Στάση προσοχής …

Ο έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, την ώρα της ανάκρουσης του εθνικού ύμνου της Γαλλίας ενώπιον του επίσημου προσκεκλημένου της χώρας μας, του γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολλάντ, δεν στάθηκε προσοχή. Καθόταν με ανοιχτά τα πόδια και με σταυρωμένα τα χέρια μπροστά.
Το σχόλιο που ακολουθεί, γραμμένο εν θερμώ, ίσως παίρνει αφορμή από αυτή τη στάση. [ΤΒJ]
Η ευγένεια είναι πολύ περίεργο πράγμα.
Είναι καθρέφτης: αυτός που την έχει την κρατά μπροστά σου, και μέσα της βλέπεις τον ίδιο σου τον εαυτό. Βλέπεις λ.χ. την παράταιρη εικόνα σου, την ασχήμια σου, το... εξαιρετικά μικρό σου μέγεθος.
Είναι παράλληλα καθρέφτης μεγεθυντικός, όπου κάθε σημείο ηθικής και νοητικής απλυσιάς αποκαλύπτεται, και καθρέφτης σμίκρυνσης: ξαφνικά η εικόνα σου μικραίνει, μικραίνει, έως ότου είσαι μια θολή δυσδιάκριτη εικόνα…
Είναι σιωπή: αυτός που την έχει δεν λέει τίποτε· έκπληξη, θλίψη, αγανάκτηση, περιφρόνηση περνάνε μέσα της και καθαρίζονται, κι απομένει το ευγενικό σιωπηλό προσωπείο που δεν έχει κανένα λόγο ν’ ασχοληθεί με σένα.
Προσωπείο, ναι. Αυτός που την έχει δεν χρειάζεται να είναι καλός άνθρωπος, ούτε να σε αγαπά. Μπορεί να κρύψει πίσω της τις ληστρικές του διαθέσεις και τη διαχρονική του υποκρισία και να τις προστατέψει. Είναι δηλαδή πανοπλία. Όποιος τη φορά δεν έχει ηθικό πλεονέκτημα, αλλά πραγματικό.
Είναι υπόλογη στον εαυτό της. Δεν εξαρτάται, δεν περιορίζεται, δεν δημιουργείται από άλλους.
Γεννιέται μέσα σ’ εκείνο το μικρό κομμάτι της συνείδησης που σχετίζεται με την εικόνα που κάποια στιγμή αποφασίσαμε ότι θέλουμε και αξίζουμε για τον εαυτό μας.
Η ευγένεια έχει πολλά ονόματα: Σεβασμός, Υπερηφάνεια, Αξιοπρέπεια. Στη χώρα μας έχει και ένα ακόμα, εξαιρετικά ωραίο:
Η αρχοντιά δεν είναι συνώνυμο με την αριστοκρατικότητα, δεν σημαίνει καμιά ταξική διαφορά ή μια διαφορά πλούτου. Αλλά δεν είναι και ένα ηθικό απλώς γνώρισμα.
Είναι μια σύνθεση υπερηφάνειας, ευπρέπειας, αυτοπεποίθησης, μεγαλοψυχίας. Άρχοντες βρίσκεις εγκατεσπαρμένους σε όλα τα είδη ανθρώπων. 

Ο άρχοντας δεν γίνεται ποτέ μάζα, σε όποια τάξη και αν ανήκει, μένει πάντα πρόσωπο. 

Δεν μπορώ με μια φράση να την ορίσω την αρχοντιά, αλλά όταν συναντώ κάποιον που έχει αυτό το σύμπλεγμα των αρετών που την απαρτίζουν, τότε την αναγνωρίζω. 

Λέω μέσα μου: Αυτός είναι άρχοντας. Ανήκει σε αυτή την εκλεκτή κατηγορία ανθρώπων (Κων. Τσάτσος, Αυτοβιογραφία).
Η ευγένεια είναι ο εσωτερικός μας πολιτισμός. Η λυδία λίθος των ορίων μας, η αληθινή και απαράβατη κόκκινη γραμμή μας που δεν θέλεις να ξεπεράσεις γιατί έτσι θα περάσεις σε μιαν άλλη χώρα όπου δεν θα μπορείς ούτε να καταλάβεις ούτε να σε καταλάβουν οι άλλοι. Το γένος των συνανθρώπων σου.
Η ευγένεια είναι μνήμη. Είναι απότιση φόρου τιμής σε όσα και όσους η δική σου συγγενική κοινωνία αποφάσισε ότι δεν πρέπει να ξεχαστούν. Και η απότιση φόρου τιμής γίνεται με τους όρους εκείνων που θέλεις να τιμήσεις: με τη γλώσσα και τη στάση που θα δέχονταν ως προσφορά και ευγνωμοσύνη, όχι ως αδιαφορία ή προσβολή.


Καρολίνα Μέρμηγκα
The Books' Journal
orthografos