Η αντιμετώπιση της απειλής των πυρκαγιών περιλαμβάνει πολλές και εξίσου σημαντικές πτυχές: Αποθάρρυνση της κερδοσκοπίας πάνω στη γη (που έχει προσλάβει τεράστιες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια), αποφασιστικά μέτρα εναντίων των εμπρηστών, αναδιοργάνωση εκ βάθρων της πυροσβεστικής, αλλαγή του νομοθετικού πλέγματος– ακόμα και το Σύνταγμα – επειδή με τους νόμους που έχουμε υποτίθεται ότι προστατεύουμε το δάσος, αλλά στην πραγματικότητα ενθαρρύνουμε και διευκολύνουμε τους εμπρηστές του.
Υπάρχουν, όμως, τρεις δέσμες μέτρων, που μπορούν να ληφθούν άμεσα, εύκολα και κυρίως όχι πολυδάπανα, με τα οποία μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά το πρόβλημα και να μειώσουμε κατά πολύ τις καταστροφικές συνέπειες των πυρκαγιών
Πρώτο,, δημιουργία πυκνού δικτύου αντιπυρικών ζωνών
Το Σάββατο 22 Αυγούστου που ξέσπασε η πυρκαγιά σε Γραμματικό – Βαρνάβα-Μαραθώνα, ο δήμαρχος Μαραθώνα κατάγγειλε ότι το δασαρχείο τον είχε εμποδίσει να ανοίξει δασικούς δρόμους. Και τον είχε μηνύσει για τις περιορισμένες αντιπυρικές ζώνες που τόλμησε να κάνει χωρίς την άδεια του δασαρχείου. Αν αληθεύει αυτή η καταγγελία τότε με τέτοιους δασικούς νόμους τι ανάγκη έχουμε τους εμπρηστές;
Πρέπει οπωσδήποτε να ανατραπεί αυτός ο ΗΛΙΘΙΟΣ νόμος που απαγορεύει να κόβονται δέντρα για να γίνονται έγκαιρα αντιπυρικές ζώνες μέσα στα δάση. Χωρίς αντιπυρικές ζώνες η φωτιά δεν σταματάει όταν φυσάει ο αέρας. Και τα επίγεια μέσα, υδροφόρες και πυροσβεστικά τμήματα δεν μπορούν να πλησιάσουν το μέτωπο της φωτιάς για να το αντιμετωπίσουν έγκαιρα. Περιορίζονται να πάνε εκεί που φτάνουν οι δρόμοι, κυρίως στους οικισμούς. Κι ασχολούνται πώς να σώσουν τα σπίτια όταν η φωτιά στο μεταξύ έχει «τραφεί» καλά και προχωρά με τεράστια δύναμη.
Έχει υπολογιστεί ότι αν υπήρχαν δασικοί δρόμοι και συστηματική υλοτόμηση άρρωστων δένδρων, τότε η καταστροφή από δασικές πυρκαγιές με τα υπάρχοντα μέσα τα τελευταία χρόνια θα ήταν μέχρι και 25% μικρότερη.
Δεύτερον, συστηματική αποψίλωση
Τα χλωρά δένδρα δεν καίγονται εύκολα από μόνα τους. Όσο κι αν φυσάει ο αέρας…
Εκείνο που καθιστά την δασική φωτιά «ακαταμάχητη» είναι ο «έρπων» χαρακτήρας της. Το γεγονός ότι βρίσκει ξερόχορτα κάτω που αρπάζουν εύκολα και γίνονται αληθινό «τηγάνι». Ύστερα αρπάζει ο κορμός και τα κάτω κλαδιά των δένδρων που είναι, συνήθως, πιο ξερά και γίνεται παρανάλωμα ολόκληρο το δένδρο – και το δάσος.
Ο αέρας μεταδίδει τη φωτιά στο ξερόχορτα του δάσους κι αυτά μετατρέπονται σε τηγάνι που ψήνει τα πάντα. Αν έχει εξουδετερωθεί εκ των προτέρων η «έρπουσα φωτιά», η δασική πυρκαγιά ανακόπτεται πολύ ευκολότερα. Γιατί χωρίς ξερόχορτα κάτω, τα χλωρά δένδρα δεν καίγονται εύκολα…
Να γίνουν ζώνες αποψίλωσης, αρχίζοντας από την περιφέρεια κάθε οικισμού και συνεχίζοντας σε κατεύθυνση κάθετη προς την συνήθη φορά του καλοκαιρινού ανέμου, ανάλογα με την περιοχή, τη μορφολογία του εδάφους και πιθανές εστίες μεγάλης επικινδυνότητας της περιοχή (χαράδρες – παλαιές δασικές χωματερές κλπ.).Αν σε τέτοιες επιλεγμένες ζώνες γίνει αποψίλωση, δηλαδή καθαρισμός από ξερόχορτα, τότε η πυρκαγιά όπου κι αν ξεσπάσει θα καθηλωθεί για ώρες, θα προχωρήσει πολύ πιο αργά και θα δώσει την ευκαιρία σε πυροσβεστικά μέσα – εναέρια και επίγεια – να την αντιμετωπίσουν πριν πάρει διαστάσεις…
Στις μεγάλες πυρκαγιές της Πελοποννήσου το 2007, είχε παρατηρηθεί ότι ελαιώνες που είχαν αποψιλωθεί και βρέθηκαν στο δρόμο της φωτιάς δεν κάηκαν.
Τρίτον, συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών!
Ο συνδυασμός δημιουργίας δασικών δρόμων και αντιπυρικών ζωνών (για να έχουν πρόσβαση επίγεια πυροσβεστικά μέσα) και ζωνών αποψίλωσης μέσα στα δάση, θα μπορούσε να σώσει μεγάλο ποσοστό από τις ζημιές των τελευταίων ετών. Γιατί τέτοιες προληπτικές παρεμβάσεις όταν γίνονται συνδυαστικά λειτουργούν πολλαπλασιαστικά και όχι αθροιστικά.
Αν κάθε κοινότητα είχε δικά της μέσα κι ένα απλό σχεδιασμό αντιπυρικής δράσης την κρίσιμη ώρα που ξεσπά πυρκαγιά κοντά της, τότε οι ζημιές θα ήταν πολύ μικρότερες.
Αυτό δηλαδή που άρχισε να γίνεται φέτος στην περιφέρεια της Αθήνας.
Τι σημαίνει σχεδιασμός αντιπυρικές προστασίας κάθε κοινότητας.
Να υπάρχουν γεμάτες και σε επιφυλακή κοινοτικές υδροφόρες.
Να υπάρχει πρόσβαση σε γεώτρηση για ανεφοδιασμό με νερό ανεξάρτητα από τη λειτουργία του δικτύου που μπορεί να κοπεί.
Να υπάρχει αντλία πετρελαιοκίνητη και απόθεμα πετρελαίου, ώστε να επιτρέψει στην γεώτρηση να εφοδιάσει με νερό τα πυροσβεστικά μέσα, ακόμα κι αν κοπεί το νερό.
Να υπάρχουν μεγάλα πλαστικά ντεπόζιτα που να μπορούν εύκολα να φορτωθούν στα υπάρχοντα αγροτικά οχήματα μετατρέποντάς τα σε αυτοσχέδιες υδροφόρες.
Να σπεύδουν οι άνθρωποι του χωριού, μόλις ακουστεί ότι υπάρχει κοντινή πυρκαγιά να καταβρέξουν όλα τα σπίτια και τις αυλές κοντύτερα προς το μέτωπό της.
Κι ύστερα να προχωρούν προς τη επελαύνουσα φωτιά και να βρέχουν τα ξερόχορτα που βρίσκονται στο δρόμο της πριν τα φτάσει.
Αν υπάρχουν εργαλεία για να κάνουν πρόχειρες αποψιλώσεις στο διάβα της φωτιάς, ώστε να σταματήσουν την έρπουσα»…
Αν υπάρχουν στην κοινότητα μπολντόζες ή γκρέιντερ να κάνουν και πρόχειρες αντιπυρικές ζώνες στην πορεία της πυρκαγιάς και πρίν φτάσει στα σπίτια ή στις καλλιέργειές τους.
Αν όλες οι κοινότητες είχαν τέτοια μέσα και τέτοιο προγραμματισμό και τέτοια δράση την κρίσιμη στιγμή, τότε η καταστροφή θα ήταν πολύ μικρότερη.
Ίσως δεν θα είχε αποφευχθεί ο αιφνιδιασμός των πρώτων ωρών ή της πρώτης μέρας, αλλά σίγουρα θα είχε περιοριστεί κατά πολύ η καταστροφή των επομένων ημερών.
Αν οι τοπικές κοινότητες είναι έτοιμες να βοηθήσουν τον εαυτό τους έγκαιρα, τότε η Πυροσβεστική δεν θα αναγκάζεται να διασπά τις δυνάμεις της κα να καθίσταται έτσι αναποτελεσματική, αλλά δίνει τη μάχη με τη φωτιά επιτελικά, με συγκεντρωμένες τις δυνάμεις της.
Χώρια που με τόσο πληθυσμό να σκορπάει και να κυνηγάει τη φωτιά παντού, το έργο των εμπρηστών θα ήταν πολύ πιο δύσκολο.
Και επικίνδυνο για την ίδια τη ζωή τους…
Αν καταφέρουμε να μειώσουμε τις πυρκαγιές με τέτοια μέτρα έστω κατά 50% τότε η φυσική αναδάσωση θα αποκαταστήσει σιγά-σιγά τις ζημίες των προηγούμενων χρόνων. Όπως έγινε μετά τη μεγάλη δασική πυρκαγιά στο Άγιο Όρος τη δεκαετία του 80. Το δάσος έκτοτε αποκαταστήθηκε καλύτερο και πιο σφριγηλό από πριν.
Κι αν βοηθήσουμε την φυσική αναδάσωση με συστηματική αναδάσωση από οργανωμένους φορείς (με σοβαρότητα κι όχι μόνο για διαφημιστικούς λόγους) τότε η αποκατάσταση θα έλθει πολύ γρηγορότερα και θα είναι καθολική.
Η ζημιά είναι επανορθώσιμη.
Ο περιορισμός των μελλοντικών ζημιών και η αποκατάσταση όσων έχουν γίνει ήδη δεν απαιτεί μεγάλη και δαπανηρά μέσα, αλλά συνδυασμό, ήπιων και απολύτως εφικτών μέτρων.
Η κοινωνία άρχισε ήδη να μαθαίνει. Αν μάθουν και οι πολιτικοί, ίσως κερδηθεί μελλοντικά η μάχη των δασών.
Και δεν θα μετράμε αποκαΐδια κάθε καλοκαίρι…
Θ. Κ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου