Η «ανάσταση» της χρυσής λίρας

Μετά τα ιστορικά υψηλά στην τιμή του χρυσού με κλείσιμο (spot) στα 2.071 δολάρια, ο χρυσός σημειώνει νέα ρεκόρ από τον Σεπτέμβριο του 2011 και η λάμψη του μετάλλου προσελκύει το ενδιαφέρον. Στο εξωτερικό το trading ήταν μεγάλο και οι βραχυχρόνιοι παίκτες πήραν κέρδη προκαλώντας μεγάλες διακυμάνσεις τη Δευτέρα και την Τρίτη. 

Η τιμή μετά το μεσημέρι της Τρίτης στην αγορά του Λονδίνου υποχώρησε πέριξ των 2.023 δολαρίων η ουγκιά, ενώ οι τιμές της Τράπεζας της Ελλάδος για τη χρυσή λίρα εξακολουθούν να κινούνται με δικό τους ρυθμό.

Έτσι η τιμή πώλησης για τις παλαιάς κοπής αγγλικές λίρες από το 1974 και μετά ήταν στα 511,73 ευρώ, ενώ η ΤτΕ τις αγόραζε στα 424,66 ευρώ. Το spread παραμένει μεγάλο πάνω και από τα... 80 λεπτά του ευρώ και κάνει τους ενδιαφερόμενους να δυσανασχετούν.

Αλλά το ενδιαφέρον είναι ότι στη δική μας μικρή αγορά η χρυσή λίρα έχει δει καλύτερες τιμές πρόσφατα και τον Νοέμβριο και τον Οκτώβριο, όχι μόνο πάνω από τα 512 ευρώ, αλλά και πάνω από τα 518 ευρώ για παράδειγμα τον Οκτώβριο και δεν παρακολούθησε τώρα με ακρίβεια τις αγορές στο εξωτερικό.

Η τιμή του χρυσού φέτος έχει κερδίσει 200 δολάρια ανά ουγγιά από τα 1.822 δολάρια την 1η Ιανουαρίου του 2023. Η άνοδος φθάνει το 12% από την αρχή του χρόνου.

Ο χρυσός είναι παραδοσιακά το ασφαλέστερο καταφύγιο κατά του πληθωρισμού και η άνοδος της τιμής έχει προκαλέσει απορίες, καθώς όλες οι μεγάλες, αλλά και οι μικρότερες Κεντρικές Τράπεζες έχουν αυξήσει τα επιτόκιά τους και ειδικά η αμερικανική Fed έχει ανεβάσει τα δικά της στο 5,5% ακολουθούμενη από την ΕΚΤ. Η αντίδραση από τις τιμές και τον πληθωρισμό είναι θετική και υπάρχουν ξεκάθαρα στοιχεία αναχαίτισης.

Οι traders και όλοι όσοι έχουν επαφή με τις αγορές απορούν, αλλά το μυστικό μπορεί να είναι ακριβώς στο μήνυμα που στέλνουν οι αγορές, οι οποίες ανεβαίνουν. Η πιθανότητα μεγάλων αγοραστών δεν μπορεί να αφήσει έξω το μέταλλο το οποίο σε συνδυασμό με τη μείωση της διεθνούς παραγωγής χρυσού από εξορύξεις, αποδίδει έστω με καθυστέρηση στη σποτ αγορά την άνοδο που δεν θέλουν οι μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες, άλλα συντηρούν άλλες μικρές και μεγάλες κυρίως στην Ασία. 

Από την άλλη πλευρά πρέπει να σημειωθεί ότι ο χρυσός έχει πλέον και βιομηχανική χρήση, ειδικά στον τεχνολογικό τομέα, πέραν του παραδοσιακού βιοτεχνικού τομέα σε κοσμήματα, ρολόγια κλπ.

Έτσι οι αγοραστές χρυσού σήμερα, ανήκουν σε 4 κατηγορίες:

• Στις Κεντρικές Τράπεζες, ειδικά στην Ασία που θέλουν να θωρακίσουν τα νομίσματά τους, αν είναι αδύναμα ειδικά όταν ο πληθωρισμός στις χώρες τους παραμένει πολύ ψηλά.
• Στους ιδιώτες αγοραστές που θέλουν να προστατευθούν από τον πληθωρισμό ή και να κερδοσκοπήσουν, με αγορές μετάλλου και λιρών.
• Στην αργυροχρυσοχοϊα για την κατασκευή κοσμημάτων.
• Στη βιομηχανία και μάλιστα όχι μόνο του αυτοκινήτου, αφού ο χρυσός έχει κι άλλες εφαρμογές στον τεχνολογικό κλάδο.

Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού εκτιμά ότι ο τεχνολογικός τομέας είναι σήμερα ο μεγαλύτερος μοχλός ζήτησης για χρυσό ως βιομηχανικό μέταλλο, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 80% του χρυσού που χρησιμοποιείται στην τεχνολογία. 

Στην Ελλάδα μετά το 2011 που ήταν το προηγούμενο έτος κορύφωσης και οι αγορές του κοινού ήταν περισσότερες από τις αγορές της ΤτΕ, το κοινό περισσότερο πουλάει παρά αγοράζει. Πέρυσι η ΤτΕ αγόρασε συνολικά 52.241 χρυσές λίρες κι οι αγορές περιλαμβάνουν και τις λιποβαρείς. Πούλησε 11.236 άρτιες χρυσές λίρες Αγγλίας.

Φέτος έχει αγοράσει στα τρία πρώτα τρίμηνα 29.389 χρυσές λίρες συνολικά μαζί με τις λιποβαρείς κι έχει πουλήσει 8.462 άρτιες χρυσές λίρες Αγγλίας. Στο τρίτο τρίμηνο ο ρυθμός των αγοραστών ανακόπηκε, καθώς η ελληνική οικονομία έδωσε σήματα αναχαίτισης του πληθωρισμού. Στα δύο πρώτα τρίμηνα οι αγορές ήταν μεγαλύτερες από πέρυσι, αλλά στο τρίτο οι αγορές μόλις 1.541 λιρών ήταν 57% λιγότερες από πέρυσι.

Οι Κεντρικές Τράπεζες και ο ρόλος της Τουρκίας

Παραδοσιακά η Ινδία ήταν ο μεγάλος παίκτης στην αγορά χρυσού τόσο λόγω ιδιωτών, όσο και λόγω Κεντρικής Τράπεζας,  ενώ η Τουρκία θεωρείται εδώ και πολλά χρόνια ο πέμπτος μεγαλύτερος παίκτης, διεθνώς που δεν είναι και λίγο, καθώς είναι αγοραστής. Φέτος με στοιχεία μέχρι τον Οκτώβριο, ο ρόλος της Ινδίας είναι αναλογικά πολύ περιορισμένος, η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής και η Τουρκία ο μεγαλύτερος καθαρός πωλητής.

Μάλιστα η Τουρκία μέχρι το Μάρτιο ήταν μεγάλος αγοραστής, αλλά μεταξύ Μαρτίου και Μαίου προεκλογικά, άρχισε και να πουλάει και ουσιαστικά με μέτρα μεγάλης φορολόγησης του χρυσού και αλλαγής της νομισματικής πολτικής με άνοδο των επιτοκίων, η Τουρκία έγινε καθαρός πωλητής και «τσάκισε» τις αγορές ειδικά από τον Αύγουστο και μετά.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ και του Παγκοσμίου Συμβουλίου Χρυσού, η Τουρκία πούλησε τεράστιες ποσότητες που την έφεραν σε καθαρό πωλητή 44 τόνων χρυσού φέτος και ανέκοψε προσωρινά την ανοδική τάση του μετάλλου, το οποίο τελικά κάνει ράλι τον Δεκέμβριο. Βεβαίως διαθέτει αποθέματα 498 τόνων χρυσού.

Οι Κεντρικές Τράπεζες πάλι, πρόσθεσαν 42 τόνους στα παγκόσμια επίσημα αποθέματα χρυσού μόνο τον Οκτώβριο. Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας ήταν και πάλι ο μεγαλύτερος αγοραστής, ακολουθούμενη από την Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας που επανήλθε ως αγοραστής, αλλά είναι στους μείον 44 τόνους φέτος και την Τράπεζα της Πολωνίας. Η τελευταία είναι ο νέος απρόσμενος μεγάλος παίκτης στην αγορά φέτος, με καθαρές αγορές

Οι παγκόσμιες καθαρές αγορές (μείον τις πωλήσεις) ήταν για τον Οκτώβριο 41% χαμηλότερες από το σύνολο των 72 τόνων του Σεπτεμβρίου, αλλά και πάλι 23% πάνω από τον μηνιαίο μέσο όρο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου που είναι οι 34 τόνοι. 

Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας παρέμεινε ο μεγαλύτερος αγοραστής, αναφέροντας την προσθήκη 23 τόνων χρυσού στα αποθέματά της - για δωδέκατο συνεχόμενο μήνα αγοράζει και οι καθαρές αγορές της από την αρχή του χρόνου είναι 204 τόνοι. Τα αναφερόμενα αποθέματά της σε χρυσό είναι 2.215 τόνοι, αλλά αντιπροσωπεύουν μόλις το 4% των συνολικών διεθνών αποθεμάτων της τράπεζας.

Η Κεντρική Τράπεζα της Πολωνίας συνέχισε να αγοράζει και πρόσθεσε άλλους 6 τόνους. Τα αποθέματά της σε χρυσό έχουν πλέον αυξηθεί πάνω από 100 τόνους φέτος, σε 340 τόνους. Η Αποθεματική Τράπεζα της Ινδίας (3 τόνοι), η Εθνική Τράπεζα της Τσεχίας (2 τόνοι), η Τράπεζα του Κιργιστάν (1 τόνος) όπως και η Κεντρική Τράπεζα του Κατάρ (1 τόνος) ήταν οι άλλοι σημαντικοί αγοραστές τον Οκτώβριο. Η ΕΚΤ επίσης αγόρασε μικρές ποσότητες. Πωλητές σχεδόν τόσο μεγάλοι όσο η Τουρκία ήταν το Καζακστάν ενώ μεγάλος πωλητής ήταν και το Ουζμπεκιστάν σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού.

Νίκος Κωτσικόπουλος