Αυτό δεν συμβαίνει στην Ελλάδα αυτήν τη στιγμή;

Άν δεν μας δώσετε διαφάνεια, θα την πάρουμε μόνοι μας’! 

(Λες;)

Τα λερωμένα, τ’ άπλυτά της η εξουσία είχε πάντα τον τρόπο να τα κρατάει μυστικά. 

Αρκούσαν τέσσερεις λέξεις: «Ακρως εμπιστευτικό και απόρρητο».  

Οχι πια.

Μια ιστοσελίδα έρχεται να ανακατέψει την τράπουλα στο παιχνίδι της παγκόσμιας πληροφόρησης, δίνοντας την ευκαιρία σε όσους έχουν πρόσβαση σε ντοκουμέντα να τα «βγάλουν» στο διαδίκτυο. 

Οι άνθρωποί της εγγυώνται εχεμύθεια και προστασία, οργανώνονται και προειδοποιούν όλους όσοι ελέγχουν την ενημέρωση:  

«Αν δεν μας δώσετε διαφάνεια, θα την πάρουμε μόνοι μας». 

Πώς; 

Μπείτε στο wikileaks.org και θα...

δείτε.

«Χα-Χα-Χα! Τους πέτυχα! 

Κοίτα αυτούς τους νεκρούς μπάσταρδους. 

Ε, λοιπόν, είναι δικό τους λάθος που φέρνουν παιδιά στο πεδίο της μάχης!» Βαγδάτη, 12 Ιουλίου 2007. 

Δώδεκα άμαχοι πέφτουν νεκροί (ανάμεσά τους, δύο δημοσιογράφοι του πρακτορείου Ρόιτερς) και δύο παιδιά τραυματίζονται βαριά από τα πυρά αμερικανών στρατιωτών ενός ελικοπτέρου Απάτσι.

Οι παραπάνω φράσεις που ανήκουν στο πλήρωμά του αποτελούν το άκρον άωτον της ωμότητας και του κυνισμού. 

Το πρακτορείο Ρόιτερς ασκεί πιέσεις στον αμερικανικό στρατό να δημοσιεύσει το σχετικό βίντεο-ντοκουμέντο που κατέχει. Οι στρατιωτικοί κάνουν ότι δεν ξέρουν τίποτα. Αλλη μια μέρα ρουτίνας στο κατεχόμενο Ιράκ…

5 Απριλίου 2010. Οι ασπρόμαυρες εικόνες του επίμαχου βίντεο βλέπουν το φως της δημοσιότητας: ένα αμερικάνικο ελικόπτερο κάνει διαδοχικούς κύκλους, σαν μια ιπτάμενη ύαινα, πάνω από τα σπίτια σε μια γειτονιά της ιρακινής πρωτεύουσας. Οι νεκροί δεν κρατούσαν όπλα, αλλά τρίποδα και κάμερες. Οι αμερικανοί στρατιώτες, πέρα από τους δύο δημοσιογράφους, θέρισαν και περαστικούς που απλώς περπατούσαν δίπλα στους «ύποπτους». Ή άλλους που πήγαν να βοηθήσουν κάποιους τραυματίες.

Το άκρως απόρρητο βίντεο δόθηκε τη μέρα εκείνη στα μίντια όλου του κόσμου από τον οργανισμό Γουίκιλικς. Τη μυστική υπηρεσία των πολιτών όλου του κόσμου. Ο μεγαλύτερος ώς σήμερα πόλεμος της παγκόσμιας πληροφόρησης και αντιπληροφόρησης έχει μόλις ξεσπάσει. Κυοφορούνταν, όμως, ήδη από το 1999…

Εκείνη τη χρονιά, ο 28χρονος Τζούλιαν Ασέιντζ, ένας αυστραλός χαρισματικός πρώην χάκερ, καταχωρίζει το όνομα leaks.org (διαρροές.org), χωρίς όμως να το χρησιμοποιεί ως διεύθυνση ιστοσελίδας. 

Εφτά χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2006, προσθέτει τη χαβανέζικη λέξη «wiki» (γρήγορα) στο «leaks» και έτσι γίνονται τα επίσημα εγκαίνια του οργανισμού www.wikileaks.org ο οποίος ελέγχεται από την ομάδα The Sunshine Press.

Μότο του, εν αρχή, είναι η διαρροή. Από τότε, λοιπόν, «έχουμε ξεθάψει από το σκοτεινό πουθενά εκατομμύρια ντοκουμέντα» μας λέει ο Ντάνιελ Σμιτ, ο 32χρονος γερμανός εκπρόσωπος Τύπου του Γουίκιλικς, τον οποίο συναντήσαμε στο Βερολίνο. Ο Σμιτ (χρησιμοποιεί ψευδώνυμο) είναι μέλος του 5μελούς πυρήνα του Γουίκιλικς· ωστόσο, μόνο αυτός και ο Ασέιντζ έρχονται σε απευθείας επαφή με τα μέσα ενημέρωσης – όταν ο τελευταίος δεν κρύβεται από τους διώκτες του, όπως συνέβη πρόσφατα, μετά τη δημοσιοποίηση του βίντεο από τη σφαγή στο Ιράκ και τη σύλληψη ενός 22χρονου αμερικανού στρατιώτη, του Μπράντλεϊ Μάνινγκ, ως υπεύθυνου για τη «διαρροή».

Λόγω της θέσης του, ο Σμιτ είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος να εξηγήσει πώς γεννήθηκε αυτό το ενοχλητικό για το παγκόσμιο στάτους κβο παιδί που, με τον διαδικτυακό τσαμπουκά του, δεν αφήνει σε χλωρό κλαρί ολόκληρο Πεντάγωνο, πανίσχυρες πολυεθνικές εταιρείες και διεφθαρμένους πολιτικούς.

«Δημοσιογράφοι, δικηγόροι, ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα, άτομα που ασχολούνται με το ίντερνετ και τα τεχνολογικά ζητήματα, όλοι αυτοί ένωσαν τις δυνάμεις τους και δημιούργησαν το Γουίκιλικς» ξεκινά ο Σμιτ. «Γνώριζαν ότι υπήρχε μια μεγάλη ποσότητα μυστικών ντοκουμέντων που έπρεπε κάπου να δημοσιευθούν, ενώ συνειδητοποιούσαν (ειδικά εκείνοι που προέρχονταν από χώρες με αυταρχικά καθεστώτα) ότι αντι- μετώπιζαν σοβαρά εμπόδια από νομοθεσίες που περιόριζαν την ελευθερία του Τύπου, τα οποία επηρέαζαν τη δυνατότητά τους να αποκαλύψουν περιπτώσεις διαφθοράς. Παράδειγμα, η μαλαισιανή εφημερίδα «Malaysia Today», που λόγω σχετικής νομοθεσίας κυκλοφορεί… εκτός της χώρας! Από την άλλη, η παγκοσμιοποίηση έκανε το κάθε μικρό σκοτεινό γεγονός στη μιαν άκρη του πλανήτη να έ- χει πολύ μεγάλες συνέπειες στην άλλη».

Πηγή έμπνευσης για τον Ασέιντζ στάθηκε ο θρυλικός αμερικάνος στρατιωτικός αναλύτης Ντάνιελ Ελσμπεργκ, ο οποίος το 1969 κράτησε αντίγραφα της επίσημης απόρρητης έκθεσης του αμερικανικού υπουργείου Αμυνας για την έκβαση του πολέμου στο Βιετνάμ, τα λεγόμενα «Χαρτιά του Πενταγώνου», τα οποία δημοσιεύτηκαν το 1971 στους Τάιμς της Νέας Υόρκης και άλλαξαν μια για πάντα την αντίληψη των συμπατριωτών τους για εκείνον τον πόλεμο. Ηταν ένα παράδειγμα τόσο προς μίμηση όσο και προς… αποφυγήν για το Γουίκιλικς. «Ο Ελσμπεργκ καθυστέρησε. Αν δημοσιοποιούνταν τα ντοκουμέντα νωρίτερα, ο πόλεμος θα είχε άλλη έκβαση» σχολίασε παλιότερα ο Ασέιντζ. Και η ειρωνεία εδώ είναι ότι μια ανακάλυψη του αμερικανικού στρατού (το ίντερνετ) είναι πλέον το όπλο και η ασπίδα της εναλλακτικής και ταχύτατης πληροφόρησης των ιδεολογικών απογόνων του Ελσμπεργκ.

«Η κύρια βάση της διαδικτυακής επικοινωνίας μας βρίσκεται στη Σουηδία και το Βέλγιο, χώρες που προστατεύουν νομοθετικά τις πηγές των ερευνητών δημοσιογράφων και την ελευθερία του λόγου με πανίσχυρες νομοθεσίες» εξηγεί ο Σμιτ. «Αυτό μας εξασφαλίζει προστασία από τυχόν μηνύσεις και δικαστικές αγωγές. Επειτα έχουμε 500 ονόματα διαδικτύου domain names, τα οποία είναι δώρα των υποστηρικτών μας και τα οποία ολοένα και αυξάνονται. Αν κάποιος θέλει να μας μηνύσει, πρέπει να μηνύσει το κάθε domain name ξεχωριστά. Από πού θα ξεκινήσει, όμως;»

Σύμφωνα με τον Ασέιντζ, «Κάθε διαρροή είναι καλή διαρροή». Ποιες, όμως, είναι οι προϋποθέσεις που θα χαρίσουν σε μια ιστορία φιλοξενία στις σελίδες του Γουίκιλικς; «Δημοσιεύουμε υλικό που δεν έχει δημοσιευθεί πουθενά πριν. Πρέπει να είναι ένα ισχυρό ντοκουμέντο ενός οργανισμού (γραπτό, οπτικό κ.λπ.) που είναι απόρρητο, μυστικό, ή που είχε υποστεί στο παρελθόν λογοκρισία. Ενώ πρέπει να είναι σημαντικό από πολιτική, διπλωματική, ιστορική ή και ηθική άποψη» διευκρινίζει ο Σμιτ και τονίζει ότι «πα- ράλληλα, το μήνυμα του Γουίκιλικς προς όσους ελέγχουν τη ροή των πληροφοριών είναι ότι «αν δεν μας δώσετε διαφάνεια, θα την πάρουμε μόνοι μας»!»

Το ντόμινο των αποκαλύψεων εκ μέρους του Γουίκιλικς, πέρα από τις άμεσες πολιτικοοικονομικές, κοινωνικές και νομικές συνέπειες που έχει διεθνώς, πετυχαίνει και κάτι άλλο εξίσου σημαντικό: «Την ψυχολογική πίεση που ασκούν οι αποκαλύψεις μας στις κυβερνήσεις, στις εταιρείες και στους οργανισμούς όλου του κόσμου που δεν συμπαθούν τη διαφάνεια. Η ύπαρξή μας τους κάνει να ζυγίζουν περισσότερο τις αποφάσεις τους, κι έτσι να επέρχεται μια μεγαλύτερη ισορροπία. Αυτό είναι κάτι καινούργιο» επισημαίνει ο Σμιτ. Και σπεύδει να διευκρινίσει πως ο οργανισμός διαθέτει μια μεγάλη ομάδα ειδικών, επιφορτισμένων με τον ελέγχο αυθεντικότητας των προς δημοσιοποίηση ντοκουμέντων, αλλά και ένα δίκτυο 800-1.000 εθελοντών συνεργατών (δημοσιογράφων, δικηγόρων, ακτιβιστών κ.λπ.) που βοηθούν στην περαιτέρω πιστοποίηση ενός ντοκουμέντου προτού δημοσιευθεί. «Η συνεργασία όλων αυτών είναι ένα από τα μυστικά της δύναμής μας» τονίζει.

Μέχρι στιγμής το εγχείρημα έχει χρηματοδοτηθεί από τις τσέπες της 5μελούς ομάδας του Γουίκιλικς, αλλά και από τις δωρεές σε χρήμα και χρόνο των υποστηρικτών τους: «Εμείς οι πέντε δουλεύουμε σε μόνιμη βάση και είμαστε αφοσιωμένοι στον αγώνα μας 24 ώρες το εικοσιτετράωρο. Τα λειτουργικά μας έξοδα είναι 200.000 δολάρια ετησίως. Και πολλοί δικηγόροι υποστηρικτές μας μας παρέχουν νομική βοήθεια αξίας εκατοντάδων χιλιάδων δολαρίων» θα πει ο Σμιτ.

Και αν το χρηματικό πρόβλημα είναι κάτι που ίσως προκαλεί άγχος στους ιθύνοντες του Γουίκιλικς, αυτό που τους δημιουργεί πονοκέφαλο είναι ο επικοινωνιακός πόλεμος που έχουν εξαπολύσει οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια (συμπεριλαμβανομένης και της κυβέρνησης Ομπάμα) εναντίον των whistleblowers, των πληροφοριοδοτών, που πλήττουν τα συμφέροντά τους. Ηδη από το 2003 η Κάθριν Γκαν, τότε μεταφράστρια σε βρετανική μυστική υπηρεσία, αποκάλυψε στην εφημερίδα «Ομπσέρβερ» ότι οι ΗΠΑ σχεδίαζαν να βάλουν κοριούς στα γραφεία έξι χωρών μελών του ΟΗΕ. Απελύθη με συνοπτικές διαδικασίες προς παραδειγματισμό, ενώ κινδύνεψε και με φυλάκιση.

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, πόσο ασφαλές είναι για κάποιον πληροφοριοδότη που έχει, ας πούμε, στα χέρια του κάποια έγγραφα που αποδεικνύουν πως η Ζίμενς δωροδόκησε κάποιον έλληνα πολιτικό, να τα περάσει στο Γουίκιλικς; «Η ασφάλεια του πληροφοριοδότη ξεκινά πρωτίστως από τον ίδιο.

Ο πρώτος κανόνας είναι να μην πει τίποτα γι’ αυτό σε κανέναν. 

Ο δεύτερος, να φροντίσει να δουν το ντοκουμέντο του όσο το δυνατόν περισσότερα μάτια προτού το διοχετεύσει. Ετσι ώστε να μην είναι ο μόνος πιθανός ύποπτος για τη διαρροή. Εμείς από την πλευρά μας εξασφαλίζουμε στην πηγή μας ότι δεν θα υπάρχει κανένα τεχνικής φύσεως ίχνος που να μπορεί να τον προδώσει. Και, φυσικά, η πηγή μας μπορεί να αρνηθεί τα πάντα».

Σ’ αυτό το σημείο πολλοί αναρωτιούνται ποια είναι η σχέση του Γουίκιλικς με την ερευνητική δημοσιογραφία και ποιοι οι λόγοι που τόσος πολύς κόσμος τους βομβαρδίζει με ντοκουμέντα καθημερινά. «Την κάνουμε πιο φθηνή γιατί ένα στοιχείο που κάνει δυσβάσταχτο σήμερα το κόστος μιας δημοσιογραφικής έρευνας είναι η πρόσβαση στις πηγές» απαντά ο Σμιτ και προσθέτει: «Η επιτυχία μας σε σχέση με τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης έχει να κάνει και με το γεγονός ότι ο κάτοχος ενός ντοκουμέντου ξέρει πού ακριβώς μπορεί να απευθυνθεί και ότι, δίνοντάς το σ’ εμάς, εξασφαλίζει την ελεύθερη και όσο το δυνατόν ταχύτερη διακίνησή του στο ευρύ κοινό. Κάθε ντοκουμέντο δημοσιεύεται στο σάιτ μας κατηγοριοποιημένο ανάλογα με τη χώρα την οποία αφορά. Τα μέσα ενημέρωσης, φυσικά, μπορούν να σερφάρουν στο σάιτ μας, να επιλέξουν ένα θέμα που τα ενδιαφέρει και να το δημοσιεύσουν, αλλά και να το διερευνήσουν περαιτέρω, χωρίς να χρειάζονται τη συγκατάθεσή μας».

Είναι, όμως, η ιστοσελίδα ένας μαχητής της πληροφόρησης; Δεν συμμερίζονται όλοι την αψεγάδιαστη εικόνα που παρουσιάζει η ίδια για τον εαυτό της. Και περιγράφουν μια κατάσταση που θυμίζει το γνωστό κόμικς «Κατάσκοπος εναντίον κατασκόπου»! Ο Τζον Γιανγκ, για παράδειγμα, ένας πρώην σύμβουλος του οργανισμού, δήλωσε το 2007 ότι «η ανωνυμία που επικρατεί στις αποστολές του το Γουίκιλικς αφήνει την ομάδα εκτεθειμένη σε διάφορους πράκτορες που μπορεί να διεισδύσουν στο εσωτερικό της».
Ο Σμιτ ανταπαντά: «Εχουμε διάφορους μηχανισμούς που μας προστατεύουν από κάτι τέτοιο. Δεν υπάρχει κανένας μέσα στο Γουίκιλικς που να ξέρει τα πάντα γύρω από μια ιστορία. Και μην ξεχνάτε ότι συχνά είμαστε κάποια βήματα πιο μπροστά από τις μυστικές υπηρεσίες. Το 2008 δημοσιεύσαμε μια μυστική έκθεση της CIA που παρουσίαζε τις στρατηγικές για τη δημόσια συκοφάντησή μας».

Ο Γιανγκ δεν είναι ο μόνος που κρατά επιφυλακτική στάση απέναντι στη μεθόδους αλλά και τις πρακτικές του Γουίκιλικς. Ο Στίβεν Αφτεργκουντ, που έχει δημοσιεύσει χιλιάδες απόρρητα ντοκουμέντα στο μπλογκ που διαχειρίζεται για την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων «Secrecy News» (Μυστικά Νέα), αρνήθηκε να συμμετάσχει στο Γουίκιλικς με το σκεπτικό ότι «η αντίδρασή τους απέναντι στη χωρίς διακρίσεις μυστικότητα είναι να έχουν υιοθετήσει μια πολιτική αποκαλύψεων χωρίς διακρίσεις…». Ωστόσο, η απάντηση στις παραπάνω ενστάσεις έρχεται από το δημοσιογράφο των «Τάιμς της Ν.Υόρκης» Ντέιβιντ Μπάρστοου, σε ένα συνέδριο για τον έλεγχο των πληροφοριών σήμερα, το οποίο πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στις ΗΠΑ. Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ (για παλιότερες αποκάλυψεις του σχετικά με το σύστημα προπαγάνδας του Πενταγώνου) Μπάρστοου επισήμανε ότι: «Οι δημόσιες και ιδιωτικές μέθοδοι για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης συνεχώς αυξάνονται τελευταία, ακριβώς τη στιγμή που οι έλεγχοι απέναντι σ’ αυτήν τη μυστικότητα εξαφανίζονται. Πολλές εφημερίδες δεν έχουν αρκετά λεφτά για να ερευνήσουν σε βάθος υποθέσεις. Μία από τις τελευταίες οδούς η οποία μπορεί να αποκαλύψει τα μυστικά των κυβερνήσεων και των ελίτ είναι οι πληροφοριοδότες και οι οργανισμοί που τους υποστηρίζουν. Το Γουίκιλικς είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τέτοιους οργανισμούς στον κόσμο και δεν με εκπλήσσει που δέχεται συνεχείς επιθέσεις».

Ποιες είναι αυτές; «Επιθέσεις που παραλύουν την παροχή υπηρεσιών στους χρήστες μας. Αλλά, όταν μια διεύθυνσή μας δέχεται επίθεση και παραλύει, τότε διανέμουμε όλα τα υπόλοιπα domain names στον κόσμο και μπορούν έτσι να έχουν πρόσβαση και πάλι στο σάιτ μας» εξηγεί ο Σμιτ.

Το γεγονός ότι η δράση του Γουίκιλικς δύσκολα τιθασεύεται, έχει πανικοβάλει κάθε είδους μυστική και αντιδημοκρατική εξουσία αυτήν τη στιγμή και αυτό αντανακλάται σε μια σειρά απόρρητων εκθέσεων που έβγαλαν και πάλι στη φόρα τα τσακάλια του οργανισμού. Για παράδειγμα, μια μυστική έκθεση του αμερικανικού Πενταγώνου το 2008, η οποία διέρρευσε στο Γουίκιλικς, σε ένα τμήμα της με τίτλο «Είναι ελεύθερος λόγος ή παράνομος λόγος;» αναλύονταν διάφοροι τρόποι με τους οποίους θα μπορούσαν να κατα- στρέψουν τον οργανισμό και μιλούσε για την πιθανότητα να μπορεί να θεωρείται έγκλημα για κάποιες κυβερνήσεις στο μέλλον όχι απλώς η παροχή υλικού στο Γουίκιλικς, αλλά ακόμα και η επίσκεψη κάποιου στο σάιτ του! Προσθέτοντας ότι οι κυβερνήσεις χωρών όπως η Κίνα, το Ισραήλ, η Β.Κορέα και η Ρωσία συνεχώς προσπαθούν να παραλύσουν τη δραστηριότητα του Γουίκιλικς.

Σε μια περίοδο παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, που το δημοκρατικό έλλειμμα πολλών χωρών φέρνει στην επιφάνεια όχι μόνο τη διαφθορά που χαρακτηρίζει τις σχέσεις των κρατών με τις τράπεζες και με τους πολίτες τους, αλλά και την οργή του κόσμου εναντίον αυτής της έλλειψης διαφάνειας, η προστασία και η υποστήριξη του έργου του Γουίκιλικς είναι πιο σημαντική από ποτέ.

Ο Σμιτ μας επισήμανε ότι «όσο αναπτύσσεται η παγκοσμιοποίηση τόσο πιο πολύπλοκος γίνεται ο κόσμος μας και τα ντοκουμέντα που στηρίζουν την ανάπτυξη αυτή. 

Οσο μεγαλύτερες γίνονται κάποιες επιχειρήσεις και τράπεζες, τότε αποτελεί πραγματικό πρόβλημα ότι λίγοι άνθρωποι που λειτουργούν με μια μυστική ατζέντα παίρνουν αποφάσεις που συχνά είναι πολύ πιο σημαντικές από τις αποφάσεις της κυβέρνησής τους για την καθημερινότητά τους. 

Αυτό δεν συμβαίνει στην Ελλάδα αυτήν τη στιγμή;»

Η ουσία είναι ότι μέχρι σήμερα το Γουίκιλικς φαίνεται να έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ δημοσιεύσεων σοβαρών αποκλειστικοτήτων. 

Η εφημερίδα «The National» του Αμπου Ντάμπι αναφέρει ότι το Γουίκιλικς έχει βγάλει περισσότερες αποκλειστικότητες και μεγάλα σκάνδαλα μέσα σε τρία χρόνια από ότι η «Ουάσινγκτον Ποστ» τα τελευταία τριάντα χρόνια! 

Το σίγουρο είναι ότι από εδώ και μπρος ο κόσμος μας, οι κυβερνήσεις του και οι μυστικές πληροφορίες του δεν θα είναι ποτέ πια ίδιοι λόγω των λαγωνικών του Γουίκιλικς – που, σύμφωνα με τον Σμιτ, είναι «ιδεαλιστές, με μια σωκρατική εμμονή για την εύρεση της αλήθειας, που πιστεύουν ακράδαντα στα ιδεώδη της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας».

Ο Σρι Σρινιβάσαν, καθηγητής των ψηφιακών μίντια στη νεοϋορκέζικη δημοσιογραφική σχολή Columbia Journalism School, δήλωσε επίσης με αφορμή το βίντεο του Γουίκιλικς από το Ιράκ (το οποίο ο αρχισυντάκτης του πρακτορείου Ρόιτερς Ντέιβιντ Σλίσινγκερ χαρακτήρισε σπάνιο γεγονός): «Είναι ένας τελείως νέος κόσμος για το πώς να δημοσιοποιεί κάποιος ιστορίες…» Οπως τόνισε ο Σλί- σινγκερ, «Ενας πληροφοριοδότης εξασφάλισε στον κόσμο μας τη διαφάνεια που απαιτούσε και δικαιούνταν…».

Διαβάστε

………….. 1 ……………

Ronald Deibert, «Access Controlled» (ελεγχόμενη πρόσβαση), ΜΙΤ, 2010

Μια εξαιρετική ματιά πάνω στις ποικίλες μεθόδους που χρησιμοποιούν οι κυβερνήσεις όλου του κόσμου για να ελέγξουν το ίντερνετ, όπως το εθνικό σύστημα φιλτραρίσματος του ίντερνετ στην Κίνα με την ονομασία «Great Firewall of China».

………….. 2 ……………

L. Surhone, Μ. Timbledon, S. Marseken, «Wikileaks: Website, CamelCase, WebPage, WebBrowser, Markup Language, WYSIWYG», Betascript Publishers, 2010

Μια σύντομη παρουσίαση των μεθόδων λειτουργίας του Γουίκιλικς.

………….. 3 ……………

Tom Head, «It’s Your World, So change it: Using the Power of the Internet to Create Social Change», QUE, 2010-07-15

Ενας ολοκαίνουργος και μοναδικός πρακτικός οδηγός για όσους ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν, να διαδώσουν και να συμμετάσχουν σε κοινωνικά κινήματα μέσα στο ίντερνετ και να μάθουν τα μυστικά του διαδικτυακού ακτιβισμού.

Πληκτρολογήστε

http://www.fas.org/blog/secrecy/

Το μπλογκ Secrecy News της Ομοσπονδίας Αμερικανών Επιστημόνων, που δημοσιεύει απόρρητα ντοκουμέντα της αμερικανικής κυβέρνησης.

http://www.immi.is/?l=en

Το επίσημο ενημερωτικό σάιτ της Ισλανδικής Πρωτοβουλίας για τα Σύγχρονα Μέσα Ενημέρωσης (ΙΜΜΙ) που αφορά την ελευθερία του λόγου, του Τύπου και της ερευνητικής δημοσιογραφίας.

Εψιλον