Τρίτη 10 Μαΐου 2022

Η συνέχιση του πολέμου, τα τρόφιμα και οι αλλαγές στην καθημερινότητα

Μπορεί οι τιμές των τροφίμων να υποχώρησαν μέσα στον Απρίλιο από τα υψηλά της τελευταίας εξηκονταετίας, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Τροφίμων και Υγείας, του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (FAO), ωστόσο η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια, σχετικά με τη εκδήλωση μιας γενικευμένης επισιτιστικής κρίσης, συνεχίζεται. 
Άλλωστε η φρενήρης άνοδος των τιμών των τροφίμων σύμφωνα με τον δείκτη του FAO επισκιάζει κάθε προηγούμενη κρίση, που είχε σημειωθεί μετά το 2000. 
Όλοι θυμόμαστε ότι οι γενικότερες κρίσεις του 2008 και... του 2011, είχαν προκαλέσει επισιτιστικές κρίσεις, που με τη σειρά τους είχαν οδηγήσει σε εξεγέρσεις των πολιτών σε μια σειρά από πτωχές χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
Και καθώς μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις, το ακόλουθο γράφημα του FAO Food Price από το 1990 μέχρι σήμερα, παρουσιάζει αυτήν την εφιαλτική ανοδική πορεία. 
Η υποχώρηση από τις 159,7 μονάδες του Μαρτίου, στις 158,5 μονάδες του Απριλίου, δεν μεταβάλλουν τη μεγάλη εικόνα.

Στον ακόλουθο πίνακα καταγράφονται σε απόλυτα μεγέθη οι τιμές του Δείκτη Τροφίμων σε απόλυτα μεγέθη, μαζί με τις επιμέρους τιμές των δεικτών του κρέατος, των γαλακτοκομικών, των δημητριακών, των φυτικών ελαίων και της ζάχαρης. Οι τιμές καλύπτουν ετησίως τα έτη από το 2004 έως και το 2021, καθώς και την πορεία τους κατά τη διάρκεια του τελευταίου δωδεκαμήνου από τον Απρίλιο του 2021, μέχρι και τον Απρίλιο του 2022.


Και δεν είναι μόνο η εμπόλεμη κατάσταση στην Ουκρανία, που έχει πυροδοτήσει τις αυξήσεις. 
Είναι επίσης η ελλιπής λειτουργία των μεγαλύτερων λιμανιών του πλανήτη, η έλλειψη αποθηκευτικών χώρων και η παρατεταμένη ξηρασία. Έτσι εκτός από το πρόβλημα του ηλιελαίου, των δημητριακών και των ζωοτροφών, που δεν φτάνουν στην αγορά από την Ουκρανία, πρόβλημα αποτελούν για παράδειγμα οι περιορισμοί των εξαγωγών φοινικέλαιου από την Ινδονησία, οι περιορισμοί στις εξαγωγές σιτηρών και δημητριακών από τη Σερβία, την Ινδία και το Καζακστάν, καθώς και η καταστροφή της σοδειάς στο Μαρόκο λόγω της ξηρασίας. Αλλά και στην κτηνοτροφία υπάρχουν προβλήματα, όπως τα αυξανόμενα κρούσματα γρίπης των πτηνών εκτροφής στο βόρειο ημισφαίριο, καθώς και η εξάπλωση της αφρικανικής πανώλης των χοίρων ακόμα και στη καρδιά της Ευρώπης, για παράδειγμα στη Γερμανία. Και αυτά όλα συμβαίνουν τη στιγμή που τα κόστη των ζωοτροφών έχουν απογειωθεί.

Με δυο λόγια δεν είναι μόνο η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που μας έχει φέρει στα πρόθυρα της επισιτιστικής κρίσης. H αύξηση που παρουσιάζεται ήδη από το 2021 στις τιμές τόσο των νωπών, των κατεψυγμένων, όσο και των επεξεργασμένων τροφίμων, είναι αποτέλεσμα της διατάραξης της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας και των έντονων κλιματικών φαινομένων, που έπληξαν και πλήττουν την παγκόσμια αγροτική παραγωγή.
Σύμφωνα με τον FAO, περισσότεροι από 800 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο ζουν σήμερα, υπό το καθεστώς πείνας και έλλειψης βασικών ειδών διατροφής. Ακόμα και στις ΗΠΑ, σύμφωνα με στοιχεία του οργανισμού «Feeding America», περισσότεροι από 50 εκατομμύρια κάτοικοι, δυσκολεύονται στο να έχουν απρόσκοπτη καθημερινή πρόσβαση σε προσιτά και υγιεινά γεύματα.

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, αθροιστικά πάνω από 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι τροφίμων είτε χάνονται κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας, της αποθήκευσης και της μεταφοράς μέχρι το πιάτο στο τραπέζι, είτε πετιούνται χωρίς να καταναλώνονται. Για να αντιληφθούμε καλύτερα το μέγεθος των απωλειών από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση, το βάρος των τροφίμων που δεν καταναλώνονται, ισοδυναμεί με το βάρος 217 εκατομμυρίων ελεφάντων.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της McKinsey, από το 100% της παραγωγής τροφίμων, το 11% της παραγωγής δεν είναι εκμεταλλεύσιμο, διότι οι συνολικές ποσότητες που παράγονται είναι αδύνατον να συγκεντρωθούν από τους παραγωγούς. 
Το 8% χάνεται λόγω της μη ασφαλούς μεταφοράς και αποθήκευσης. 
Το 1% χάνεται κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας. 
Οπότε υπό κανονικές συνθήκες υπάρχουν απώλειες της τάξης του 20%, από την αλυσίδα της παραγωγής τροφίμων, μέχρι τη διάθεση τους στους καταναλωτές. Σήμερα, που η παραγωγή τροφίμων εμφανίζει ακόμα μεγαλύτερη υστέρηση και που η εφοδιαστική αλυσίδα αδυνατεί να λειτουργήσει ομαλά, οι απώλειες πάνω στην παραγωγή, θα είναι ασφαλώς ακόμα μεγαλύτερες.

Οι οδηγίες που έδωσε η Γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας, για την προετοιμασία της χώρας, αλλά και των πολιτών σε πολλά επίπεδα, όχι μόνο υλικοτεχνικά αλλά και με τη δημιουργία αποθεμάτων σε τρόφιμα ή ιατροφαρμακευτικό υλικό, πιθανόν να φαντάζει υπερβολική και να οφείλεται στην επικείμενη όξυνση των σχέσεων με τη Ρωσία.

Ωστόσο, η ακρίβεια των ποσοτήτων για τις απαραίτητες προμήθειες για ένα άτομο, που σύμφωνα με τη γερμανική υπηρεσία είναι
20 λίτρα σε νερό και υγρά, 3,5 κιλά σε σιτηρά, ψωμί, πατάτες, ρύζι και ζυμαρικά, 1,5 κιλό σε κρέας, ψάρι, αυγά και οι λεπτομερείς οδηγίες για τη σωστή αποθήκευση και συντήρηση των τροφίμων, οι βασικές πληροφορίες για το τι χρειάζεται το ανθρώπινο σώμα καθημερινά σε θρεπτικά συστατικά, αλλά και οι ειδικές πληροφορίες για την κάλυψη βιοτικών αναγκών των κατοικίδιων, δείχνουν ότι το κεφάλαιο «επισιτιστική κρίση» έχει ανοίξει, για τα καλά.

Και ενώ η άνοδος των τιμών των τροφίμων μαζί με την άνοδο των εμπορευμάτων, αναστατώνει την καθημερινότητα των πολιτών, οι χρηματιστηριακοί traders, που έχουν επιλέξει τα εμπορεύματα σαν αντιστάθμισμα στη πτώση των αγορών, προς τα παρόν βγαίνουν απόλυτα κερδισμένοι.

Οι αποδόσεις των εμπορευμάτων «διατροφής» είναι πράγματι ικανοποιητικότατες, όπως φαίνεται και στα ακόλουθα διαγράμματα.

Καλαμπόκι



Ρύζι


Καφές



Ζάχαρη



Σόγια



Κωνσταντίνος Χαροκόπος

Δεν υπάρχουν σχόλια: