγγλοσαξονικού, αλλά και του γερμανικού ο οποίος, στα πλαίσια της «αποστολής» του, επιδιώκει την παραδειγματική συμμόρφωση της με τις «επιταγές» του «Δικαίου του Ισχυρότερου». Ενοχοποιείται ακόμη και για το ότι η προηγούμενη κυβέρνηση της, με τη βοήθεια της Goldman Sachs, παραποίησε τα στοιχεία που έδινε προς την Κομισιόν, έτσι ώστε να αποκρύψει το πραγματικό ύψος του ελλείμματος της (πηγή: MM 06.02.10).

Προφανώς η Γερμανία, γνωρίζοντας ότι οι Έλληνες πολίτες δεν είναι πρόθυμοι να αποδεχθούν τις επεκτατικές πολιτικές της (αν μη τι άλλο, οι πολίτες της μικρής αυτής χώρας διαθέτουν τη σπάνια αρετή της κριτικής σκέψης, ενώ δεν αποδέχονται κανενός είδους αυθεντίες – πόσο μάλλον την υποδούλωση τους σε «ολοκληρωτικές» πολιτικές), χρησιμοποιεί κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσον για να επιβάλλει τις απόψεις της, φοβούμενη την ενδεχόμενη «μόλυνση» των υπολοίπων ευρωπαϊκών κρατών από τον «ιό της ισότητας και της ελευθερίας» - ίσως ακόμη την εξέγερση των δύστυχων δικών της καταπιεσμένων πολιτών, οι οποίοι νοιώθουν απροστάτευτοι στην «επαφή» τους με έναν απίστευτα σκοτεινό και πανίσχυρο μηχανισμό εξουσίας.

Ιταλία: Παρά το ότι έχει «παραδοσιακά» υψηλό δημόσιο χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ της, φαίνεται ότι δεν επιδεινώνεται η θέση της, λόγω της «συγκράτησης» των δαπανών της. Για να μην αυξηθεί το έλλειμμα του προϋπολογισμού της, βοήθησε πολύ λιγότερο τις τράπεζες της και ενίσχυσε ελάχιστα την οικονομική της ανάπτυξη. Έτσι λοιπόν αυξήθηκε περιορισμένα το δημόσιο χρέος της, εις βάρος όμως της Οικονομίας της, η οποία φαίνεται να αποδυναμώθηκε σε μεγάλο βαθμό. Εν τούτοις, δεν διακινδύνευσε την πιστωτική αξιολόγηση της, ενώ «επέτρεψε» την είσοδο αφορολόγητων κεφαλαίων των Πολιτών της.

Σημειώνουμε εδώ ότι, στην ΕΕ οι 27 χώρες δεν έχουν ίσα δικαιώματα ψήφου, αλλά αντίστοιχα («βαρύτητα» ψήφου) του μεγέθους τους – για παράδειγμα και κατ’ αναλογία, η ψήφος ενός μεγάλου Ιταλού επιχειρηματία, θα έπρεπε να μετράει πολλαπλά, σε σχέση με έναν απλό, λιγότερο ευκατάστατο πολίτη. Στον πίνακα που ακολουθεί αναφέρεται η «βαρύτητα» της ψήφου της εκάστοτε χώρας, στο συμβούλιο των 27, από τον οποίο διαπιστώνεται ότι η Ιταλία ανήκει στο «κλαμπ των τεσσάρων»:   

Πίνακας ΙΙ: Βαρύτητα ψήφου των χωρών της  ΕΕ (για παράδειγμα, η Γαλλία  έχει 29 από τις συνολικά 345 ψήφους, ενώ το Λουξεμβούργο 4 - δηλαδή επτά φορές λιγότερες) 

Γερμανία	29	Σουηδία	10
Μ. Βρετανία	29	Αυστρία	10
Γαλλία	29	Σλοβακία	7
Ιταλία	29	Δανία	7
Ισπανία	27	Φιλανδία	7
Πολωνία	27	Ιρλανδία	7
Ρουμανία	14	Λιθουανία	7
Ολλανδία	13	Λετονία	4
Ελλάδα	12	Σλοβενία	4
Τσεχία	12	Εσθονία	4
Βέλγιο	12	Κύπρος	4
Ουγγαρία	12	Λουξεμβούργο	4
Πορτογαλία	12	Μάλτα	3
Βουλγαρία	10	Σύνολο	345

Πηγή: EE (σύμβαση της Νίκαιας). 

Η χρηματική εισφορά βέβαια της κάθε χώρας στα ταμεία της Ε.Ε. δεν διέπεται από αντίστοιχη «βαρύτητα», ανάλογη δηλαδή με το μέγεθος τους - όλες οι χώρες «συνεισφέρουν» το ίδιο ποσοστό επί του ΑΕΠ τους. Δεν έχει καθιερωθεί λοιπόν μία «προοδευτική κλίμακα εισφορών», ανάλογη ίσως με αυτήν της μειωμένης φορολόγησης των ασθενέστερων, σε σχέση με τους εισοδηματικά ισχυρότερους (άρθρο μας: ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ: Μία διακρατική, προοδευτική «φορολογική» κλίμακα, θα ήταν ίσως η ιδανική «κοινωνική» λύση για την εξομάλυνση των ανισορροπιών και την επίτευξη της ισότητας εντός της Ε.Ε.  16/10/2009 )

  

Ισπανία:  Η πιστοληπτική της ικανότητα υποβαθμίστηκε ήδη πριν από ένα χρόνο, παρά το χαμηλό συγκριτικά δημόσιο χρέος της. Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και η ύφεση που προκάλεσε, «συγκρούστηκε» με την κατάρρευση της οικοδομικής δραστηριότητας στο εσωτερικό της (πάνω από 1 εκ άνεργοι μόνο από την πτώση των τιμών των ακινήτων) και την μεγάλη επιδείνωση του εξωτερικού χρέους της (τριπλασιάστηκε μεταξύ των ετών 2003/2007), με αποτέλεσμα μία τεράστια αύξηση της ανεργίας από 8% στο 20% - με δυσοίωνες προοπτικές ακόμη και για το 2010 (άρθρο μας: ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ: Αναφορές στην Ισλανδική, στην Ιρλανδική και στην Ισπανική κρίση, οι οποίες αναδεικνύουν όχι μόνο το σημερινό, αλλά, κυρίως, το μελλοντικό πρόβλημα του συνόλου των κρατών της Ενωμένης Ευρώπης και της ΕΚΤ  11/1/2010).   

Γαλλία:  Παρά το ότι η κυβέρνηση της ήταν ανέκαθεν υπέρ μίας λιγότερο αυστηρής χρηματοοικονομικής πολιτικής της Ευρώπης, ενός λιγότερο «σφικτού» προγράμματος σταθερότητας, τελικά ακολούθησε το γερμανικό δρόμο της συντηρητικής αντιμετώπισης της Οικονομίας. «Ψήφισε» μόνο τα αναγκαία μέτρα ενίσχυσης της οικονομικής ανάπτυξης, ενώ σχεδιάζει τη μείωση του δημοσίου χρέους της από το 2011.

Λετονία: Το παράδειγμα της μικρής αυτής χώρας (18,6 δις $ ΑΕΠ το 2007) αποδεικνύει ότι, το χαμηλό δημόσιο χρέος δεν είναι απαραίτητα η «σωτηρία», απέναντι σε μία ενδεχόμενη χρεοκοπία. Η οικονομική της ανάπτυξη, όπως αυτή απεικονίζεται από την εξέλιξη του ΑΕΠ, μειώθηκε κατά 18% - η μεγαλύτερη πτώση που διαπιστώθηκε σε μία ευρωπαϊκή χώρα. Η τεράστια χρέωση του ιδιωτικού τομέα της και η σύνδεση του νομίσματος της με το Ευρώ, οδήγησαν τη Βαλτική χώρα στη «μέγγενη», με αποτέλεσμα να είναι σήμερα στον «ορό» του ΔΝΤ και της ΕΕ, χρηματοδοτούμενη και από τους δύο. Έναντι της συντονισμένης αυτής διπλής βοήθειας, η χώρα έχει υποχρεωθεί σε δραστική μείωση των δαπανών της, γεγονός που επιδεινώνει ακόμη περισσότερο την «υφεσιακή» κρίση της Οικονομίας της (επιβεβαιώνεται δυστυχώς ο κανόνας, ο οποίος «επιτάσσει» τη «βορά» του μικρού ψαριού, από το μεγάλο).              

Περαιτέρω η Βραζιλία, η πλέον βαρύνουσα χώρα της Λατινικής Αμερικής, φαίνεται να μένει σχετικά ανεπηρέαστη από την κρίση, όπως και η Ρωσία, αφού οι Οικονομίες τους στηρίζονται από τις υψηλές τιμές των ενεργειακών αποθεμάτων τους, οι οποίες ενισχύθηκαν από τα «προγράμματα διάσωσης» - κυρίως της ΕΕ και των Η.Π.Α. Τα «φιλόδοξα» αυτά προγράμματα διάσωσης (περί το 1,5 τρις $), δεν κατευθύνθηκαν στην πραγματική Οικονομία από τις τράπεζες που τα «διαχειρίσθηκαν», αλλά στις χρηματιστηριακές αγορές – ειδικά σε αυτές των πρώτων υλών, εξακοντίζοντας τις τιμές τους στα ύψη (μόνο η τιμή του χαλκού αυξήθηκε κατά 150%).

Η Ινδία, με μία ελλειμματική οικονομία, στην κυριολεξία αποστασιοποιημένη από τις διεθνείς διαμάχες, συμπεριφέρεται με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο στις προκλήσεις της αγοράς, επιλέγοντας μία ήρεμη και μάλλον αθόρυβη ανάπτυξη. Η Ελβετία αγωνίζεται με όλα τον πλούτο και την εσωτερική συνοχή της, απέναντι στις τεράστιες επιθέσεις που δέχεται από τη Γερμανία, τη Γαλλία και τις Η.Π.Α., προσπαθώντας να διατηρήσει «εν ζωή» τον ισχυρότατο τραπεζικό κλάδο της (σχεδόν οκταπλάσιος του ΑΕΠ της), όπως και τη βαρύτητα/ανεξαρτησία του νομίσματος της.

Τέλος η Κίνα, την οποία θα έπρεπε ενδεχομένως να θεωρήσει κανείς σαν μία πενταπλάσια σε πληθυσμό Αμερική στην αρχή της ανοδικής πορείας της (ας μην ξεχνάμε ότι η άνοδος των Η.Π.Α. στηρίχθηκε στην τεράστια εσωτερική αγορά, για την ανάπτυξη της οποίας απλά προηγήθηκαν οι εξαγωγές), πιέζει τα μέγιστα όλες τις «δυτικές» οικονομίες. Οι «πιέσεις» προέρχονται τόσο από το νόμισμα της, το οποίο επιμένει να διατηρεί εξαιρετικά υποτιμημένο για την ενίσχυση των εξαγωγών της, όσο και από τις χαμηλές αμοιβές των εργαζομένων της, καθώς επίσης από τα τεράστια πλεονάσματα του εμπορικού ισοζυγίου της (μία δεύτερη, παρόμοια «ολοκληρωτική» Γερμανία στην Ασία) τα οποία, ενισχυόμενα από τη μεγάλη ταμειακή ρευστότητα της, εντείνουν την ανισορροπία και αυξάνουν ανησυχητικά τους (υπαρκτούς) κινδύνους μίας καταστροφικής, ξαφνικής κατάρρευσης του καπιταλιστικού συστήματος.   

Στον πίνακα που ακολουθεί αναφέρονται τα βασικά μεγέθη των πέντε παραπάνω Οικονομιών οι οποίες, με μεγάλη εξαίρεση την Ινδία, είναι στο σύνολο τους πλεονασματικές.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: ΑΕΠ σε δις $, Κατά κεφαλή εισόδημα σε δολάρια, Δημόσιο χρέος σε ποσοστά επί του ΑΕΠ, Εξωτερικό χρέος σε δις $, Εμπορικό Ισοζύγιο (Εξαγωγές μείον εισαγωγές) σε δις $

Χώρες/Στοιχεία	Βραζιλία	Ρωσία	Ινδία	Κίνα	Ελβετία
ΑΕΠ	1.269,00	1.251,00	894,10	2.879,00	407,70
Κατά κεφ. Εισ.	9.700	14.600	2.700	5.300	39.800
Δημόσιο Χρέος	43,90	7,00	58,80	18,90	50,20
Εξωτερ. Χρέος	230,30	384,80	165,40	363,00	1.340,00
Εμπορ. Ισοζ.	43,60	104,60	-83,30	303,60	11,40

Πηγή: iq  2007                                                                            Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Κλείνοντας, επειδή θεωρούμε ότι το μεγαλύτερο από όλα τα προβλήματα που μπορούν να εμφανιστούν στην «Πολιτική Οικονομία» (ειδικά στον άνθρωπο) είναι αυτό της ανεργίας, αφού όλα τα υπόλοιπα «εκβάλλουν» στο δικό του «ρεύμα» (ας μην ξεχνάμε εδώ ότι, οι οικονομικοί πόλεμοι καταστρέφουν μεν πολλά κράτη, χωρίς όμως να μειώνεται από τις μάχες ανάλογα ο πληθυσμός τους – οπότε αυξάνονται δυσανάλογα οι «παρενέργειες» τους), θα αναφερθούμε ειδικά στο θέμα, σε μία επόμενη ανάλυση μας.        

Αθήνα, 07. Φεβρουαρίου 2010

Βασίλης Βιλιάρδος (copyright)

viliardos@kbanalysis.com 

  Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου