Παρασκευή 29 Απριλίου 2022

Το κρίσιμο αδιέξοδο της Ευρώπης και η απουσία στρατηγικής στην σύγκρουση με την Ρωσία

Του Νίκου Μελέτη

Η έλλειψη προοπτικής επίτευξης καθαρής νίκης της μιας ή της άλλης πλευράς και η απουσία καθαρών επιτεύξιμων στόχων όχι μόνο από τη Ρωσία αλλά κυρίως από τη Δύση, απειλούν να οδηγήσουν σε μια παρατεταμένη θερμή σύγκρουση με κίνδυνο ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης, η οποία υπονομεύει την παγκόσμια οικονομία και την κοινωνική τάξη πλήττοντας όχι μόνο τη Ρωσία και τις πιο φτωχές χώρες της Αφρικής και της Ασίας αλλά και τις χώρες μέλη της Ε.Ε..
Η διακοπή της ροής φυσικού αερίου προς Πολωνία και Βουλγαρία από την Gazprom επειδή δεν... υπέκυψαν στον εκβιασμό για πληρωμή των συμβολαίων σε ρούβλια ,δείχνει πόσο ευάλωτη είναι η ενεργειακά εξαρτώμενη από τη Ρωσία Ευρώπη, καθώς η ρωσική ηγεσία δε διστάζει να χρησιμοποιήσει την εμπορική αυτή ανταλλαγή για επίτευξη πολιτικών στόχων.
Όμως την ίδια στιγμή οι πληροφορίες ότι ευρωπαϊκές εταιρίες έχουν πάρει το πράσινο φως από τις κυβερνήσεις τους για να πληρώσουν το ρωσικό φυσικό αέριο με ρούβλια ανοίγοντας αντίστοιχους λογαριασμούς σε ρωσικές τράπεζες, δίνουν την τραγική εικόνα διχασμού που προσφέρει η Ε.Ε. σε αυτή την παγκόσμια κρίση, που έχει ξεσπάσει όμως στη δική της «αυλόπορτα».
Κι όμως, οι αποφάσεις για τα επόμενα βήματα στην αντιπαράθεση με τη Ρωσία δε λαμβάνονται με τη συμμετοχή της Ε.Ε. αλλά αντιθέτως καλείται εκ των υστέρων η Ε.Ε., είτε να συνεισφέρει με την προσφορά οπλισμού ο οποίος απλώς παρατείνει τον πόλεμο και απομακρύνει μια ενδεχόμενη ειρηνευτική Συμφωνία, είτε να προχωρήσει άμεσα σε αυτοκαταστροφικό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, υλοποιώντας τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί στην Ουάσιγκτον.

Από την πρώτη στιγμή ο πόλεμος αυτός είχε στοιχεία παραλογισμού και αυτό περιόριζε τις δυνατότητες μιας μεσολάβησης που θα οδηγούσε σε έναν έντιμο συμβιβασμό.

Ο Πρόεδρος Πούτιν ξεκίνησε έναν πόλεμο επιβολής στη Δύση, ακρωτηριασμού της Ουκρανίας που θα ενίσχυε το προφίλ και τη διεθνή εικόνα και ρόλο της Ρωσίας. Ένας πόλεμος που θα έδινε άλλοθι και στον ίδιο για την αυταρχική εσωτερική διακυβέρνηση προσφέροντας παράταση στην δική του «ηγεμονία» στη Ρωσία.Συγχρόνως θέλησε να δοκιμάσει τις αντοχές και την ενότητα του Δυτικού Στρατοπέδου θέλοντας να κτυπήσει εκεί που οι ρωγμές είναι πιο έντονες, στο Ενεργειακό. Και επίσης θέλησε να αξιοποιήσει τα ευρύτατα δίκτυα προπαγάνδας τα οποία είχε δημιουργήσει όλα τα προηγούμενα χρόνια η Μόσχα σε ευρωπαϊκές χώρες επενδύοντας είτε σε αντισυστημικές κινήσεις είτε σε νοσταλγούς της Σοβιετικής΄Ενωσης είτε στα θρησκευτικά συναισθήματα και σε υποτιθέμενες ορθόδοξες και ιστορικές κοινές καταβολές.

Ο Β.Πούτιν αντιλήφθηκε ότι ο πόλεμος αυτός δεν έχει επιστροφή για τον ίδιο και ότι δεν κρίνονταν πια μόνο το Ντονμπάς ή η Μαριούπολη και η Χερσώνα.

Η ίδια η Ουάσιγκτον φρόντισε να ανεβάσει τον πήχη αυτής της σύγκρουσης τονίζοντας με κάθε τρόπο ότι στόχος είναι η συντριβή της ρωσικής απειλής, η ανατροπή του Β.Πουτιν και ο περιορισμός της Ρωσίας σε έναν μικρότερο περιφερειακό ρόλο βάσει του οποίου δεν θα έχει λόγο για την Ευρώπη. Ένας στόχος ιδιαίτερα φιλόδοξος και υψηλού ρίσκου καθώς η ιστορική εμπειρία της Ευρώπης Ε.Ε. από τον Α΄ Παγκόσμιο Πολεμο διδάσκει ότι οι μεγάλες δυνάμεις δεν εξαφανίζονται μονομιάς επειδή απαξιώνονται και περιθωριοποιούνται από τους αντιπάλους τους, ακόμη κι αν έχουν ηττηθεί επί του πεδίου. Και με μια τέτοια προσέγγιση είναι σαφές ότι περιορίζονται ασφυκτικά τα περιθώρια μιας συμβιβαστικής ειρηνευτικής συμφωνίας με τη Ρωσία.

Οι ΗΠΑ όμως βάζουν μπροστά την Ευρώπη σε αυτή τη στρατηγική αντιπαράθεση με τη Ρωσία χωρίς να δείχνουν ότι υπολογίζουν τις άμεσες και βραχυπρόθεσμες συνέπειες μια τέτοιας σύγκρουσης για την οικονομία και τη γεωπολιτική βαρύτητα της Ε.Ε. αλλά και για την κοινωνική συνοχή στις χώρες μέλη της που βλέπουν το κόστος ζωής να εκτοξεύεται σε δυσθεώρητα ύψη και την ενέργεια να αποτελεί πλέον ένα πανάκριβο αγαθό.

Αλλά και η γενικότερη εικόνα είναι διαφορετική. Υπάρχουν ίσως ορισμένοι Ευρωπαίοι οι οποίοι διατηρούν ψήγματα συμπάθειας για τον ίδιο τον Β.Πούτιν, σε αντίθεση με την πλειοψηφία των Ευρωπαίων που αντιλαμβάνονται τους κίνδυνους που εκπροσωπεί αυτή η ρωσική αναθεωρητική πολιτική. Όμως θα είναι δύσκολο να βρεθεί Ευρωπαίος που δε θα υποστηρίξει ότι η αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη Ρωσία. Μια Ρωσία φυσικά η οποία αφού καθησυχασθούν και δικές της ανησυχίες ασφάλειας, δεν θα διανοείται να θέτει κόκκινες γραμμές και να εξαπολύει επιθέσεις εναντίον ανεξάρτητων χωρών… Και αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα για τους Ευρωπαίους.

Ίσως, οι ρωσικοί εκβιασμοί στο φυσικό αέριο, να βοηθήσουν την Ευρώπη να αντιληφθεί τη σημασία της επίσπευσης της σταδιακής μετάβασης είτε σε Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είτε σε εναλλακτικές πηγές, κάτι που δεν μπορεί να γίνει μέσα σε ένα δυο χρόνια, ούτε μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς τεράστιο κόστος.

Όμως ο νέος Ψυχρός Πόλεμος που θέλησε να επιβάλει ο κ.Πούτιν και πρόθυμα τον ακολούθησε σε αυτό τον δρόμο η Ουάσιγκτον, θα είναι καταστροφικός για την Ευρώπη. Το ημιθανές και χωρίς λόγο ύπαρξης ΝΑΤΟ όχι μόνο «αναζωογονήθηκε» αλλά θα ετοιμασθεί να υποδεχθεί νέα μέλη τη Σουηδία και τη Φιλανδία, σε μια κίνηση που θα κλιμακώσει ακόμη περισσότερο την αντιπαράθεση χωρίς να βελτιώνει καθόλου την κατάσταση ασφάλειας στη Γηραιά Ήπειρο.
Γιατί όλοι αντιλαμβάνονται τι σημαίνει για τη Ρωσία η πιθανή ένταξη Σουηδίας και Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ ,από την άλλη πλευρά όμως κανείς δεν είναι έτοιμος να αποδεχθεί ότι μπορεί μια τρίτη χώρα να συμπεριφέρεται σε ανεξάρτητες χώρες ως να είναι υποτελείς τους και να τους υπαγορεύει τις πολιτικές τους επιλογές...

Το αδιέξοδο που διαμορφώνεται στην Ουκρανία κινδυνεύει να φέρει την Ευρώπη στις συμπληγάδες μιας δραματικής σύγκρουσης Ρωσίας- ΗΠΑ υπό το βλέμμα της Κίνας, η οποία επίσης επωφελείται από την κρίση. Με την Ε.Ε. να υφίσταται τις άμεσες συνέπειες της απειλής του Β.Πούτιν για ανατροπή του μεταπολεμικού status quo στην Ευρώπη και συγχρόνως να πληρώνει ένα δυσβάστακτο οικονομικό κόστος για μια σύγκρουση στην οποία η ίδια τουλάχιστον δεν έχει καθαρό στρατηγικό στόχο..


Δεν υπάρχουν σχόλια: